به گزارش خبرنگار ایرنا، عملیات اجرایی آزادراه شیراز-اصفهان اواخر دهه ۸۰ یعنی در سال ۸۹ آغاز و این اَبَرپروژه در آن مقطع زمانی کلنگ زنی شد.
پروژه‌ای به جا مانده از دولت‌های گذشته؛ از کلنگ‌زنی تا امیدهای تازه
در زمان کلنگ‌زنی این آزادراه اعلام شد که طرح ملی آزاد راه شیراز- اصفهان با اعتباری بیش از هفت هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال و با مشارکت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت راه و ترابری و همچنین مشارکت بخش خصوصی در مدت چهار سال به بهره‌برداری می‌رسد.
با روی کارآمدن دولت سیزدهم امیدهای تازه‌ای برای بهره‌برداری از آزادراه شیراز-اصفهان ایجاد شد و عملیات اجرایی این پروژه که در مهرماه سال ۱۴۰۰ به پیشرفت ۸۵ درصدی رسیده بود با شروع فعالیت‌های دولت سیزدهم شتاب بیشتری گرفت و اعتبارات جدیدی به این پروژه اختصاص یافت.
در حقیقت بنا بود که این پروژه در سال ۱۳۹۳ به بهره‌برداری برسد اما پس از گذشت ۱۰ سال همچنان وعده‌ها برای تکمیل و بهره‌برداری از آن بی‌نتیجه مانده بود.
در سفری که چهارشنبه چهارم تیرماه ۱۳۹۹ وزرای راه و شهرسازی، دفاع و رئیس سازمان برنامه و بودجه به استان فارس داشتند از این آزادراه بازدید و وعده تکمیل پروژه تا پایان سال مجدد از سوی مسئولان تکرار شد.
آنچه ماحصل این سفر بود وعده تأمین مالی ۵۰۰ میلیارد تومان نیاز پروژه از سوی رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه بود.
بدین ترتیب این آزادراه که یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ملی محسوب می‌شود در سال ۹۹ با هدف تأمین مالی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و شرکت عمران شهر جدید صدرا هم ۱۰ درصد (حدود ۳۰۰ میلیارد تومان) از تأمین مالی بخش خصوصی مشارکت کننده را در این پروژه عهده‌دار شد.
اما وعده تکمیل این پروژه تا پایان سال ۹۹ نیز محقق نشد .
بارقه‌های امید برای تکمیل پروژه؛ رویکرد دولت سیزدهم چه بود؟
با روی کارآمدن دولت سیزدهم امیدهای تازه‌ای برای بهره‌برداری از این آزادراه ایجاد شد و عملیات اجرایی این پروژه که در مهرماه سال ۱۴۰۰ به پیشرفت ۸۵ درصدی رسیده بود با شروع فعالیت‌های دولت سیزدهم شتاب بیشتری گرفت و اعتبارات جدیدی به این پروژه اختصاص یافت.
استاندار فارس ۱۲ اسفندماه ۱۴۰۱ در بازدید از آزاد راه شیراز اصفهان گفت: برای بهره‌برداری از ۶ قطعه از این طرح بیش از هزار میلیارد تومان اعتبار دیگر لازم است، با این حال این آزاد راه به طول ۲۲۴ کیلومتر در فارس در حال اجراست که قطعه یک تا شش ۹۵ درصد و قطعه هفت نیز ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محمدهادی ایمانیه در آن زمان اعلام کرد: ۲۴ کیلومتر از قطعه ۶ مانده تا آسفالت به بهره‌برداری برسد و این پروژه افزون بر آسفالت نیاز به ایمن سازی و نصب علائم راهنمایی و رانندگی دارد که بیش از هزار میلیارد تومان اعتبار نیز برای این اقدام لازم است.
ایمانیه شهریورماه سال ۱۴۰۲ نیز پس از بازدیدی که از این پروژه داشت گفت: بر اساس گزارش‌های اعلام شده در حوزه‌های فنی، ۶ قطعه از این پروژه بیش از ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و هم‌اکنون نصب باقیمانده علائم راهنمایی و رانندگی و خط کشی‌ها در حال انجام است که طی روزهای آینده تکمیل خواهد شد.
در نهایت و پس از۱۳ سال انتظار اَبَرپروژه آزادراه شیراز - اصفهان در ۶ قطعه به طول۲۱۲ کیلومتر در مسیر شاهراه شمال-جنوب، صبح روز پنجشنبه ۲۰مهرماه ۱۴۰۲ با حضور رییس‌جمهور افتتاح شد؛ آزادراهی که به دلیل برخورداری از چشم‌اندازهای خاص همچو دره، دشت، آبشار، رودخانه و سد در مسیرش به آزادراه چهار فصل معروف شد.
آزادراهی برای چهارفصل
اما چرا این مسیر به عنوان آزادراه چهار فصل قلمداد شد؟ یکی از دلایل این نامگذاری وجود منطقه سرحد فارس در این مسیر است؛ منطقه سرحد با چشم‌نواز زیبا، دشت‌های سرسبز و ییلاقات سرسبز در طول این مسیر آزادراهی قرار دارد.
همچنین رود کر که بزرگترین رودخانه استان فارس محسوب می‌شود نیز در امتداد بخشی از آزادراه واقع شده و سد درودزن مرودشت هم بخش دیگری از چشم‌انداز این مسیر آزادراهی را تشکیل می‌دهد.
بدون شک مردم هنگام عبور از این آزادراه با تماشای دره، آفتاب، آبشار، برف و باران سفری چشم‌نواز و روح افزا را تجربه می‌کنند و شاید به همین دلیل باشد که آزادراه شیراز- اصفهان به عنوان آزادراه چهار فصل شناخته شده است.
اگرچه چهار فصل بودن این آزادراه هزینه‌های نگهداری آن را چند برابر کرده، اما سعی شده با حفظ پیوست‌های زیست محیطی با هدف حفظ طبیعت در امتداد این آزادراه و محافظت از جان حیوانات، به زیست بوم اطراف این مسیر آزادراهی صدمه‌ای وارد نشود.
قطعات مختلف آزادراه از چه مناطقی می‌گذرد؟
بدین ترتیب قطعات یک، دو و سه این آزادراه به طول ۱۰۷ کیلومتر حدفاصل شهرهای سده تا ایزدخواست از مناطق سد ایزدخواست، کوه مروارید، روستای خسرو شیرین و رودخانه سفید می‌گذرد.
همچنین قطعات چهار، پنج، شش و هفت به طول ۱۱۸ کیلومتر حدفاصل شهرهای سده تا شیراز از مناطق تنگ براق، دشت کامفیروز، تنگ بستانک و تنگ خیاره گذشته و به بزرگراه شیراز - سپیدان متصل می‌شود.
بخش دیگر این آزادراه از ایزدخواست تا اصفهان به طول حدود ۱۱۶ کیلومتر حدفاصل شهرضا - سه‌راهی مبارکه - ایزدخواست در دست مطالعه است و طبق برنامه زمانی تعیین شده، عملیات اجرایی آن به زودی آغاز خواهد شد.
مزایای این مسیر استراتژیک چیست؟
گشوده شدن این آزاد راه افزون بر کاهش فاصله زمانی و همچنین صرفه‌جویی اقتصادی که برای عموم مردم به همراه دارد، به موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه و عبور کُریدورهای شمال - جنوب و شرق به غرب از این کشور کمک بسیاری می‌کند.
از همین رو کُریدور آزادراهی شمال - جنوب کشور با هدف ارتباط دریای خزر به خلیج فارس نیز طراحی و در دست اجراست؛ این کُریدور از بندرانزلی آغاز و پس از عبور از شهرهای رشت، قزوین، تهران، اصفهان و شیراز به بندر عسلویه منتهی می‌شود.
در حقیقت آزادراه شیراز - اصفهان به طول ۳۷۰ کیلومتر بخشی مهم از کُریدور آزادراهی شمال - جنوب است که نقش هدایت ترانزیت را از مرکز کشور به سمت جنوب و بالعکس عهده‌دار است.
این آزادراه به‌عنوان مسیری میان‌بُر، ۲ مرکز مهم گردشگری کشور را به هم متصل می‌کند و با توجه به کاهش چشمگیر طول مسیر و زمان سفر، نقش موثری در رونق گردشگری استان‌های فارس و اصفهان دارد.
در مجموع از برکات اجرای طرح می‌توان به تکمیل کُریدور شمال - جنوب منطبق بر شبکه بزرگراهی آسیایی، کاهش مسافت ۱۳۴ کیلومتر فاصله شیراز تا اصفهان، افزایش ایمنی سفر، کاهش سالانه ۵۵۰ نفر کشته و مجروح، صرفه‌جویی اقتصادی ۴۰ هزار میلیارد ریال و کاهش مصرف سوخت ۱۳۶ میلیون لیتر در سال، کاهش زمان سفر۱۲۰ دقیقه، پایین آمدن ۳,۱۲۰ میلیارد ریالی سوانح، استفاده از روسازی بتنی برای نخستین‌بار در کشور و رونق گردشگری با عبور از مناطق زیبای شمال غربی استان فارس اشاره کرد.
ایمن‌سازی مسیر؛ نگرانی مردم، دغدغه دولت
پس از بهره‌برداری از این آزادراه، اقدامات برای ایمن‌سازی و تسهیل عبور و مرور در این مسیر پایان نیافت و نگرانی مردم در خصوص ایمنی بودن این آزادراه موجب شد که مسئولان مربوطه این مهم را در اولویت خود قرار دهند.
با انتشار مطالبی در فضای مجازی مبنی بر وجود ناامنی در آزادراه تازه افتتاح شده شیراز-اصفهان رییس کل دادگستری فارس هشدارهایی در این باره به ناامن کنندگان و همچنین ضرب الاجلی یک ماهه برای متولیان امر صادر کرد.
سوم آذرماه ۱۴۰۲ و تنها یک ماه و ۲ هفته پس از بهره‌برداری از این پروژه هم مدیرکل دیوان محاسبات استان فارس درخواست کرد که کمبودهای آزاد راه شیراز–اصفهان به منظور ایجاد زمینه تردد ایمن مردم به سرعت برطرف شود.
رییس هیات مدیره شرکت احداث آزادراه شیراز – اصفهان نیر اسفندماه ۱۴۰۲ در این باره گفت: این پروژه همانند بسیاری از دیگر پروژه‌ها که در گام نخست با کمبودها و نواقصی همراه است، کاستی‌هایی دارد که رفع سریع این کاستی‌ها و کمبودها در دستورکارست.
به گفته او در این ۶ قطعه آزادراه که هم اینک زیربار ترافیک است ۸۰ هزار میلیارد ریال هزینه شده که اگر اجازه داده شود به ازای هر خودرو یک میلیون و ۳۰۰ هزار ریال عوارض آزادراه دریافت شود ۱۸ سال طول می‌کشد که مبلغی که برای ساخت پروژه هزینه شده باز گردد.
جذب ۷۰ درصدی ترافیک
مدیرعامل آزادراه شیراز – اصفهان هم گفت:در این پروژه ۲۵ پل بزرگ و ۵۹۰ پل کوچک احداث شده و بزرگترین پل این مسیر یعنی پل شهید سلیمانی نیز یک شاهکار مهندسی است که مقرر شده با انجام یک سری نورپردازی‌ها این پل بهتر و بیشتر در معرض دید کاربران این محور قرار گیرد.
وی پیش بینی کرد که با آماده شدن و تکمیل تمام زیرساخت‌ها و امکانات آزادراه شیراز – اصفهان، ۶۰ تا ۷۰ درصد تردد خودروها از بزرگراه شیراز – اصفهان(محور قدیمی) به این محور جدید منتقل شود.
در حال حاضر ترددها و عبور و مرور قابل توجهی در این آزادراه که بزرگترین آزادراه کشور محسوب می‌شود شکل گرفته به طوری که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس در فروردین ۱۴۰۳ اعلام کرد روزانه ۳۰ هزار تردد خودرو از طریق آزادراه شیراز – اصفهان انجام می‌شود.
تدبیر استاندار برای بهبود خدمات‌رسانی؛ مأموریت هر دستگاه چیست؟
با شروع سال جدید هم تلاش‌ها برای تسهیل در عبور و مرور و بهبود خدمات‌رسانی در این آزادراه متوقف نشد و روز شنبه چهارم اردیبهشت سال ۱۴۰۳ نیز جلسه بررسی وضعیت آزادراه شیراز – اصفهان با حضور استاندار فارس و دستگاه‌های اجرایی مربوطه برگزار شد.
ایمانیه استاندار فارس در این جلسه مأموریت‌هایی برای هر دستگاه تعریف کرد و به اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان مأموریت داد که تا پایان خرداد ماه ۱۴۰۳ نسبت به نصب دوربین‌های ثبت تخلف در آزادراه شیراز - اصفهان اقدام کند.
استاندار فارس همچنین اداره کل راه و شهرسازی را مأمور کرد تا نسبت به بررسی اتصال آزادراه شیراز - اصفهان به شهر مرودشت جهت سهولت بازدید از مجموعه تاریخی تخت جمشید اقدام و نتیجه بررسی را در جلسه آتی اعلام کند.
وی، همچنین از اداره کل امور عشایر فارس خواست که با هماهنگی شرکت ساخت و بهره‌برداری از آزادراه و همچنین فرمانداری‌های ذی‌ربط، تمهیدات لازم برای عبور ایمن ایلات یا تعیین مسیر جایگزین بیندیشد.
استاندار فارس، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شیراز و مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی فارس را نیز موظف کرد تا پیگیری لازم برای استقرار کامل اورژانس در آزادراه شیراز – اصفهان طبق استانداردهای کشوری و حسب مصوبات شورای هماهنگی ترافیک استان انجام شود.
در این جلسه اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان نیز موظف شد با توجه به تعریف مثلث طلایی گردشگری بین استان‌های فارس، اصفهان و یزد، جاذبه‌های طبیعی پیرامون آزادراه شیراز- اصفهان را با تمرکز بر حفظ محیط زیست معرفی و زمینه‌های استفاده گردشگران و عموم از این جاذبه‌ها را فراهم سازد.
توسعه آزادراه در دستورکار
دهم اردیبهشت سال ۱۴۰۳ هم سرپرست اداره کل راه و شهرسازی فارس از توسعه این شبکه آزادراهی خبر داد و اعلام کرد که پروژه اتصال آزادراه شیراز - اصفهان به بزرگراه شیراز - اصفهان (تنگ خیاره - لپویی) با ۹۵درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست و این ارتباط در آینده نزدیک برقرار خواهد شد.
این پروژه ۲۴ کیلومتری در سه قطعه توسط پیمانکاران در دست اجرا و تکمیل است و اخیراً نیز عملیات روسازی و آسفالت آن انجام و قسمت‌هایی از مسیر نیز آسفالت شده است.
اکنون تکمیل قطعات هفتم و هشتم این آزادراه در دستور کار است و دبیر انجمن شرکت‌های سرمایه گذار در آزادراه‌ها معتقد است باید از تجارب به دست آمده بهره گرفت و قطعات ۷ و ۸ را در زمان کوتاه‌تر به بهره‌برداری رساند.
عمده مشکلات این پروژه به گفته متولیان امر، تأمین منابع مالی آن و پرداخت مطالبات پیمانکاران است که با توجه به پیگیری‌های انجام شده از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و سازمان برنامه و بودجه کشور و تسهیلات ماده ۵۶ قانون بودجه کشور با عاملیت بانک‌های ملی و مسکن قرار است بخشی از اعتبار موردنیاز پروژه تأمین و به پیمانکاران طرف قرارداد پرداخت شود.
آزادراه شیراز – اصفهان در ادامه به سمت بوشهر خواهد رفت که برای اجرای این محور نیز حدود ۲۱۰ کیلومتری نیز توافق اولیه انجام شده که بر اساس آن ۵۰ درصد سرمایه گذاری توسط وزارت راه و شهرسازی، ۲۰ درصد وزارت دفاع و ۳۰ درصد باقیمانده نیز توسط سرمایه گذار سوم تأمین شود.
تکمیل قطعات هفتم و هشتم با بهره‌گیری از تجارب کسب شده
با این حال یکی از گلایه‌ها برای بهره‌برداری از پروژه آزادراه شیراز-اصفهان همواره این بوده که اجرای این پروژه بیش از حد طولانی شد و بهتر بود از هر منبعی وجوه مورد نیاز آن تأمین می‌شد تا سریع‌تر این آزادراه به شبکه آزادراهی وصل شود، رویکردی که از نگاه کارشناسان دور نماند و متخصصان در این زمینه را مجاب کرد که به فکر تدابیری برای تسریع در عملیات پروژه‌های آتی باشند.
اکنون تکمیل قطعات هفتم و هشتم این آزادراه در دستور کار است و دبیر انجمن شرکت‌های سرمایه گذار در آزادراه‌ها معتقد است باید از تجارب به دست آمده بهره گرفت و قطعات ۷ و ۸ را در زمان کوتاه‌تر به بهره‌برداری رساند.
بدون شک میراث ماندگار شهید جمهور آغازگر اتفاقات خوب دیگری در مسیر خدمت خواهد بود، میراثی ماندگار که راه را برای خدمات‌رسانی هر چه بهتر و بیشتر هموار کرده است.