به گزارش پژوهشگر ایرنا، موضوع فرسودگی بیمارستانها در ایران مساله جدیدی نیست. سالهاست کارشناسان مدیریت بحران و اعضای شوراهای شهر به خصوص در پایتخت درباره آن هشدار می‌دهند، حتی مسئولان وزارت بهداشت نیز به این مساله خطرناک اشاره کرده و آمارهایی اعلام کرده‌اند اما اینکه چرا این مشکل قدیمی هنوز حل نشده سوالی است که بیش از همه مسئولان وزارت بهداشت باید به آن پاسخ بدهند.
در میان سکوت مسئولان هشدارهایی که هر از گاه یکی از نمایندگان مجلس یا اعضای شورای شهر تهران درباره خطر فرسودگی بیمارستانها می‌دهند، زنگ خطری است که گاه به گاهی نواخته می‌شود اما خیلی زود فراموش می‌شود و در هیاهیوی روزمرگی به محاق می‌رود.
«قدرت الله محمدی، مدیرعامل آتش نشانی تهران» به تازگی اعلام کرده است که در شهر تهران از ۱۸۹ بیمارستان موجود فقط ۵۲ بیمارستان تاییدیه ایمنی دریافت کرده‌اند و از این تعداد ۱۲۵ بیمارستان در وضعیت پر خطر ایمنی قرار دارند. به گفته محمدی، پنج بیمارستان در پایتخت ناایمن هستند و شرایط بحرانی دارند که تذکرات لازم را دریافت کرده‌اند، اما هنوز اقدامات موثری از سوی آنها صورت نگرفته است و اگر تا پایان امسال ایمن سازی را آغاز نکنند در خطر تخلیه یا پلمب قرار خواهند گرفت.
۸ بیمارستان فرسوده تهران اخطار ایمنی گرفته‌اند
«سوده نجفی عضو شورای شهر تهران» نیز گفته است: ۸ بیمارستان پایتخت شامل بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص)، امام خمینی (ره)، لولاگر، طرفه، سینا، بوعلی، شهدای یافت‌آباد و فیاض‌بخش به عنوان ساختمانهای ناایمن معرفی شدند و بیمارستانهای شریعتی و گاندی نیز اخطار ایمنی دارند.
این بیمارستانها بر اساس اعلام سازمان آتش نشانی و کمیته ایمنی قوه ناایمن معرفی شده اند. برخی بیمارستانهای دیگر نیز دارای نواقص ایمنی بودند اما نام آنها در این فهرست نیست و اخطارهای ایمنی از سوی سازمان آتش نشانی دریافت کردند و بیمارستان گاندی که سال گذشته دچار آتش سوزی شد از جمله این مراکز است.
نجفی ادامه داد: بیمارستانها و مراکز درمانی از جمله مکان‌هایی هستند که باید دارای ایمنی لازم باشند. آنچه در فهرست اعلام شده، دیده می‌شود بیمارستانهای دولتی بیش از بیمارستانهای خصوصی مشکل ایمنی دارند. بیمارستانهای دولتی به دلیل هزینه‌های درمانی پایین‌تر نسبت به بیمارستانهای خصوصی مراجعه کننده بیشتری دارند بنابراین در صورت وقوع هر گونه حادثه احتمالی شهروندان بیشتری دچار سانحه شوند. دولت و وزارت بهداشت باید نسبت به ایمنی این بیمارستانها توجه جدی داشته باشد. برخی از این بیمارستانها به دلیل قدمت بالای ساختمان برای بیماران نگران کننده است.
«مهدی بابایی رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران» نیز درباره فرسودگی بیمارستانهای تهران گفته است: بیمارستانها ملزم به دریافت سالیانه تائیدیه ایمنی هستند و در صورت بی توجهی اعتبار بیمارستان در وزارت بهداشت پایین می‌آید و در اعتبارات و تعرفه‌ها دچار ضرر شده یا حتی تعطیل می‌شوند. در مساله بیمارستان و درمانگاه اکنون تنها دغدغه، ایمنی سازه است؛ چون این سازه‌ها بیشتر قدیمی و فرسوده هستند و باید هرچه سریعتر بازسازی و نوسازی شوند.
از ۱۸۹ بیمارستان تهران فقط ۵۲ مرکز تاییدیه ایمنی گرفته‌اند و از این تعداد ۱۲۵ بیمارستان در وضعیت پر خطر ایمنی قرار دارندوضعیت بیمارستان بوعلی تهران بحرانی است
رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران گفت: بیمارستان بوعلی و بیمارستان فجر از جمله ساختمان های بحرانی تهران هستند و لازم است وزارت بهداشت ایمن سازی آنها را جدی بگیرد. بیمارستان فجر از نظر ناایمنی حریق به زودی از حالت ناایمن خارج می‌شود اما برای بیمارستان بوعلی باوجود مکاتبات و اخطارها اقدام خاصی انجام نشده است. این بیمارستان در مالکیت دانشگاه آزاد اسلامی است و تاکنون ۶ بار اخطار دریافت کرده است. وجود انبار و دپوی نامناسب کالا در این بیمارستان از سوی کارشناسان ایمنی گزارش شده است.
«اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» نیز گفته است: باید به وضعیت ایمنی بیمارستانهای تهران رسیدگی شود و درباره برخی از آنها اقدام عاجل صورت گیرد. بیمارستانهای شهر تهران باید به سامانه هشدار سریع متصل شوند و بسیاری از انها برای مقابله با بحران نیازمند اقدامات ضروری و سریع هستند.
«علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» گفت: روند ارتقای ایمنی ۷ بیمارستان از جمله رسول اکرم (ص)، فیاض بخش، شهدای یافت آباد، بوعلی فجر و فیروزآبادی شروع شده است بیمارستان لولاگر تهران مشکلات جدی دارد و به همین علت پلمب شد.
البته پلمب بیمارستان لولاگر به گفته سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران موقتی است. «علی مشکلی» گفته است: ایمن‌سازی در بیمارستان لولاگر آغاز شده و تعطیلی موقت بر اساس تصمیم مسئولان دانشگاه و وزارت بهداشت صورت گرفته، تا ایمنی بیمارستان به طور کامل تأمین شود. آنچه تحت عنوان پلمب بیمارستان منتشر شده، صحیح نیست و این بیمارستان تا اطلاع ثانوی تعطیل شده است و اکنون درمانگاه شبانه روزی بیمارستان لولاگر فعال است. بیمارستان لولاگر یکی از بیمارستانهای قدیمی تهران است که در سال ۱۳۲۵ توسط مرحوم حاج محمد باقر لولاگر وقف شد. این بیمارستان تنها بیمارستان دولتی در منطقه ۱۰ تهران است.
بیمارستان لولاگر فقط یکی از بیمارستانهای قدیمی و فرسوده تهران است و بیمارستانهای دیگر مانند طرفه و ۱۵ خرداد که در سال ۱۳۲۰ ساخته شده یا بیمارستانهای روزبه، امیر اعلم، امام خمینی(ره)، حضرت رسول(ص)، فیروزآبادی، اکبرآبادی، شفایحیاییان، فیروزگر، شهدای تجریش، رازی و... همگی بیش از ۶۰ سال قدمت دارند.
فرسودگی و غیرایمن بودن بیمارستانها فقط مخصوص تهران نیست و در سراسر کشور گسترده است و حتی در مواردی بیمارستانهای جدید نیز ایمنی لازم را ندارند. یک نمونه آن بیمارستان قائم رشت است که در سال ۱۳۹۲ تاسیس شده اما حادثه آتش سوزی در آن ۲۹ خرداد امسال به مرگ ۱۰ نفر منجر شد.
تعلل در ایمن سازی بیمارستانها، بازی با جان مردم است
«مهرداد لاهوتی عضو کمیسیون عمران مجلس» نیز در این باره گفته است: تعلل در ایمن‌سازی بیمارستانهای فرسوده بی‌توجهی به جان و سلامت مردم است و در صورت تداوم این رویه قوه قضاییه و دادستانی باید ورود کنند. همه ساختمان‌ها و بیمارستانهای ناایمن و پرخطر در پایتخت شناسایی شده‌اند اما مشخص نیست که چرا در ایمن سازی آنها تعلل می‌شود. تعلل در ایمن سازی مراکزی که باید در زمان بحران خدمات رسانی کنند، به هیچ وجه جایز و شایسته نیست و نشانه بی‌توجهی به جان و سلامت مردم است.
وی افزود: در ماه‌های اخیر شاهد آتش سوزی بیمارستان قائم رشت و مشابه چنین حوادثی در مناطق مختلف کشور از جمله تهران بودیم. در حادثه دلخراش آتش سوزی کمپ ترک اعتیاد لنگرود نیز متوجه شدیم که همه کمپ‌های ترک اعتیاد کشور ناایمن هستند و در اغلب این حوادث مشخص شد که به اخطارهای ایمنی و هشدارهای پیاپی توجهی نمی‌شود.
مدیرکل منابع فیزیکی وزارت بهداشت گفته است که ۷۰ درصد بیمارستانهای کشور (بیش از ۱۰۰ هزار تخت بیمارستانی) فرسوده هستند و جایگزین کردن آنها ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه می‌خواهد«عبدالرضا پازوکی رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران» نیز سال گذشته اعلام کرد که بیمارستانهای لولاگر و شهدای یافت آباد قدیمی و فرسوده هستند و اخطار تخلیه گرفته‌اند اما این بیمارستانها هنوز تخلیه نشده‌اند. وضعیت بیمارستان شهید مطهری نیز به همین شکل است. تلاش می‌کنیم با حمایت سازمان برنامه و بودجه، بتوانیم پروژه بیمارستان سوانح سوختگی در منطقه کن در اولویت قرار گیرد و تا دو سال آینده به بهره برداری برسد.
بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) تهران نیز زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی ایران و یکی از بیمارستانهای پر خطر تهران است که سال ۱۴۰۱ یکی از ساختمانهای آن دچار آتش‌سوزی شد.
در میان انبوه این هشدارها وزارت بهداشت در چند سال اخیر واکنش چندانی نشان نداده است، مسئول مستقیم رسیدگی به ایمنی بیمارستانها در وزارت بهداشت، «مهندس امیر ساکی مدیر کل منابع فیزیکی وزارت بهداشت» است. ساکی آخرین بار در سال ۱۴۰۱ درباره فرسودگی بیمارستانهای کشور صحبت و اعلام کرد که ۷۰ درصد بیمارستانها و ساختمانهای درمانی کشور فرسوده هستند، این میزان در تهران ۸۰ درصد است و ۹۰ درصد این ساختمان‌ها نیز امکان مقاوم سازی ندارند.
به گفته او وزارت بهداشت برنامه جایگزین کردن ۵۰ هزار تخت فرسوده کنونی را در یک برنامه میان مدت در دستور کار قرار داده است. این برنامه بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برای دولت هزینه دارد که باید توسط سازمان برنامه و بودجه و همچنین مجلس شورای اسلامی مورد حمایت جدی قرار گیرد.
مدیرکل منابع فیزیکی وزارت بهداشت دو سال پیش گفته بود: برخی بیمارستانها مثل بیمارستان سوختگی شهید مطهری تاکنون ۱۰ بار اخطار آتش نشانی دریافت کرده اند. برای این بیمارستان قرار شد تا قبل از پایان سال (۱۴۰۱) نسبت به اخذ وام بانکی به مبلغ دو هزارمیلیارد ریال از بانک ملت جهت تکمیل باقیمانده عملیات اجرایی در بیمارستان ۱۶۰۰ تختخوابی جدید سوختگی «کن» اقدام کنند.
ساکی گفته بود: چالش اصلی ایمن سازی بیمارستانها، تامین اعتبار است. تامین اعتبار ۵۰ هزار تخت فرسوده بیش از ۱۵۰هزار میلیارد تومان است. هر سال حداقل باید ۳۰ هزار میلیارد تومان تامین شود تا در یک برنامه پنجساله بیمارستانها جایگزین شوند.
وزارت بهداشت دولت سیزدهم با ۷۵ هزار میلیارد تومان ۱۵ هزار تخت بیمارستانی ساخت
او اما یک سال بعد در سال ۱۴۰۲ در نشست خبری بهروز رحیمی، معاون وقت توسعه منابع و مدیریت وزارت بهداشت که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، اعلام کرد: هزینه ساخت هر تخت بیمارستانی بیش از ۵ میلیارد تومان است. از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون (شهریور ۱۴۰۲) برای ساخت ۱۵ هزار تخت بیمارستانی ۷۵ هزار میلیارد تومان هزینه شده است. سالانه از طرف دولت حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت بیمارستانها از منابع مختلف تعلق می‌گیرد. در این بین کمک خیرین و مشارکت بخش خصوصی هم اعداد قابل توجهی است.
بودجه‌ای که مهندس ساکی برای ساخت ۱۵هزار تخت بیمارستانی اعلام کرد، حدود نیمی از کل بودجه‌ای است که او یکسال قبل از آن برای ایمن سازی همه بیمارستانهای فرسوده کشور که به گفته او حدود ۷۰ درصد بیمارستانهای کشور هستند، نیاز بود.
ساخت و ساز بیمارستان یکی از شاخص‌های اصلی عملکرد وزارت بهداشت در دولت سیزدهم بود و به نظر می‌رسد بر خلاف دوره‌های قبل که بخش مهمی از ساخت و ساز پروژه‌های بیمارستانی وزارت بهداشت به وزارت راه و شهرسازی محول می‌شد، این بار وزارت بهداشت خود آستین‌ها را برای انجام پروژه‌های عمرانی بالا زده بود.
سعید کریمی معاون درمان وزارت بهداشت گفته است: ایمن سازی بیمارستانهای کشور ۱۸ هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد
با این حال وزارت بهداشت هنوز اعلام نکرده است، ساخت و ساز بیش از ۱۵ هزار تخت بیمارستانی با بودجه ۷۵ هزار میلیارد تومانی تا چه اندازه از میزان فرسودگی بیمارستانهای کشور کم کرده است، چه میزان از نیروی انسانی این بیمارستانها تامین شده و بیمارستانهای ساخته شده با چه ضریب اشغالی فعالیت می‌کنند و برنامه وزارت بهداشت برای بیمارستانهای فرسوده چیست؟
«سعید کریمی معاون درمان وزارت بهداشت» گفته است: در حال حاضر ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در کشور داریم که قدمت برخی از بیمارستانها به صد سال می‌رسد و ایمن سازی آنها کار راحتی نیست.
اعتباری که معاون درمان وزارت بهداشت برای ایمن سازی بیمارستانها اعلام کرده متفاوت است. دکتر کریمی گفته است: یک برآورد بودجه‌ای در خصوص ایمن‌سازی بیمارستانهای فرسوده انجام داده‌ایم. براساس این برآورد نزدیک به ۱۸ هزار میلیارد تومان (همت) اعتبار برای ایمن‌سازی این بیمارستانها لازم داریم. به سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد داده‌ایم که این اعتبار را برای وزارت بهداشت تامین کند. حتی پیشنهاد وزارت بهداشت این بود که اگر امکان تامین این اعتبار در یک سال را ندارند، در برنامه هفتم توسعه و در طول مدت ۵ سال این اعتبار را تامین کنند.
وی گفت: متاسفانه اعتبار خاصی برای ایمن‌سازی بیمارستانها در نظر گرفته نشده و از منابع جاری وزارت بهداشت نمی‌دانم چه میزان می‌توانیم این حجم از کار را انجام دهیم. البته برای ایمن‌سازی موارد فوری و ضروری مانند بحث آتش‌نشانی و… مواردی به مراکز ابلاغ شده است و در تمدید پروانه‌های مراکز، توجه به این موضوعات از موارد اجباری است که در نظر گرفته شده است زیرا مراکز درمانی برای تمدید پروانه‌هایشان نیاز اساسی به تاییدیه آتش‌نشانی دارند.