به گزارش خبرنگار ایرنا، مسجد مکانی مذهبی و مقدس برای مسلمانان و یکی از مهم‌ترین نمادهای کشورهای اسلامی و حاکمیت شرع در جامعه است که علاوه بر اینکه محلی برای عبادت محسوب می شود، پایگاهی برای فعالیت های مختلف فرهنگی و کارکردهای اجتماعی و آموزشی است و جایگاه ارزشمندی بین متدینین دارد.
اهمیت و تاثیر مساجد در تحولات اجتماعی و سیاسی و زندگی فردی و اجتماعی غیرقابل انکار است.هرچند اصلی‌ترین نقشی که برای مساجد تعریف شده است، برگزاری نمازهای جماعت، مجالس قرآن، اعتکاف و احیای شبهای قدر است اما در سالهای اخیر مساجد به عنوان پایگاه‌هایی برای تصمیم گیری های حساس، نقش تعیین کننده ای در تحولات اجتماعی و سیاسی ایفا کرده و تاثیرات آنها بر زندگی فردی و اجتماعی جوانان و نوجوانان، غیرقابل انکار است.
دشمنان نیز با پی بردن به اهمیت این پایگاه اجتماعی جهان اسلام و نماد باشکوه هویت دینی مسلمانان که کانون وحدت و انسجام است، در تلاش هستند به طرق مختلف مساجد را هدف قرار دهند تا با تهدید این مکان های مقدس از گرد هم آمدن افراد در این محل و یکپارچگی مسلمانان جلوگیری کنند.
در سالهای اخیر چندین مورد از حملات تروریستی به مساجد در شهرها و کشورهای اسلامی به وقوع پیوسته که نشان دهنده آگاهی دشمن از اهمیت بسیار زیاد مساجد است.
حضور در مساجد به عنوان نماد زنده و پویا بودن جوامع اسلامی، همواره از سوی پیشوایان و بزرگان دینی و مذهبی تاکید شده به طوریکه از پیامبر اکرم روایت شده است که هر کس مسجدی را جارو کند، برای او ثواب آزاد کردن یک بنده نوشته می شود و کسی که به اندازه یک داروی چشم، آشغال از مسجد بیرون برد، برای او ۲ رحمت نوشته می شود.
فعالیت مساجد آثار و برکات فراوانی دارد که می توان به رشد و تعالی ایمان، ارتقای آرامش روحی، دوری از گناه، تعلیم و تربیت دینی و آموزش احکام و معارف اسلامی، ارتباط و معاشرت با سایر برادران و خواهران دینی، وحدت و همدلی بین مسلمانان، پیشبرد اهداف متعالی دینی و اجتماعی، برطرف کردن مشکلات و معضلات جامعه و نشر و ترویج فرهنگ غنی اسلامی اضافه کرد.
با توجه به همین اهمیت،روز ۳۱ مردادماه به نام روز جهانی مساجد نامگذاری شده است.
یک مسجد در کشور به ازای هر سه هزار ایرانی فعال است
براساس آخرین آمارهای موجود قریب به ۸۵ هزار باب مسجد در کشور وجود دارد که بر این اساس به ازای هر سه هزار ایرانی، یک مسجد در کشور فعال است که این تعداد نسبت به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سه برابر شده است.
از حدود یک هزار و ۲۰۰ مسجد زنجان ۱۰۷ مسجد در مرکز استان و ۲۲ مسجد تاریخی است.در استان زنجان نیز حدود یک هزار و ۲۰۰ مسجد وجود دارد که از این تعداد بیش از ۳۰۰ مسجد فعال است و ۱۰۷ مسجد در مرکز استان و مابقی در سایر شهرستان ها قرار دارد.
۲۲ مسجد تاریخی نیز در این استان وجود دارد که مسجد جامع، مسجد چهل‌ستون، اسحق میرزا، میرزایی نجفی، مسجد یئری بالا، مسجد یئری پایین، عباسقلی‌خان، حسینیه، مسجد خانم و حاج سیدمحسن از جمله این مساجد است و قدیمی‌ترین مساجد زنجان مسجد جامع قروه ابهر و مسجد جامع سجاس بوده که قدمتی هزار ساله دارد و تاریخ آن به دوره سلجوقیان باز می‌گردد.
مهم‌ترین و قدیمی ترین مسجد استان مسجد میرزایی قائمی است که در بازار پایین قرار دارد، این مسجد پس از اینکه در اواسط دوره قاجار توسط میرزا ابوالقاسم مجتهد مرمت شد به مسجد میرزایی مشهور شد و مشخص نیست که قبل از آن نام مسجد چه بوده است.
وجود پنج محراب در این مسجد نشان می‌دهد که قدمت این مسجد به قرن نهم که مذاهب اربعه در زنجان حضور داشتند برمی‌گردد زیرا پیروان این مذاهب هر کدام در مسجد به طور جداگانه نماز می خواندند.
شناسایی و طبقه بندی مساجد استان زنجان برای اولین بار در کشور آغاز شده است
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان با اشاره به اقدامات و برنامه ریزی های انجام شده برای تهیه اطلس مساجد استان، گفت: پس از گردآوری اطلاعات مربوط به مساجد شهرستان‌های مختلف، برای نخستین‌بار اطلس مساجد استان تدوین خواهد شد.
حجت‌الاسلام علی یوسفی افزود: با تشکیل قرارگاه ملی مسجد در استان مشکلات مربوط به مساجد حل و ساماندهی این مراکز بررسی و رفع می‌شود و تمام فعالیت‌های مسجد از جمله حل مشکل زیرساخت‌ها و ساماندهی مساجد در دستور کار قرار می گیرد.
حجت الاسلام یوسفی با بیان اینکه تبلیغات اسلامی به عنوان یکی از ارکان این قرارگاه، شناسایی امامان جماعت مسجد را برعهده دارد، تصریح کرد: از این‌رو عملیات شناسایی و طبقه‌بندی مساجد در این مجموعه آغاز شده و زنجان، نخستین استان در ثبت این اطلاعات است.
با به روز رسانی اطلاعات مساجد، این اماکن در دسته الگو، شاخص، پویا، دایر و تعطیل طبقه بندی می شوند.مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه در این طرح، اطلاعات مساجد محله‌ها، به‌روزرسانی و موقعیت آنها نیز در نقشه ثبت می‌شود، ادامه داد: همچنین شاخص‌های تعیین شده نسبت به ظرفیت‌های مختلف مساجد، آنها را به ۶ دسته الگو، شاخص، پویا، فعال، دایر و تعطیل طبقه‌بندی می‌کنند.
وی با بیان اینکه شناسایی امامان جماعت و ارتقای سطح دانش و اطلاعات این امامان در برنامه بعدی تبلیغات اسلامی در این عملیات است، گفت: در این طرح، مساجد طبقه‌بندی می‌شود.
این مسوول با بیان اینکه بر اساس شاخص‌های تعریف شده، مسجد الگو به عنوان بالاترین سطح تعیین شده است، افزود: در این مساجد، امام آن درک صحیحی از مدل امامت دارد و توانسته تیم و تشکیلات منسجمی را فراهم کند و در حال پیاده‌سازی الگوی امامت در محله است و می‌تواند به عنوان الگوی تحقق امامت معرفی شود.
یوسفی افزود: مساجد شاخص، دارای موقعیت جغرافیایی خوب و ظرفیت‌های فیزیکی هستند که در آنها امام فعال و دارای فهم امامت و تیم و تشکیلات قوی وجود دارد که توسط امام شکل گرفته است و می‌تواند جریان‌های مختلف را در شهرستان ایجاد کند.
وی اظهار داشت: مساجدی که سه عنصر امام، تیم و ظرفیت‌های مسجد با هم در آن جمع نیست، اما فعالیت‌های شاخص و اثرگذار در محله و شهر دارند، مساجد پویا هستند و مساجدی که حداقل دو نوبت نماز پر جمعیت در آنها اقامه می‌شود و مراسم‌های آنها باشکوه است و برنامه‌ای در غیر شئون عبادی و مناسکی ندارند، مسجد فعال محسوب می‌شوند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان یادآور شد: پایین‌ترین سطوح مساجد، مساجدی هستند که نماز جماعت در آنها با تعداد نمازگزاران حداقلی اقامه می‌شود.
۴۱۴ باب مسجد استان زنجان دارای کانونهای فرهنگی هنری هستند
مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان زنجان نیز گفت: زنجان دارای ۴۱۴ باب کانون فرهنگی هنری مساجد است که بیش از ۴۲ درصد آنها در سطح شهرها و ۵۸ درصد در روستاهای استان فعالیت می‌کند.
محسن اسلامی افزود: یک هزار و ۵۰۰ باب مسجد در استان زنجان فعال است که در ۴۱۴ باب از آنها، کانونهای فرهنگی هنری دایر شده و ۳۸۹ باب از این کانونها به شکل عمومی و ۲۵ باب به صورت تخصصی ویژه خواهران فعالیت دارد.
وی یادآور شد: ۱۷۳ باب از کانون های عمومی فرهنگی و هنری استان در شهرستان زنجان، ۹۰ باب در خدابنده، ۳۱ باب در ابهر، ۲۳ باب در خرمدره، ۲۹ باب در طارم، ۲۴ باب در ماهنشان، ۱۱ باب در سلطانیه و هشت باب در ایجرود واقع شده است.
۱۵ هزار و ۵۳۰ نفر عضو کانون های فرهنگی هنری مساجد استان زنجان هستند.اسلامی اظهار داشت: بر اساس آخرین آمار ۱۵ هزار و ۵۳۰ نفر عضو کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان هستند که از این تعداد در شهرستان زنجان هشت هزار و ۲۷۵ نفر، شهرستان خدابنده سه هزار و ۴۳۶ نفر، ابهر یک هزار و ۱۰۴ نفر، خرمدره یک هزار و ۱۷۹ نفر، طارم ۷۷۸ نفر، ماهنشان ۲۴۲ نفر، ایجرود ۱۰۵ نفر و سلطانیه ۴۰۸ نفر عضو کانونهای فرهنگی هنری مساجد هستند.
وی با اشاره به اجرای طرح " نشاط و تعالی مسجد و محله " خاطرنشان کرد: این طرح جزو ۶ طرح اصلی قرارگاه شهید آوینی زنجان و مسجد پایه و خانواده محور با رویکرد همزیستی مومنانه است.
اسلامی گفت: طرح نشاط و تعالی مسجد و محله، خانواده بنیان و مسجد پایه است و با نگاه ایجابی و رویکرد نشاط اجتماعی در سطح محلات اجرا می شود.
وی با اشاره به اهداف اجرای این طرح، گفت: ایجاد احساس هویت و تعلق به نوجوانان محله برای ساختن محیط زندگی بهتر، تقویت بنیه اعتقادی، اخلاقی و رفتاری با استفاده از ابزار هنر، بهره مندی از ظرفیت های مردمی برای ارتقا و حل مسایل فرهنگی و هنری، ایجاد نشاط، روحیه امید و خودباوری، آموزش و تولید آثار فاخر طبق دستورالعمل قرارگاه شهید آوینی و ترویج فرهنگ سالم و پرنشاط با اجرای برنامه های متنوع فرهنگی و هنری از جمله این اهداف است.
مساجد با کمکهای مردمی رونق می گیرند
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان نیز تعداد مساجد این استان را یک هزار و ۴۷۲ باب ذکر کرد و گفت: مدیریت تمام مساجد با اوقاف نیست بلکه ستاد کانون های مساجد، تبلیغات اسلامی، سپاه و سایر دستگاه ها از دیگر متولیان مسجد به شمار می روند و بر اساس قانون بخشی از نظارت مسجد را برعهده دارند.
حجت الاسلام مختار کرمی با تاکید بر اینکه آبادانی و مدیریت مساجد با مردم است و رونق مسجد با حضور و مدیریت مردم محقق می شود، افزود: در کشور بیش از ۷۰ هزار مسجد وجود دارد.
وی با یادآوری اینکه متاسفانه اعتباری برای نگهداری مسجد در اختیار این مجموعه قرار ندارد، گفت: مساجدی دارای درآمد، پررونق هستند از این رو در ساخت مساجد باید زیرساخت درآمدزایی برای مسجد پیش بینی شود.
اعتبار اختصاص یافته برای مساجد استان بسیار ناچیز بوده و جوابگوی نیازمندهای آن نیست.حجت‌الاسلام کرمی با بیان اینکه سال گذشته ۶ میلیارد ریال اعتبار به این اماکن اختصاص یافت که بسیار ناچیز بود و پاسخگوی نیازهای مساجد نبود، تصریح کرد: اگر کمکهای مردمی نباشد اوقاف نیز نمی‌تواند برای تامین منابع مالی و کمک به مساجد استان کاری از پیش ببرد.
وی با بیان اینکه در سال گذشته بیش از ۱۵ میلیارد ریال از کمکهای مردمی برای مساجد و امامزادگان استان هزینه شد، خاطر نشان کرد: این کمک‌ها تحت عنوان طرح مودت در اداره مساجد استان هزینه شد.
حجت الاسلام کرمی با بیان اینکه طرح مودت توسط هیأت امنا و امین بقاع متبرکه به منظور تامین نیازهای مالی و معنوی مساجد و مشارکت برای عمران و آبادانی بقاع متبرکه اجرا می‌شود، گفت: اوقاف تنها توزیع کننده بودجه است و منابع مالی خاصی برای مساجد ندارد به همین دلیل بیشتر از محل مشارکت مردمی برای تامین هزینه‌های عمرانی مساجد اقدام می کند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان با اشاره به بخشی از هزینه های صورت گرفته برای مساجد استان، گفت: سال گذشته اقدامات مربوط به مساجد در حوزه مدیریت و پشتیبانی و مساعدت‌های عمرانی در سه حوزه ساخت، تجهیز و تعمیر سه مصلای نماز جمعه استان به مبلغ ۴۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال صورت گرفت و همچنین برای مسایل عمرانی به ۴۰ مسجد در سطح استان مبلغ هفت میلیارد ریال مساعدت شد.