به گزارش ایرنا، فیلم «شیلات» محصول سال ۱۳۶۲ با بازی مرحوم داوود رشیدی، از جمله فیلم‌سینمایی برگرفته از فرهنگ و آیین مردم گلستان بود که همچنان هم به عنوان یک اثر فاخر، از آن یاد می‌شود.
موقعیت‌های جغرافیایی بکر، دشت‌های وسیع، کوه و دره و آبشارها، از جمله جاذبه‌های گلستان برای تولید فیلم‌های سینمایی است که شاید ناآشنایی کارگردان‌ها و عوامل فیلمساز ایران موجب کم‌توجهی به این گلستان شده است.
۲۱ شهریور مصادف با «روز سینما» فرصت خوبی برای بیان ظرفیت‌ها و چالش‌های حوزه زیرساخت‌های سینمایی و ساخت فیلم‌هایی با موضوعات بومی مبتنی بر فرهنگ غنی اقوام گلستان است که از جمله آن می‌توان به ساخت فیلم مستند و کسب موفقیت در ساخت فیلم کوتاه به عنوان نقاط قوت در کنار نبود سینما در خیلی از شهرستان‌ها، پیدا نکردن حامی مالی برای ساخت فیلم‌هایی با موضوع اقوام و معرفی نشدن درست لوکیشن‌های این استان به سازندگان فیلم در کشور به عنوان نقاط ضعف اشاره کرد.
گلستان با حدود ۲ میلیون نفر جمعیت ۱۴ شهرستان دارد که به غیر از گرگان، گنبدکاووس، آزادشهر و علی‌آبادکتول ۹ شهرستان دیگر، فاقد سالن سینما هستند و برای جبران این کمبود اکران فیلم در این نقاط توسط سینمای سیار انجام می‌شود.
به گفته معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان، این استان با وجود سه هزار صندلی و ۱۷ سالن سینما در حوزه زیرساخت‌های سینمایی از نظر سخت افزاری به طور تقریبی جزو ۱۰ استان برتر کشور است اما باید تلاش کنیم در جمع پنج استان برتر کشور در این حوزه قرار گیرد.
یکی از خواسته‌های مردم گلستان متشکل از اقوام مختلف که همواره خود را از جمله استان‌های دارای جاذبه‌های غنی فرهنگی و طبیعی می‌دانند ساخت فیلم‌هایی با موضوعات برگرفته از اتفاقات زیست بوم‌های فرهنگی منطقه است که به گفته کارشناسان تحقق این مولفه به معرفی درست لوکیشن‌ها و ظرفیت‌های این خطه به سازندگان فیلم در کشور نیاز دارد.
با معرفی لوکیشن‌های جذاب همراه با فرهنگ غنی اقوام ساکن در گلستان می‌توان به تمایل بیشتر کارگردانان و تهیه کنندگان به حضور در این استان و انتخاب موضوعات بومی مردم آن برای ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال امیدوار بود.
وجود سه هزار صندلی سینما در گلستان
معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر وجود سه هزار صندلی در سالن‌های سینمایی استان، گفت: این وضعیت مطلوب است اما قابل قبول نیست و باید تلاش کنیم تعداد صندلی‌های سینمایی استان را افزایش دهیم چون خیلی از شهرستان‌های استان فاقد سینما هستند.
رضا یازرلو با اشاره به فعالیت سینما در شهرستان‌های گرگان، علی‌آبادکتول، آزادشهر و گنبدکاووس، بیان کرد: در سایر شهرستان‌های استان سینما وجود ندارد و تلاش کردیم با سیاست سینمای سیار نیاز مردم این نقاط را جبران کنیم اما هیچ چیزی جای سینما را نمی‌گیرد.
وی تاکید کرد: سینمای سیار مخصوص شهرستان‌های فاقد سینماست و با حضور در نقاط محروم و روستاها فیلم‌های روز سینمایی ایران را برای مردم علاقمند اکران می‌کند.
وی افزود: با توجه به اینکه ۲ مجتمع فرهنگی و هنری ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی رامیان و آق‌قلا با نصب تجهیزات در حال تبدیل شدن به سینما هستند و تا پایان سال این شهرستان‌ها به جرگه شهرهای دارای سینما استان اضافه می‌شوند.
معاون فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان ساخت سینما در شرایط اقتصادی کنونی را به صرفه ندانست و گفت: مردم در این شرایط تمایل کمتری به سرمایه گذاری در حوزه ساخت سینما دارند و بیشتر به سمت سرمایه گذاری در بازارهای سودآورتر می‌روند.
تولید فیلم و چالش‌های پیشرو
معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان افزود: تولید فیلم در گذشته به طور انحصاری در اختیار صدا و سیما بود و اعتبار دولتی برای این موضوع داده می‌شد که در آن دوران فیلم‌هایی خوبی مانند «شیلات» در این استان ساخته شد.
یازرلو اظهار کرد: در آن دوران صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد، حوزه هنری و کانون پرورش فکری با اعتبارات دولتی در حوزه تولید فیلم فعالیت داشتند اما در ۲ دهه اخیر از سال ۱۳۸۰ به بعد تهیه‌کنندگان بخش خصوصی وارد عرصه شدند و سرمایه گذاری بخش خصوصی به سمت تولید فیلم‌های اجتماعی و کمدی و مورد استقبال مردم رفت.
وی گفت: تولید فیلم سینمایی با توجه به شرایط اقتصادی اعتبار سنگینی نیاز دارد به عبارتی باید سینما را یک هنر بسیار پرهزینه دانست و تولید یک فیلم سینمایی اجتماعی و کمدی که در کشور ساخته می‌شود بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه نیاز دارد و وقتی تهیه کننده پول می‌گذارد به دنبال برگشت آن است.
وی افزود: در این شرایط، تهیه کنندگان بخش خصوصی مانند دهه‌ها قبل به سمت ساخت فیلم‌های با موضوعات بومی، فولکلور (فرهنگ مردم)، برگرفته از اتفاقات زیست بوم‌های فرهنگی استان‌ها نمی‌روند.
معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان بیان کرد: به عنوان نمونه سریال «نون.خ» با موضوع قوم کُرد با سرمایه گذاری صدا و سیما ساخته شد همچنین مرتضی فرشباف یک سینماگر خوب گنبدی است که با سرمایه‌گذاری شخصی فیلم «تومان» را تولید کرد که به بخشی از فرهنگ قوم ترکمن می‌پردازد اما در بازار فروش موفق نشد.
یازرلو ادامه داد: تهیه کنندگان و فیلم سازان بر اساس ذائقه مخاطب ایرانی فیلم می‌سازند و این چالش زمانی می‌تواند حل شود که دولت از تولید فیلم‌هایی با مضمون بومی و اقوام حمایت کند، مثلا ۲ سال گذشته مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان و استاندار طرحی را به وزیر سابق فرهنگ و ارشاد دادند که فیلم سینمایی در رابطه با مختومقلی فراغی به عنوان یک شخصیت بزرگ فرهنگی استان با برآورد هزینه حداقلی ۳۰۰ میلیارد ریال ساخته شود که به دلیل کمبود اعتبارات عملی نشد.
معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان با اشاره به اینکه ساخت فیلم در استان‌های صنعتی مثل اصفهان به دلیل علاقمندی حامیان مالی بیشتر است، گفت: در این استان شهرداری‌ها می‌توانند برای کمک به فیلم‌سازی با موضوعت مرتبط با خودشان ورود کنند.
یازرلو ادامه داد: این توانایی از نظر اقتصادی در شهرداری‌ها وجود دارد که ۵۰ درصد سرمایه گذاری کنند و ۵۰ درصد را هم ارشاد یا دولت پای کار بیایند و این روند می‌تواند یک روزنه‌ای ایجاد کند که بتوانیم فیلم‌های مناسب با موضوعات فولکلور و بومی یا متناسب با موضوعات اقوام استان تولید کنیم.
وی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد هنرمندان گلستان عضو صندوق هنر هستند و هنرکارت خود را دریافت کردند، بیان کرد: طبق آمار این صندوق حدود ۱۵۰ نفر هنرمند سینماگر در استان شناسایی شده و فعال هستند.
حوزه فیلم مستند شاخصه اصلی سینمایی گلستان
معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان گفت: شاخصه اصلی سینمایی استان یا بخشی که در کشور می‌درخشد بخش فیلم مستند است و در این حوزه جزو استان‌های شاخص هستیم.
یازرلو افزود: در حوزه فیلم کوتاه در چهار سال اخیر اتفاقات خوبی در استان رقم خورده است به عنوان مثال سال گذشته برای نخستین بار بعد از انقلاب توانستیم با سه فیلم کوتاه به جشنواره فیلم کوتاه تهران راه پیدا کنیم.
وی ادامه داد: در گذشته هیچ فیلمی از گلستان به این جشنواره راه پیدا نمی‌کرد چرا که از نظر کیفی تولیدات ضعیف بود اما با تلاش انجمن سینمای جوان و بکارگیری نیروها و اساتید، این ضعف در حال برطرف‌شدن است.
وی گفت: در حوزه فیلم سینمایی و فیلم بلند شاخص نیستیم و هم اینک هنرمندان گلستان فعالیتی برای تولید فیلم سینمایی بلند ندارند.
لوکیشن‌های فیلم‌سازی گلستان به سینماگران معرفی شود
رییس انجمن سینمای جوانان گلستان در رابطه با دلایل ساخته‌نشدن فیلم شاخصی با موضوع اقوام ساکن استان گفت: میزبان فیلم سازان و کارگردانان حرفه‌ای سینما نیستیم چون هنوز ظرفیت لوکیشنی استان به‌درستی برای سینماگران معرفی نشده است.
مهدی صاحبدل افزود: در صدا و سیمای گلستان هم آثار خوب و پربیننده و شاخصی تولید نمی‌شود که معرف لوکیشن‌ها و فضاهای مختلف استان باشد.
صاحبدل با تاکید بر اینکه این مشکل قابل حل است، بیان کرد: نهادهای متولی مانند اداره کل فرهنگ و ارشاد و استانداری می‌توانند از اهالی سینما، تهیه کنندگان و کارگردان دعوت کنند به این استان بیایند و از لوکیشن‌های متنوع بازدید کنند.
رییس انجمن سینمای جوانان گلستان در رابطه با استفاده از ظرفیت فیلم‌سازان استان برای ساخت فیلم‌های با موضوعات بومی و اقوام، گفت: برای فیلم‌سازی در استان مشکلاتی مانند نبود امکانات و توجه نهادهای متولی به فیلم‌سازی وجود دارد، و به همین دلیل تعداد آثار تولیدی در استان از فیلم کوتاه تا مستند حرفه‌ای، تله فیلم یا فیلم سینمایی و سریال کم است.
صاحبدل اظهار کرد: در چند سال گذشته شاهد حضور فیلم سازان با استعداد و جوان استان در عرصه فیلم سازی مخصوصا در عرصه فیلم کوتاه داستانی و فیلم مستند هستیم.
وی افزود: انجمن سینمای جوانان ۲ ماموریت اصلی آموزش فیلم ساز و عوامل سینما از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و دیگری حمایت از فیلم سازان و تولید فیلم‌های کوتاه حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای برعهده دارد.
صاحبدل افزود: فیلم سازان جوان گلستان آثار کوتاه بسیار ارزشمندی تولید کردند به عنوان مثال در ۲ دوره هفته فیلم و عکس ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ هر دوره ۳۰ فیلم کوتاه داستانی و مستند تولیدات فیلم سازان جوان استان را نمایش دادیم و برنامه ریزی برگزاری هفته فیلم و عکس برای دی ماه امسال هم انجام شده است.
وی ادامه داد: فیلم‌های فیلم سازان گلستان در چند سال اخیر در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی مورد توجه قرار گرفته که از جمله آن می‌توان به حضور سه فیلم از تولیدات جوانان عضو انجمن در جشنواره سال گذشته بین المللی فیلم کوتاه تهران اشاره کرد.
صاحبدل ادامه داد: انجمن سینمای جوانان ایران در چند سال گذشته تمرکز اصلی حمایت مالی خود را بر روی فیلم‌هایی گذاشته که توجه به محیط و فرهنگ بومی خودشان دارند یعنی فیلمی در گلستان مورد حمایت قرار می‌گیرد که رنگ و بومی فرهنگ این استان را داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه ساخت یک فیلم کوتاه حرفه‌ای نیازمند حداقل چهار میلیارد و ۵۰۰ تا پنج میلیارد ریال اعتبار است، گفت: در چهار سال گذشته که توجه به استان‌ها به شکل جدی در انجمن سینمای جوانان ایران شکل گرفته حدود ۱۲ میلیارد ریال کمک مالی به تولید آثار حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای فیلم کوتاه به فیلم سازان گلستان شد.
وی تاکید کرد: در چند سال گذشته شاهد افتتاح سالن‌های سینمایی جدید در گلستان بودیم اما با این وجود بیشتر شهرستان‌های استان سالن سینما ندارند که یک ضعف بزرگ محسوب می‌شود چراکه وجود این سالن‌ها برکات فرهنگی در شهرها دارد.
رییس انجمن سینمای جوانان گلستان گفت: وضعیت فیلم سازی در استان به لحاظ نیروی انسانی مستعد خوب است و با حمایت از برگزاری اردوهای آموزشی حرفه‌ای و حمایت کردن از فیلم سازان جوانی که تازه پا به این عرصه گذاشتند خیلی شرایط بهتر می‌شود.