محمدعلی زلفیگل، دانشآموخته رشته شیمی آلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، دبیر پیشین انجمن شیمی، دانشمند برگزیده این حوزه، در سال ۱۳۷۱ در نهمین گردهمایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای داخل و خارج از کشور در دانشگاه فردوسی با ارائه مقاله علمی استخراج شده از پایان نامه کارشناسی ارشد خود رتبه اول را در بخش علوم پایه کسب کرد. او از سال ۸۴ حائز رتبه استادی و از سوی انجمن شیمی ایران بوده و به عنوان شیمیدان برجسته زیر ۴۰ سال کشور در گرایش شیمی آلی، انتخاب و جایزه دکتر ارشیا آزاد به وی اهدا شد.
زلفیگل بعد از معرفی توسط شهید آیتالله رئیسی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به تاریخ دوم شهریور ۱۴۰۰ در تشریح برنامههای خود گفت: مقررات فعلی حوزه فناوری کارآمد نیست و با حمایت نمایندگان تلاش می کنیم در برنامه توسعه هفتم خلأهای قانونی اصلاح، قوانین لازم الحاق و حمایت ویژه از فناوری مقدور شود.
زلفیگل طی مدت ۳۳ ماهی که ساکن اتاق وزیر در طبقه شانزدهم ساختمان وزارت علوم بلوار خوردین شهرک غرب بود برای توسعه و مانعزدایی از بخشهای مختلف علوم، تحقیقات و فناوری تلاش کرد.
این وزارتخانه کار خود را در دولت سیزدهم در حالی آغاز کرد که دانشگاهها به دلیل همهگیری کرونا، ۲ سال آموزش مجازی را پشت سر گذاشته بودند و با وجود کاهش هزینهها با تنگناهای بودجهای زیادی روبرو بودند. از دیگر سو فعالیتهای فرهنگی تقریبا فراموش شده بود و پژوهش و تحقیق در سایه همهگیری کرونا همچنین کاهش بودجهها با دشواریها، جسته و گریخته ادامه داشت. اقدام اول بازگشایی همزمان همه دانشگاهها با وجود سختیهای زیاد بود. افزودن معاونت فناوری و نوآوری به چارت سازمانی این وزارتخانه درگام بعدی، بازتعریف پایههای تشویقی اعضای هیاتعلمی، تعریف بورسهای مختلف برای جذب بهتر دانشجویان مستعد مانند بورس صنعت و بورس دانش، تدوین آییننامه جامع پژوهانه اساتید و دستورالعمل تالیف کتابهای درسی، اختصاص ۵ درصد از بودجه کل دانشگاهها به فعالیتهای فرهنگی و ۱۵ درصد برای امر پژوهش بخشی از این اقدامات است.
همچنین تعریف نشان سرو برای افزایش بهره وری مرکز نظارت و ارزیابی که در زمینه بهره وری آموزش عالی نظام ارتقای بهره وری، راهاندازی سامانهها نان، جان و دانا که ارتباط فناوران و شرکتهای دانشبنیان و پارک هخای علم و فناوری با دستگاههای اجرایی تسهیل میکنند، احیای استاد راهنما برای دانشجویان کارشناسی و افزایش نمایه شدن نشریات علمی در پایگاه های نمایه سازی بینالمللی هم از اقدامات ۳۳ ماه گذشته است.
اقدامات نیمهتمام در آموزش عالی
محمدعلی زلفیگل حالا و در آستانه روی کار آمدن دولت چهاردهم در گفتوگوی اختصاصی با ایرنا، درباره اینکه کدام اقدامات در حوزه آموزش عالی دولت چهاردهم باید دنبال شود گفت: آرزوهایی برای وزارت علوم داشتیم و فکر نمیکردیم چنین اتفاقی رخ دهد و عمر دولت سیزدهم کوتاه باشد. در واقع ما به دنبال تحقق برنامههای عملیاتی در حوزه آموزش عالی در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بودیم.
زلفی گل به کارهای نیمه تمام در حوزه آموزش عالی اشاره کرد و افزود: چند اقدام نیمه تمام داریم که باید انجام شود و یکی از این اقدامات آموزش مهارت محور است. همان شیوههای یادگیری جدیدی که به انتقال اطلاعات و دانش به ذهن افراد به منظور ایجاد خلاقیت و تفکر پویا و ذهن فعال منجر می شود و دیگری تقویت علوم انسانی و نیاز محور کردن تحقیقات به عنوان یکی از راهبردهای وزارت علوم است.
وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری به هدفمند کردن آموزش در پژوهش اشاره کرد و گفت: منظور از آموزش پژوهش محور یعنی در جاهایی از آموزش به دانشجو تکلیف پژوهشی بدهیم تا مفهوم بهتری داشته باشند و منظور از پژوهش آموزش محور این که از طریق پایان نامه ارشد و رساله دکترا شیوه پژوهش را به دانشجو بیاموزیم که در این زمینهها اقداماتی انجام شد و در برخی جاها نیاز به استمرار دارد تا به بار بنشیند.
زلفیگل حمایت ویژه از امور فرهنگی که در قانون برنامه توسعه هفتم به آن پرداخته شده است، اشاره کرد و افزود: تحقق احکامی که در خصوص علم و فناوری در برنامه توسعه هفتم به آن اشاره شده از جمله اقداماتی است که انتظار می رود در دولت چهاردهم دنبال شود.
وی آمایش آموزش عالی و توسعه فناوری و تبدیل علوم به فنون را از جمله اقدامات نیمه کاره در دولت سیزدهم عنوان و اظهار امیدواری کرد که در دولت بعدی به سرانجام برسد.
وزیرعلوم یکی از موانع فراروی توسعه آموزش عالی را در مهارت محور کردن آموزش بیان کرد و گفت: در این زمینه ما به نگاه فرابخشی نیاز داریم.