گروه جامعه ایرنا - در آستانه انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری، موضوع انتخابات به گفتمان اصلی جامعه تبدیل شده است و جمعیت رأی دهندگانی که داغدار خادم الرضا(ع) هستند، تلاش دارند از بین نامزدهای تایید صلاحیت شده، فرد اصلح را انتخاب کنند؛ انتخاب پیش رو با انتخاب‌های گذشته تفاوت های بسیاری دارد؛ عملکرد دولت شهید آیت الله رئیسی انتظارات مردم جامعه را به سمت و سوی درست خود راهبردی کرده است و مردم خواستار انتخاب فردی هستند که عملکرد دولت او شبیه ترین به دولت شهید خدمت باشد و برخی نقص های موجود نیز برطرف شود.
در زمانه‌ای که خانواده‌ها پیگیر برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی هستند، نقش مادران و بانوان که نیمی از جمعیت رأی دهنده کشور را تشکیل می دهند، در انتخاب اصلح بی تاثیر نخواهد بود؛ تجربه نیز نشان داده‌است که حمایت و پشتیبانی مادران و بانوان از یک نامزد، شانس او را برای پیروزی در این رقابت و تشکیل دولت افزایش می‌دهد؛ بنابراین نامزدها باید در برنامه‌ها و شعارهای انتخاباتی خود سهم کامل و مجزایی برای این قشر تاثیرگذار داشته باشند و نظر آنان را جلب کنند.
برخی بانوان که این روزها بیشتر از گذشته در کنار شغل مادری و خانه‌داری به کنشگری‌های اجتماعی هم مشغول هستند، خواسته‌ها و مطالبانی دارند که نامزدهای انخابات باید به آنها توجه ویژه داشته باشند و برای بهبود وضعیت این قشر تاثیرگذار در دستور کار عملیاتی قرار دهند؛ مطالباتی از جنس فرهنگی و حمایتی که جایگاه بانوان را در جامعه تثبیت کند و به دنبال آن برخی مشکلات جامعه را رفع کند.
حوزه بانوان و خانواده؛ نیازمند برنامه‌هایی با رویکرد ارتقای خانواده است که نتیجه آن به ایجاد جامعه‌ای شاد، پویا و در حال رشد منجر می‌شود؛ بانوان جوان این روزها مطالبات متفاوتی دارند که بسیاری از آن مطابق با قانون اساسی و قوانین کشور بوده و قابل اجرا در جامعه است.
یک خانم دانشجوی مهندسی حوزه فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا داشتن شغلی هم‌سطح مردان را مطالبه خود می‌داند؛ او معتقد است که در دانشگاه حتی در بسیاری درس‌ها، نمراتی قابل قبول تر از همکلاسی‌های پسر خود داشته است پس چرا باید در یافتن شغل ناکام‌تر از پسران باشد؟ او می‌گوید: «در سالهای اخیر وضعیت اشتغال بانوان در رشته ما بهتر شده است و حتی به صورت غیر حضوری هم سفارش کار دریافت می کنیم اما هنوز به وضعیت رضایت‌مند که شایستگی، جای جنسیت را بگیرد، نرسیده‌ایم که بهتر است رئیس جمهور آتی به این امر توجه کافی داشته باشد».
او که سمانه نام دارد و در طول مدت صحبت تلاش می‌کند موهایش را بپوشاند، می‌گوید: زنان دوران شاه و طاغوت در نهایت بدبختی و فلاکت زندگی می‌کردند، این موضوع را از زندگی سخت و مشقت بار مادربزرگ هایمان می توانیم متوجه بشویم؛ اما در دوران انقلاب با توجه به اینکه زنان زیادی به دانشگاه رفتند و تحصیل کردند، وضعیت متفاوت شد اما هنوز هم زنان نتوانستند رشد مناسبی داشته باشند.
سمانه بر این باور است، در دولت‌های پس از انقلاب هم در بیشتر موارد فقط شعار ارتقای وضعیت زنان را سر دادند و عملا زنان از جایگاهی مساوی مردان در مشاغل مختلف برخوردار نیستند.
سخنان سمانه شبیه سخنان بسیاری دیگر از بانوان و حتی مرجان رشوند استاد دانشگاه علامه طباطبایی در نشست بانوان تحول آفرین در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی بود که گفت: زنان متناسب با رشد تحصیلی از وضعیت شغلی مناسبی برخوردار نیستند و این امر زمینه یک نارضایتی را فراهم خواهد کرد؛ بانوان در محیط های کاری، همه مسئولیت هایی شبیه آقایان را انجام می دهند اما از مزایا و حقوق کمتری نسبت با مردان برخوردارند.
رشوند بر این نکته هم تاکید داشت که سیاست‌های ما عقب تر از واقعیت‌های اجتماعی هستند، بنابراین از تأثیرگذاری کمی برخوردارند.
مطالبات بانوان حتی به شایستگی سالاری ختم نمی شود؛ بلکه بانوان دیگری خواستار تعیین تکلیف آزادی‌های اجتماعی و موضوع حجاب و عفاف بودند؛ الهه بانوی دیگری است که به قول خودش در یک جامعه نابسامان و به هم ریخته زندگی می‌کند. او در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، تهران را از منظر فرهنگی شهری بی‌برنامه توصیف می‌کند و می‌گوید: باید دولت‌ها فرهنگ را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند و نگذارند برخی قانون شکن در کلانشهرها با هدایت رسانه‌های آن طرف آبی، تیشه به ریشه فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی ما بزنند؛ از اینکه طی سالهای گذشته و دهه هفتاد زمینه این نوع بی حجابی فراهم شده گلایه مند هستیم و از دولت آینده خواستاریم به این وضعیت اسفبار پایان دهد.
الهه که کارمند یکی از ادارات دولتی است، دولت آقای رئیسی را دولت مردمی می‌داند و می‌گوید: در دولت آقای رئیسی برخی هنجارشکن به ایشان ظلم روا داشتند و برخی کارشکنی‌ها هم در بدنه برخی ادارات وجود داشت که همه موجب شد در این زمان، فتنه زن زندگی آزادی را علم کنند و به بهانه آزادی‌های اجتماعی، حجاب را که یکی از دستورات اسلام است، هدف قرار دهند تا در پی آن بی عفتی در جامعه رواج پیدا کند.
او می‌گوید: وضعیت حجاب و عفاف بر اساس موازین اسلام نیست و روسای جمهوری که باید سر و سامان دادن به این مقوله را از دستگاه های دولتی آغاز کنند؛ او معتقد است، رسیدگی به این نوع امور فرهنگی باید در اولویت کاری دولت آینده باشد و دولت با پشتوانه رای مردم، به سر و سامان دادن به حوزه حجاب و عفاف با کارهای فرهنگی و نرم، ورود کند.
از سوی دیگر برخی بانوان نظر دیگری دارند؛ سحر که شغل آزاد دارد و در فضای مجازی به خرید و فروش کالاهای دست دوم مشغول است، می‌گوید: برخی محدودیت هایی که در گذشته برای زنان وجود داشت، از میان برداشته شده است؛ برای مثال تا چند سال پیش رفتن زنان به ورزشگاه یک تابو بود اما حالا که این مشکل حل شده، حواشی آن هم از بین رفته است و از سوی دیگر زنان هم فهمیده اند که رفتن زنان به ورزشگاه ها دردی از مشکلات جامعه زنان دوا نمی کند.
او می‌گوید: دولت باید جایگزین‌های شادی را برای اوقات فراغت جوانان به ویژه بانوان برنامه‌ریزی کند و این موضوع باید مهمترین مطالبه بانوان از دولت ها باشد.
فائزه، بانوی دیگری است که با او در خصوص مطالباتش از رئیس جمهور و دولت، سخن می گوییم؛ او که به تازگی دختر ۱۰ ساله اش را در مدرسه دولتی ثبت نام کرده است، می گوید: وضعیت آموزش و پرورش در کشور ما مطلوب نیست؛ هر چند به گفته معلمان وضعیت حقوق و دستمزدشان در دولت سیزدهم بهتر شده است اما این امر در وضعیت آموزشی ملموس نیست و همچنان سطح آموزش پایین است و ما باید برای جبران این وضعیت به معلمان خصوصی متوسل شویم.
او که خانه دار است و تنها منبع درآمد خانواده‌اش مانند بسیاری دیگر از خانواده‌های ایرانی، حقوق ماهیانه همسر کارمندش، است، می‌گوید: ما منزل شخصی داریم و اجاره خانه نمی دهیم اما ماهانه مبلغ بالایی برای کلاس خصوصی و کلاس‌های فوق برنامه فرزندم می‌دهم تا جبران کم‌کاری معلمان در آموزش و پرورش شود.
او یک‌بار هم این موضوع را با مدیر منطقه آموزش و پرورش محل سکونتش مطرح کرده است اما به قول خودش جواب سربالا گرفته و ترجیح داده خودش به داد افزایش علم و آگاهی فرزندش برسد.
زهره، بانوی ساکن شرق تهران است که تا سال ها پیش به خیاطی اشتغال داشت اما اکنون ترجیح می دهد در خانه کنار فرزندانش باشد زیرا معتقد است که بچه ها در سنین نوجوانی و جوانی بیشتر نیاز به حضور مادر دارند تا به بیراهه کشیده نشوند؛ او می‌گوید: انتظار من از دولت چهاردهم این است که جامعه را از نظر فرهنگی و اجتماعی امن کند؛ منِ مادر همه سعی خود را به کار بسته‌ام تا پسرم در سن نوجوانی به سمت سیگار و قلیان کشیده نشود اما اگر در جامعه چنین چیزهایی رواج داشته باشد، ممکن است او هم از راه به در شود.
از دیگر مطالبات بانوان در دولت آینده می‌توان به اجرای کامل قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اشاره کرد؛ موضوعی که سخنان بسیاری از بانوان اعلام شد؛ به رغم اینکه در این قانون مترقی موضوع دورکاری بانوان دارای فرزند زیر ۶ سال اشاره شده است اما اجرای آن منوط به نظر مساعد روسای دستگاه ها و ادارات است و همین امر اجرای قانون را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
خانم فروغی مادربزرگ ۷۱ سالهای است که از نوه یک ساله خود مراقبت می‌کند و خواسته اش از دولت این است به داد مادران شاغل برسد؛ او می گوید در سنی که باید به تفریح و دعا و نیایش بپردازم درگیر نوه یک ساله‌ام هستم چون مادرش باید به سر کار برود؛ اگر نرود با این همه تجریه و تخصص خانه‌نشین می‌شود.
از او می‌پرسم مگر مشمول دورکاری نمی شود که می‌گوید: رئیس اداره شان دورکاری را ممنوع کرده است و با اینکه دخترم کار نرم افزاری انجام می دهد و می تواند از بیرون هم کار کند اما برایشان قانون گذاشته اند که باید ساعت کاری را پر کنند و کارت بزنند؛ او از اینکه کودک را به مهد بسپارند، نگران است و می‌گوید در این صورت سلامت نوزاد به خطر می افتد؛ هرچند اداره شان مهد کودک ندارند و هزینه آن را هم نمی پردازند.
ساناز هم در سخنانش موضوع زنان خانه‌دار را مطرح می‌کند و می‌گوید: در سال های اخیر موضوع بیمه زنان خانه دار مطرح شده و شاید اجرا هم شده باشد اما زن خانه دار باید از شوهرش پول حق بیمه را بگیرد و آن را پرداخت کند، در کشور ما برای زنان خانه دار هیچ برنامه ای وجود ندارد و آنها عملا زیرمجموعه تلقی می‌شوند و باید تابع قوانینی باشند که برای فرزندان و کودکان آنها نوشته می شود؛ او معتقد است زنان خانه دار بخش بزرگ و مهم زنان کشور را تشکیل می دهند که اگر پناه همسرانشان نباشد، تنها و بی یاور هستند.
مطالبه او از دولت، تهیه قوانین مدون برای بهبود زندگی و برنامه فرهنگی برای زنان خانه‌دار است و می‌گوید: کارشناسان باید نظر دهند که چه برنامه عملیاتی برای زنان خانه دار، می‌توان داشت، به نظرم ایجاد مشوق هایی برای زنان خانه دار؛ می‌تواند در روحیه آنان و احساس تعلق بیشتر آنها موثر باشد.
آنچه مشخص است بسیاری از مطالبات قانونی بانوان در سالهای اخیر بدون پاسخ مانده است و به نظر می‌رسد نامزدهای مختلف ریاست جمهوری می‌توانند در برنامه‌های خود پاسخ به این مطالبات قانونی را بگنجانند؛ برخی خواسته‌های بانوان تنها با صدور آیین نامه و یا با تغییر نگاه مدیریتی به موضوع برطرف می‌شود.
برنامه نامزدهای انتخابات برای پاسخگویی به مطالبات زنان چیست؟
با گذشت ۱۰ روز از تبلیغات انتخابات، برخی نامزدهای ریاست جمهوری دیدگاههای خود را در حوزه زنان به طور شفاف بیان کرده اند که خلاصه آن به شرح زیر است:
محمدباقر قالیباف: در این زمان و در مشکلات اقتصادی، زن خانواده بیشترین تحمل شرایط سخت را دارد ولی باز هم غصه فرزندان و همسر خودش را می‌کشد و آینده کشور را همین زنان می سازند.
زنان ما در جایگاه مدیریتی هیچ فرقی با مردان ندارند و نباید در این حوزه تبعیض وجود داشته باشد و تنها تبعیضی که باید اعمال شود، مقدم بودن زنان سرپرست خانوار در بخش های مختلف است.
ماموریت اساسی زنان ما تربیت فرزندان است. البته معتقدیم پیشرفت جامعه با خانه نشینی زن محقق نخواهد شد. چرا که زنان پیشران پیشرفت ایران عزیز هستند.
امیرحسین قاضی زاده هاشمی: در جامعه سنتی ما نیز زنان نقش چند وجهی داشتند؛ بخشی از هزینه های خانواده را تامین می کردند و در رشد شهرنشینی زندگی سنتی تغییر یافت ولی ساز و کار باید اساسی شود و باید همسان سازی اجتماعی پیش بینی کنیم.
در حالی که ۵۰ درصد جامعه ما بانوان هستند به طور کلی نظامات اجتماعی و اداری را برای زنان نیز باید طراحی کنیم همچنین باید اقتضائات تعلیم و تربیت متفاوت برای آنها در نظر گرفته شود اما این کار اتفاق نیفتاده است.
سعید جلیلی: اگر عمق راهبردی را درک نکنیم، مسائل فرهنگی را درک نمی کنیم. موضوع زن یک موضوع اصلی است. ما زن خانه دار و پزشک و روستایی و سرپرست خانواده داریم که دولت باید برای همه آنها برنامه داشته باشد. هر چیزی در کشور چه حجاب چه سایر مسائل دیگر قانون دارد و قانون نباید تابع سلیقه‌ها باشد و قانون فصل‌الخطاب است.
زن ها در عرصه های مختلف ایفای نقش می کنند و ده ها موضوع وجود دارد که دولت باید برای آنها کار انجام دهند. طبیعی است چیزی که در کشور در زمینه حجاب، راهنمایی و رانندگی گفته شده باید تابع قانون اعمال شود و نباید سلیقه‌ای باشد
زن ها در عرصه های مختلف ایفای نقش می کنند و ده ها موضوع وجود دارد که دولت باید برای آنها کار انجام دهند. طبیعی است چیزی که در کشور در زمینه حجاب، راهنمایی و رانندگی گفته شده باید تابع قانون اعمال شود و نباید سلیقه‌ای باشد.
مسعود پزشکیان: زدن و گرفتن روش درستی نیست. من هر کاری از دستم بر بیاید در تغییر این وضعیت و به کرامت رساندن انسان‌ها انجام می‌دهم. گردنم را هم گرو می‌گذارم. البته به این سادگی نیست. فردا با خیلی ها باید کلنجار بروم. ولی مدافع حقوق زنان خواهم بود.
مردها اگر توانستند کاری کنند حتما یک زن قدرتمند کنارشان بوده است؛ زن‌ها می‌توانند آینده کشور ما را درست کنند؛ اگر به صحنه بیایید جلوی نگاه بسته می‌ایستیم.
درباره حجاب در مجلس گفتم این روش امکان ندارد به نتیجه برسد. ما کاری می‌کنیم که زنان و دختران نسبت به باورهای ما متنفر می‌شوند و این فاجعه است.
علیرضا زاکانی: یکی بسته‌های ما مربوط به بانوان و دختران است؛ آنها رسالت و ظرفیت حداکثری در جامعه ما دارند، اما مغفول واقع شده است. حضور زنان در دولت من از دولت‌های قبل بیشتر خواهد بود؛ معیار هم شایستگی است.
زن و مرد هر کدام ویژگی خاص خود را دارند. اما در مقابل قانون از یک تساوی برخوردار هستند. در گذشته و قبل از انقلاب اجحاف تاریخی در حوزه زنان و دختران صورت گرفته است. روز به روز باید این وضع را درست کرد.
مصطفی پورمحمدی: در فرهنگ، زنان و مردان بازیگران اصلی هستند؛ نقطه قوت فرهنگ ایران، فرهنگ اسلامی است امروز جهان در نافهمی شدید جایگاه انسانی است زن و مرد امروز عنصر فاخر جهان نیستند زیرا در گرو لذت‌ها و جذابیت‌های زودگذر و کوچک هستند؛ اگر به تحصیل‌کرده‌ها نگاه کنیم، ظرفیت‌های بسیاری زیادی در کشور وجود دارد.
از بسیاری از جهات حضور زنان به نظم و سلامت محیط بسیار کمک کرده است و این تجربه مثبت را در شوراهای شهر و روستا تجربه کردیم. اگر زنان در موقعیت‌های مدیریتی قرار بگیرند، حتماً توفیقات زیادی خواهند داشت، اما در این زمینه آموزش لازم ارائه ندادیم.
نمی‌توانم به سرعت در کابینه ام یک وزیر زن بیاورم، باید در آن رشته کار کرده باشد، نمی‌خواهم مورد انتقاد قرار بگیرد، حاشیه برایش درست شود و تحت فشار روحی باشد؛ وزیر زن باید شایستگی لازم را داشته باشد و ما هم کمک می‌کنیم.
اگر نگاه هوشمندانه استفاده از ظرفیت و اعتماد برقرار شود زنان جایگاه واقعی خود را پیدا خواهند کرد؛ مقوله فرهنگ و هنر در کشور را جدی تر بگیریم. فهم صحیح جامعه این است که به مقوله فرهنگ و هنر توجه کنیم.