به گزارش ایرنا، تاریخ همواره سرنخ‌هایی را برای شناخت و درک بهتر آنچه امروز اتفاق می‌افتد، در اختیارمان قرار می‌دهد. پیچ و خم‌های مسیر تاریخ با اتفاق‌های ریز و درشت در گذر زمان تغییر یافته و هر رخداد به نوعی در رقم زدن وضعیت ژئوپلیتیک حال حاضر تاثیرگذار بوده است. آسیا و اقیانوسیه که سهم قابل توجهی از وسعت این کره خاکی را به خود اختصاص داده، همانند دیگر نقاط دنیا تحولات مهم و تاثیرگذاری را از سر گذرانده است.
در این گزارش سعی داریم تا با شرحی از چندین رویداد تاریخی در بازه زمانی ۳ تا ۹ اوت/ ۱۳ تا ۱۹ مرداد (هفته جاری)، سرنخ‌هایی را از چگونگی شکل‌گیری سیاست‌ها و جغرافیای امروز منطقه آسیا و اقیانوسیه در اختیار مخاطب قرار دهیم.
بمباران اتمی ژاپن توسط آمریکا
بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی (به ترتیب ۶ و ۹ اوت ۱۹۴۵) دو عملیات اتمی بودند که در زمان جنگ جهانی دوم به دستور هری ترومن، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، علیه امپراتوری ژاپن انجام شد. در این عملیات‌ها، دو بمب اتمی به فاصله سه روز روی شهرهای هیروشیما و ناگاساکی انداخته شد که به ویرانی و کشتار گسترده شهروندان این دو شهر انجامید.
حدود ۲۲۰ هزار نفر در اثر این دو بمباران اتمی جان باختند که ۲۰ هزار نفر از آنان را نظامیان ژاپنی و بقیه را شهروندان غیرنظامی تشکیل می‌دادند. بیش از ۱۰۰ هزار نفر بی‌درنگ هنگام بمباران کشته شدند و بقیه تا پایان سال ۱۹۴۵ به علت اثرات مخرب تشعشعات رادیو اکتیو جان خود را از دست دادند.
هدف اصلی آمریکا از این حمله به پایان رساندن سریع تر جنگ و جلوگیری از شراکت با شوروی در اشغال ژاپن بود زیرا شوروی مدتی پیش از بمباران اتمی به ژاپن اعلام جنگ داده بود و به مواضع آن در منچوری حمله برده بود. پس از بمباران اتمی شهر هیروشیما در ۶ اوت ۱۹۴۵ (۱۵ مرداد ۱۳۲۴) با استفاده از بمبی به نام «پسر کوچولو»، آمریکا به منظور وادار کردن دولت ژاپن به تسلیم در جنگ، شهر ناگاساکی را نیز در ۹ اوت (۱۸ مرداد آن سال) با بمب «مرد چاق» بمباران اتمی کرد و مدت کوتاهی پس از آن، امپراتور وقت ژاپن، در سخنانی اعلام کرد به منظور حفظ نسل مردم کشورش، به صلح بدون قید و شرط با متفقین گردن نهاده است تا به این صورت بزرگترین جنایت علیه بشریت را متوقف کند. بمباران هسته‌ای هیروشیما و ناگاساکی تا به امروز تنها موارد استفاده جنگی از سلاح هسته‌ای در جهان است و یکی از بزرگترین فجایع در تاریخ بشر به شمار می آید.
جدایی سنگاپور از مالزی و استقلال آن
در ۳ ژوئن ۱۹۵۹ (۱۲ خرداد ۱۳۳۸) سنگاپور به یک ایالت خودگردان از مالزی تبدیل شد و به ۱۴۰ سال حکومت مستقیم از سوی انگلیسی‌ها پایان داد. لی کوان یو دو روز بعد در ۵ ژوئن در تالار شهر به همراه سایر اعضای کابینه خود به عنوان نخست وزیر سنگاپور سوگند یاد کرد.
در راستای خودمختاری هر چه بیشتر، توافقنامه مربوط به جدایی سنگاپور از مالزی به عنوان یک کشور مستقل در تاریخ ۷ اوت ۱۹۶۵ (۱۶ مرداد ۱۳۴۴) بین دولت دو طرف به دست آمد. دو روز بعد قانون آن توسط پادشاه مالزی امضا و در روز جدایی سنگاپور در تاریخ ۹ اوت همان سال، توسط لی کوان یو، اولین نخست وزیر این کشور قرائت شد.
سنگاپور یکی از ۱۴ ایالت مالزی از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۵ بود. مالزی در ۱۶ سپتامبر ۱۹۶۳ (۲۵ شهریور ۱۳۴۲) با ادغام «فدراسیون مالایا» با مستعمرات انگلیس در شمال بورنئو، ساراواک و سنگاپور تشکیل شده بود. این اقدام منجر به پایان فرمانروایی ۱۴۴ ساله انگلیس در سنگاپور شد که با تأسیس سنگاپور مدرن توسط سر استمفورد رافلز در سال ۱۸۱۹ آغاز شده بود. در زمان ادغام، سنگاپور کوچکترین ایالت از نظر مساحت، اما بزرگترین از نظر جمعیت بود.
پیش از آن، در جریان جنگ اقیانوس آرام، سنگاپور مورد هجوم ژاپنی‌ها قرار گرفته بود. هنگامی که نیروهای انگلیسی متشکل از ۶۰ هزار سرباز در ۱۵ فوریه ۱۹۴۲ (۲۶ بهمن ۱۳۲۰) تسلیم سامورایی‌ها شدند، وینستون چرچیل نخست وزیر وقت انگلیس این شکست را «بدترین فاجعه و بزرگترین تسلیم شدن در تاریخ» این کشور خواند. تلفات انگلیس و امپراتوری ژاپن در طول نبرد برای سنگاپور سنگین بود. پس از چند سال درگیری در نهایت در سال ۱۹۴۵ متفقین با شکست ژاپن، کنترل مالایا و در نتیجه سنگاپور را به دست گرفتند.
پس از استقلال، سنگاپور از منظر اقتصادی و اجتماعی، آموزش، تدوین قانون و ایجاد امنیت، رفاه، زیرساخت و سیاست خارجی توسعه بسیاری پیدا کرد و این کشور از جهان سوم به جهان اول تبدیل شد.
تاسیس آسه‌آن به عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای
«اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا» یا آسه‌آن در ۸ اوت ۱۹۶۷ (۱۷ مرداد ۱۳۴۶) در بانکوک تایلند، با امضای بیانیه‌ای توسط بنیانگذاران آن یعنی کشورهای اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور و تایلند تاسیس شد. بر اساس این بیانیه، آسه‌آن با هدف شتاب بخشیدن به روند توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه تشکیل شد و همچنین ترویج صلح منطقه‌ای، همکاری در زمینه موضوعات مورد علاقه مشترک، و ارتقای مطالعات آسیای جنوب شرقی و حفظ همکاری نزدیک با سازمان‌های بین المللی در این بیانیه مطرح شده است. در حالی که تایلند میانجیگری میان اندونزی، فیلیپین و مالزی بر سر اختلافات آنها را بر عهده داشت، برای چهار کشور مشخص شد که زمان همکاری منطقه‌ای فرا رسیده وگرنه آینده منطقه نامشخص خواهد بود.
آسه‌آن در ابتدا با تمایل به مهار کمونیسم که پس از جنگ جهانی دوم و تشکیل دولت‌های کمونیستی در کره شمالی، چین و ویتنام، جای پای خود را در سرزمین اصلی آسیا باز کرده بود، شکل گرفت. درحالیکه از سوی دیگر به اصطلاح «وضعیت اضطراری» کمونیستی در مالایا و ناآرامی در فیلیپین که به تازگی استعمار زدایی شده بود، وجود داشت. این اتحادیه برای کنترل و مدیریت مشکلات منطقه‌ای با پیوستن برونئی در سال ۱۹۸۴، ویتنام در ۱۹۹۵، لائوس و میانمار در ۱۹۹۷ و کامبوج در ۱۹۹۹ گسترش پیدا کرد و در حال حاضر با ۱۰ عضو به مشکلات منطقه‌ای از جمله جنگ داخلی در میانمار و تنش‌ها در دریای جنوبی چین بین پکن و مانیل رسیدگی می‌کند.
امضای معاهده دفاعی بین آمریکا و کره جنوبی
معاهده دفاع متقابل بین ایالات متحده و کره جنوبی در ۸ اوت ۱۹۵۳ (۱۷ مرداد ۱۳۳۲) دو ماه پس از پایان جنگ کره به دست آمد. این توافق دو کشور را متعهد می‌کند در صورت مواجهه با حمله مسلحانه خارجی، کمک‌های متقابل ارائه کنند و به ایالات متحده اجازه می‌دهد با مشورت دولت سئول، نیروهای نظامی در کره جنوبی مستقر کند. معاهده دفاع متقابل بین کره جنوبی و ایالات متحده تأثیرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری داشت. از هفته‌ها پس از امضای معاهده تا به امروز، پیمان دفاع متقابل بر دو کشور به روش‌های غیرمنتظره‌ای تأثیر گذاشت. در رابطه با کره جنوبی، امضای معاهده دفاع متقابل به سرعت به جنگ کره پایان داد و ۲۸ هزار و ۵۰۰ سرباز آمریکایی در کره جنوبی مستقر شدند.
سالگرد امضای این معاهده در حالی است که به تازگی ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه در جریان سفر ماه ژوئن به پیونگ یانگ یک توافق مشابه را به کیم جونگ اون رهبر کره شمالی امضا کرده که واکنش منفی واشنگتن و سئول را به همراه داشته است.
به دنبال امضای توافق مشارکت راهبردی جامع، مسکو و پیونگ یانگ متعهد شدند که در صورت حمله به یک طرف، طرف دیگر به کمک آید. مدتی است که تنش‌ها در شبه جزیره کره ناشی از رزمایش‌های واشنگتن با متحدانش در منطقه هند- اقیانوس آرام افزایش یافته است و کره شمالی در واکنش به این اقدام‌ها دست به آزمایش‌های موشکی می‌زند.