به گزارش ایرنا جهاد دانشگاهی به عنوان حلقه واسط میان دانشگاه‌ها و جامعه فعالیت‌های متنوعی را انجام می‌دهد ، این مجموعه علمی و کاربردی در استان اردبیل در چهار حوزه درمان ناباروری و سلول‌های بنیادین، فناوری‌های نوظهور و صنایع خلاق، صنایع تبدیلی و توانمندسازی و ارتقای بهره‌وری و نوآوری در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و مردمی متمرکز شده و با همکاری ۸۲ پژوهشگر در این چهار حوزه اقدام به رفع خلاءهای موجود می‌کند.
طبق اظهارات حسام رسولی رئیس جهاد دانشگاهی استان اردبیل از آنجایی که جهاد دانشگاهی متولی حوزه خاصی نیست، خلاءها و حلقه‌های مفقوده‌ای که در زنجیره تولید وجود دارد را شناسایی و در جهت ارزش‌افزایی و تکمیل زنجیره توسعه به عنوان حلقه میانی ارتباط بین دانشگاه و نهاد علم با سایر بخش‌ها را برقرار می‌کند.
ایرنا: جهاد دانشگاهی استان اردبیل اولویت‌های خود را بر چه اساسی و در کدام حوزه‌ها انتخاب کرده است؟
رسولی: بر اساس نیازسنجی و ظرفیت‌سنجی که در استان انجام شده است، چهار حوزه را به عنوان نیازهای اساسی استان در مسیر توسعه مشخص کردیم که زمینه برای نقش‌آفرینی ما در آنها بسیار مهیا است؛ برای مثال در بحث درمان ناباروری با وجود اینکه بخش خصوصی و دولتی هم در استان فعالیت دارند، اما ما در مرکز قفقاز به اصطلاح دانش را بومی‌سازی کردیم و از سوی مرکز رویان و ابن سینا هم پشتیبانی می‌شویم.
ایرنا: خدمات ارائه شده در مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی اردبیل تا چه حد موفقیت‌آمیز بوده است؟ آیا استانداردی در این زمینه تعریف شده؟ برنامه‌ای برای توسعه خدمات مرکز دارید؟
رسولی: مرکز درمان ناباروری قفقاز یکی از مجهزترین مرکزهای اِی‌آرتی است که با هدف فراهم کردن مراقبت‌های درمانی و بهداشت باروری برای زوج‌های دارای مشکل و نازا پایه‌گذاری شده است. متخصصان این مرکز با تلفیق جدیدترین یافته‌های پزشکی و جراحی زنان با مهارت‌های پیشرفته زنان، ناباروری مردان (آندرولوژی)، جنین‌شناسی و تشخیص طبی تلفیق کرده و اهداف درمانی مشخصی را پیگیری می‌کنند.
با توجه به به‌روز بودن و کامل بودن زنجیره درمان در مرکز درمان ناباروری قفقاز، میزان موفقیت و عملکرد این مرکز با استانداردهای جهانی برابری می‌کند و ضریب موفقیت آن حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است؛ به طوری که از سال ۱۳۹۳ تاکنون درمان بیش از سه هزار زوج مراجعه کننده با موفقیت همراه بوده و مرکز درمانی قفقاز جزو هشت مرکز موفق جهاد دانشگاهی در کشور محسوب می‌شود.
ایرنا: غیر در درمان ناباروری خدمات دیگری هم ارائه می‌کنید؟
رسولی: برای نخستین بار سال گذشته بانک ذخیره خون بندناف رویان در استان از سوی این مجموعه راه‌اندازی شد. تاکنون یک هزار و ۷۵۰ خانواده به این مرکز مراجعه کردند و به طور میانگین سالانه نزدیک به ۳۰۰ متقاضی برای ذخیره سلول‌های بنیادین به این مرکز مراجعه می‌کنند. این خدمت پیش‌تر در مرکز استان متمرکز بود اما از سال گذشته خدمات این مرکز در شهرهای مشگین‌شهر، پارس‌آباد، خلخال و گرمی هم ارائه می‌شود.
ایرنا: در مورد فعالیت‌های جهاد دانشگاهی اردبیل در زمینه صنایع خلاق و نوظهور نیز کمی توضیح دهید.
رسولی: صنایع خلاق و نوظهور از حوزه‌های جدیدی است که از نیمه دوم سال گذشته در دستور کار جهاد دانشگاهی قرار گرفته است. در این زمینه دبیرخانه نقشه مهندسی فرهنگی استان اردبیل با همکاری دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری راه‌اندازی شد که جزو فعالیت‌های پایه‌ای است که می‌تواند به برنامه‌ریزی و توسعه در حوزه صنایع خلاق فرهنگی کمک کند. علاوه بر این طرح جامع گردشگری در ۱۹ فصل با همکاری اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان در آستانه نهایی شدن است.
جهاد دانشگاهی اردبیل فعالیت و هم‌افزایی شبکه‌ای شمال‌غرب را هدایت می‌کند؛ این شبکه بین استان‌های زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی است، در قالب این برنامه هر استان رهبری یک پروژه را به دست گرفته و آن را پیش می‌برد که جهاد دانشگاهی اردبیل راهبری توسعه گردشگری شمال غرب کشور را مدیریت می‌کند و تلاش دارد ظرفیت‌های گردشگری را در هر چهار استان فعال کند.
همچنین مرکز خدمات تخصصی مطالعات شهری جهاد دانشگاهی در زمینه شهر خلاق و ترویج تفکر شهر خلاق فعالیت می‌کند و این مجموعه روی ایده‌های شهر خلاق از جمله طراحی نماهای ایرانی اصیل متمرکز شده است. کارگروه رسانه و شهر هم در ذیل آن به نقش و رابطه رسانه خلاق و شهر خلاق می‌پردازد.
همان طور که استحضار دارید، شورای عالی انقلاب فرهنگی در استان‌ها هیات عالی اندیشه‌ورزی راه‌اندازی کرده که در اردبیل در دانشگاه محقق اردبیلی مستقر شده است. هر یک از اعضای این هیات هدایت یک میز تخصصی را برعهده گرفتند که جهاد دانشگاهی عهده‌دار میز تخصصی نانوفناوری است؛ اسفندماه سال گذشته فراخوانی برای شناسایی شخصیت‌های علمی در مرکزهای علمی و دانشگاهی استان منتشر شد. مرحله بعد حوزه‌های فعالیت این میز تخصصی است ، در واقع صنایعی که می‌توانند با ورود نانوفناوری تغییر و تحولی را صورت دهند را شناسایی می‌کنیم. برای مثال در حوزه کشاورزی می‌توان به صنعت بسته‌بندی و نگهداری محصولات اشاره کرد.
وظیفه میز تخصصی نانو فناوری به تبع وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست‌گذاری و خط‌مشی‌گذاری است و سعی دارد با شناسایی افراد فعال، ارزیابی سطح فعالیت‌ها و ظرفیت واحدهای صنعتی در حوزه نانو فناوری برای توسعه فناوری‌ها و محصولات نانو، پیشنهادهای ساخت و بسته سیاستی در استان ارائه کند.
ایرنا: منابع مالی اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها یا ارائه خدمات شما از چه محلی تامین می‌شود؟
رسولی: بخشی از کار تحقیقاتی است و به کارفرمایان بستگی دارد؛ برای مثال در بحث گردشگری اداره کل میراث فرهنگی به عنوان کارفرمای طرح جامع گردشگری است و خروجی مطالعه چندین طرح پیشنهادی است که در آن بیش از ۱۲۰ پروژه پس از نیازسنجی و امکان‌سنجی پیشنهاد شده است و اینکه چقدر اجرا شود، بستگی به دستگاه کارفرما دارد. نکته امیدوار کننده این است که در حال حاضر مسئولان بیشتر به دنبال پروژه‌های قابل اجرا و عملیاتی هستند و با توجه به انتظارهایی که در نتیجه انتخاب اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو در سال ۲۰۲۳ ایجاد شده است، تلاش دارند به سمت کارهای عملیاتی بروند.
جهاد دانشگاهی مجموعه‌ای خودگردان است و پیش از آغاز هر فعالیتی ارزش اقتصادی، سپس ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی و علمی مدنظر قرار می‌گیرد به این دلیل که اعتبار دولتی ما در حد ۲۰ درصد کل منابع مالی مورد نیاز است و سایر آن را باید با کسب درآمد و خلق ارزش تامین کنیم. جهاد دانشگاهی در نقش‌آفرینی برای اجرای پروژه‌ها تنها خود را محدود به حرف نکرده است و در مواردی که لازم باشد بخشی از کار مانند مطالعه را انجام می‌دهد؛ ولی بیشتر به پروژه‌هایی توجه می‌شود که جنبه اقتصادی داشته باشند.
ایرنا: در خلال صحبت‌ها به موضوع صنایع تبدیلی اشاره داشتید؛ جهاد دانشگاهی در این زمینه چه گام‌هایی برداشته است؟
رسولی: در حوزه صنایع تبدیلی، مرکز رشد گیاهان دارویی در زمینه ترکیب و تولید مواد دارویی جدید فعال است. در این مرکز تاکنون سه محصول به مرحله تجاری‌سازی رسیده است؛ بخشی از فعالیت آن هم معطوف به طرح پایلوت نشاسته صنعتی است که در مرحله آزمایشی است.
ایرنا: در حوزه صنعت چه برنامه‌هایی دارید؟
رسولی: جهاد دانشگاهی اردبیل عارضه‌یابی طرح‌های صنعتی استان را در دستور کار دارد؛ تلاش می‌کنیم در همه کارها به دانش‌بنیان بودن آن توجه داشته باشیم و در واقع به دنبال تبدیل دانش به ثروت هستیم. در این راستا شناسایی، پایش، آسیب‌شناسی (عارضه‌یابی) طرح‌های در دست اجرا، ارایه مشاوره تحلیلی به منظور فعال کردن دوباره طرح‌های صنعتی راکد و نیمه‌تمام مستقر در استان را در دستور کار داریم.
ایرنا: بحث تولید نشاسته صنعتی از سیب‌زمینی دست‌کم از یک دهه پیش مطرح بوده؛ چرا اینقدر به‌درازا کشیده است و در حال حاضر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
رسولی: این طرح در چند سال گذشته راکد بود، اما الان فعال است و دستگاهی که بدین منظور ثبت اختراع شده، برخی تنظیماتش نارسایی داشت که قرار شد با تامین منابع تنظیمات دستگاه را درست کنیم.
مورد استفاده این نوع نشاسته در حفاری چاه‌های نفت است. شرکت ملی حفاری برخی نمونه‌های ارسالی را تایید می‌کند و برخی تایید نمی‌شود و با این شرایط طرح هنوز نیاز به اصلاح و بهبود دارد و به جد پیگیر هستیم تا مجری آن که پژوهشکده صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی است، برخی معایب و کاستی‌ها را برطرف کند.
در قالب این طرح انواع سیب‌زمینی، ذرت و گندم به نشاسته خام تبدیل و سپس در چارچوب این طرح، نشاسته خام پس از فرآوری به نشاسته صنعتی تبدیل می‌شود؛ در حال حاضر نشاسته صنعتی در کشور تولید نمی‌شود و همه نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌گردد.
مجریان طرح بالای ۸۰ درصد به موفقیت طرح اعتقاد دارند، این طرح میان مدت است و پیش‌بینی می‌شود در حدود پنج سال آینده به نتیجه برسد؛ اما با اینکه طرح را پیش می‌بریم، به سناریوهای جایگزین هم فکر می‌کنیم تا با امکانات و فناوری که داریم، در حوزه صنایع تبدیلی کاربردهای دیگری در حوزه‌های دیگر ایجاد کنیم.
ایرنا: وجه تمایز آموزش‌های جهاد دانشگاهی با سایر مرکزهای علمی-آموزشی در چیست؟ و چه برنامه‌هایی در دست اجرا دارید؟
رسولی: جهاد دانشگاهی بر آموزش‌های مهارت‌محور و اشتغال‌محور متمرکز است و در حوزه توانمندسازی جزو معدود مراکز آموزش و کارآفرینی است که دنبال ارائه مدرک صرف نیستیم و دغدغه اشتغال دارد. تنها سال گذشته ۱۸ هزار نفر از آموزش‌های مهارتی جهاد دانشگاهی اردبیل برخوردار شدند. با توجه به اینکه آموزش‌ها مهارت‌محور و تقاضامحور است، بیشتر آموزش‌دیدگان به طور معمول پس از اتمام دوره‌ها به راحتی جذب بازار کار می‌شوند.
ایرنا: در زمینه توانمندسازی و بهره‌وری تاکنون چه اقدام‌هایی در استان انجام شده است؟
رسولی: در بحث توانمندسازی و ارتقای بهره‌وری از جمله اقدام‌های شاخص جهاد دانشگاهی تشکیل کانون ارزیابی و توسعه شایستگی است که در استان چندین دوره برگزار شده است ، در چهارچوب این برنامه جهاد دانشگاهی به سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی استان کمک می‌کند از بین نیروهای موجود به جذب بهترین فرد اقدام کند. بدین صورت که شایستگی افراد به صورت کامل حرفه‌ای و بی‌طرف بر اساس شاخص‌های مورد نظر در حیطه‌های مختلف سنجش می‌شود و کارنامه‌ای جامع می‌دهد تا شرکت‌ها و سازمان‌ها در جذب نیرو بهترین انتخاب را داشته باشند.
اقدام دیگر کانون ارزیابی و توسعه شایستگی مدیران پایه در استان است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا جذب نیرو و انتصاب مدیرانشان را به جای توصیه‌ها و سلیقه‌های شخصی و ارتباطات فردی بر اساس شایستگی انجام دهند. از همه شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی دعوت می‌شود که اگر می‌خواهند مدیریت منابع انسانی قوی داشته باشند که محور و ستون فقرات فعالیت‌های سازمانی است، از خدمات این کانون استفاده کنند.
افکارسنجی به طور کامل علمی، امکان دیگری است که در راستای ارتقای بهره‌وری و کمک به نظام برنامه‌ریزی به سازمان‌ها و مدیران امکان می‌دهد که دیدگاه مخاطبان و ذینفعان را در زمینه‌های گوناگون برآورد کنند؛ این فعالیت پایه‌ای برای موفقیت هر سازمان و مدیری ضروری است که با افکار عمومی درون سازمانی و برون سازمانی آشنایی داشته باشد و مرکز افکارسنجی با نیروهای متخصص و نرم‌افزارهای قوی و به‌روز این امکان را فراهم کرده است.