به گزارش ایرنا در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در مناطق مختلف کشور، از جمله جنگل‌های زاگرس، رخ داده است. این حوادث علاوه بر خسارات زیست‌محیطی، باعث بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی نیز شده‌اند. در پی این حوادث، کارشناسان و فعالان محیط زیست بارها نسبت به لزوم اتخاذ تدابیر جدی برای پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی‌ها هشدار داده‌اند.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با تأکید بر عمدی بودن آتش‌سوزی‌های سریالی در جنگل‌های این استان، از ضرورت ورود جدی دستگاه قضایی و اطلاعاتی برای شناسایی و برخورد با آتش‌افروزان خبر داد. محسن پاکباز اظهار داشت: تداوم و مستمر بودن آتش‌سوزی‌ها در مناطق همجوار و آغاز آتش‌سوزی پس از خاموش کردن آنها، نشان از عمدی بودن این آتش‌سوزی دارد.
این اظهارات نگرانی‌ها در خصوص تخریب عمدی یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های طبیعی کشور را تشدید می‌کند. آتش‌سوزی‌های سریالی نه تنها به پوشش گیاهی آسیب می‌رساند، بلکه تنوع زیستی را تهدید کرده و موجب فرسایش خاک می‌شود. همچنین، این حوادث تأثیرات منفی بر اقتصاد جوامع محلی و اقلیم منطقه خواهد داشت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که آتش‌سوزی‌های عمدی در جنگل‌ها اغلب با انگیزه‌هایی چون تصرف زمین، کسب سود از فروش چوب و زغال و یا انتقام‌جویی صورت می‌گیرد. این اقدامات نه تنها به محیط زیست آسیب می‌رساند، بلکه امنیت ملی را نیز تهدید می‌کند.
آتش‌سوزی‌های جنگلی در کهگیلویه و بویراحمد سابقه‌ای طولانی دارد. در سال‌های اخیر، با افزایش خشکسالی و تغییر اقلیم، شدت و فراوانی این آتش‌سوزی‌ها نیز افزایش یافته است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از این آتش‌سوزی‌ها ریشه در عوامل انسانی و عمدی دارد.
پاکباز با تأکید بر اینکه چنانچه افرادی که جنگل‌ها را آتش می‌زنند شناسایی شوند برابر با قوانین قضایی با آنها برخورد می‌شود، گفت: برای کنترل و شناسایی آتش‌افروزان نیاز به ورود جدی دستگاه قضایی و اطلاعاتی استان احساس می‌شود.
برخورد قاطع با عاملان آتش‌سوزی‌های عمدی یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با این پدیده است. دستگاه قضایی باید با اعمال مجازات‌های سنگین، بازدارندگی لازم را ایجاد کند.
همچنین، همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف از جمله محیط زیست، منابع طبیعی، نیروی انتظامی و اطلاعات برای شناسایی و دستگیری آتش‌افروزان ضروری است.
در سال‌های گذشته، تلاش‌های مختلفی برای مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلی صورت گرفته است. اما به دلیل نبود هماهنگی کافی بین دستگاه‌های مختلف و همچنین عدم برخورد قاطع با متخلفان، این تلاش‌ها نتیجه مطلوب نداشته است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه نیز از وقوع ۱۴ فقره آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های این شهرستان در سال جاری خبر داد و اعلام کرد که ۴۰۰ هکتار از این عرصه‌های طبیعی در آتش سوخته است. علی کریمی، عاملان این آتش‌سوزی‌ها را عمدی خواند و از تشکیل پرونده قضایی برای آنها خبر داد.
آتش‌سوزی‌های گسترده در مراتع و جنگل‌های کهگیلویه، زنگ خطر جدی برای محیط زیست این منطقه به صدا درآورده است. از دست رفتن ۴۰۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی، علاوه بر خسارات اقتصادی، به تنوع زیستی منطقه نیز آسیب جدی وارد کرده است. عمدی بودن این آتش‌سوزی‌ها، ابعاد اجتماعی و امنیتی ماجرا را نیز پیچیده‌تر می‌کند.
عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها نشان از وجود انگیزه‌های خاصی در پس این حوادث دارد. ممکن است دلایل اقتصادی مانند تصرف اراضی، انتقام‌جویی‌های شخصی یا حتی اختلافات قومی و طایفه‌ای در پس این اقدامات نهفته باشد. همچنین، خشکسالی‌های اخیر و افزایش دمای هوا نیز می‌توانند در تشدید آتش‌سوزی‌ها نقش داشته باشند.
آتش‌سوزی‌های جنگلی در مناطق مختلف کشور، به‌ویژه در فصل گرم سال، پدیده نادری نیست. با این حال، افزایش تعداد و شدت این آتش‌سوزی‌ها در سال‌های اخیر، نگرانی‌های زیادی را در خصوص تخریب محیط زیست و کاهش پوشش گیاهی کشور ایجاد کرده است. مطالعات نشان می‌دهد که تغییر کاربری اراضی، مدیریت نادرست منابع طبیعی و افزایش دمای کره زمین از مهم‌ترین عوامل تشدید این پدیده هستند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین آتش‌سوزی‌ها در مناطق صعب‌العبور و دور از دسترس رخ داده است. این امر، عملیات اطفاء حریق را با مشکلات زیادی مواجه کرده و به گسترش آتش دامن زده است.
صعب‌العبور بودن مناطق آتش‌سوزی، عملیات اطفاء حریق را دشوار و زمان‌بر می‌کند. نبود امکانات کافی برای دسترسی به مناطق آتش‌سوزی و کمبود نیروی انسانی متخصص، از دیگر چالش‌هایی است که در این زمینه با آن مواجه هستیم.
برای مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلی، نیاز به یک برنامه جامع و بلندمدت است. این برنامه باید شامل اقداماتی مانند افزایش آگاهی عمومی در مورد خطرات آتش‌سوزی، تقویت تجهیزات اطفاء حریق، آموزش نیروهای امدادی و ایجاد سیستم‌های هشدار زودهنگام باشد. همچنین، همکاری بین دستگاه‌های مختلف مانند منابع طبیعی، محیط زیست، آتش‌نشانی و نیروی انتظامی برای مقابله با این پدیده ضروری است.
نظرات کارشناسان در خصوص مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده
کارشناسان محیط زیست بر این باورند که مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌ها و مراتع نیازمند رویکردی چندجانبه و جامع است. آنها معتقدند که تنها با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، مقابله‌ای مؤثر و برنامه‌ریزی بلندمدت برای احیا و بازسازی مناطق آسیب‌دیده می‌توان از تکرار این حوادث تلخ جلوگیری کرد.
کارشناسان معتقدند که آموزش عمومی یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از آتش‌سوزی است. با برگزاری کارگاه‌ها و کمپین‌های آموزشی می‌توان آگاهی مردم را نسبت به خطرات آتش‌سوزی افزایش داد و آنها را به مشارکت در حفظ محیط زیست تشویق کرد. همچنین، نظارت مستمر بر مناطق حساس، محدود کردن دسترسی به برخی مناطق در فصول پرخطر و تجهیز روستاهای حاشیه جنگل‌ها و مراتع به تجهیزات اطفای حریق اولیه از دیگر اقدامات پیشگیرانه‌ای است که کارشناسان بر اهمیت آن تاکید می‌کنند.
در خصوص مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده، کارشناسان بر لزوم ایجاد تیم‌های واکنش سریع مجهز به تجهیزات مدرن و هماهنگی بین سازمان‌های مختلف تاکید دارند. آنها معتقدند که استفاده از فناوری‌های نوین مانند ماهواره‌ها، پهپادها و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی می‌تواند در تشخیص زودهنگام آتش‌سوزی و هدایت عملیات اطفای حریق بسیار مؤثر باشد. همچنین، ایجاد کمربندهای سبز در اطراف مناطق مسکونی و صنعتی و توسعه روش‌های سنتی مانند ایجاد آتش‌بَر از دیگر راهکارهایی است که کارشناسان پیشنهاد می‌کنند.
کارشناسان محیط زیست بر این باورند که پس از اطفای حریق، احیا و بازسازی مناطق آسیب‌دیده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آنها معتقدند که کاشت گونه‌های گیاهی مقاوم به آتش و خشکی، اجرای عملیات آبخیزداری و بیولوژیکی برای جلوگیری از فرسایش خاک و حمایت از جوامع محلی برای مشارکت در فعالیت‌های احیا و بازسازی از جمله اقداماتی است که باید در این زمینه انجام شود.
کارشناسان معتقدند که برای مقابله مؤثر با آتش‌سوزی‌ها، نیاز به قوانین و مقررات سخت‌گیرانه و همچنین تخصیص بودجه کافی است. آنها بر لزوم جرم‌انگاری آتش‌سوزی‌های عمدی و تعیین مسئولیت‌های مشخص برای هر یک از دستگاه‌ها تاکید دارند. همچنین، کارشناسان بر اهمیت انجام مطالعات دقیق برای شناسایی علل اصلی آتش‌سوزی‌ها و توسعه روش‌های جدید اطفای حریق تاکید می‌کنند.
در نهایت، کارشناسان محیط زیست بر این باورند که مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده نیازمند یک رویکرد جامع و مشارکت همه جانبه مردم، دولت و سازمان‌های مردم‌نهاد است. آنها معتقدند که با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، مقابله‌ای مؤثر و برنامه‌ریزی بلندمدت برای احیا و بازسازی مناطق آسیب‌دیده می‌توان از تکرار این حوادث تلخ جلوگیری کرد و به حفظ محیط زیست کمک کرد.
آتش‌سوزی‌های سریالی در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد، تهدیدی جدی برای محیط زیست و منابع طبیعی کشور است. مقابله با این پدیده نیازمند عزم ملی و همکاری همه دستگاه‌های مسئول است. با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، افزایش آگاهی عمومی، برخورد قاطع با متخلفان و سرمایه‌گذاری در امر حفاظت از جنگل‌ها می‌توان از تکرار این فجایع جلوگیری کرد.