به گزارش ایرنا، سابقه تمدن در دماوند بر اساس شواهد باستان شناسی و بناهای تاریخی به زمان کیومرث، اولین پادشاه ایران باز می گردد، نشانه حضور انسان هایی مربوط به ۱۴ الی ۱۸ هزار سال پیش در «قلعه عسگر» شهر «کیلان» ، از توابع این شهرستان یافت شده است.
شهرستان دماوند در ۴۵ کیلومتری شهر تهران قرار دارد و این شهرستان از شمال با استان مازندران، از شرق با شهرستان فیروزکوه، از جنوب با استان سمنان و از غرب با شهرستان شمیرانات و تهران همسایه است و جزو مناطق خوش آب و هوا محسوب می شود و در دل کوه‌های سربه فلک کشیده با طبیعت جذاب و بکر قرار گرفته است .
این شهرستان از ۵ شهر آبعلی، رودهن، دماوند، آبسرد و کیلان و ۲بخش رودهن و مرکزی تشکیل شده است که شهر دماوند از محلات بسیار قدیمی و متعددی همچون فرامه، چالکا، قاضی، درویش، روح افزا، دشتمزار، احمدآباد، شلمبه، جیلارد و گیلاوند برخوردار است.
شهر دماوند در تاریخ ۲۴شهریور ۱۳۱۰به شماره ۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و دارای ۱۸۳اثر تاریخی و تعداد زیادی مناطق گردشگری شناسایی شده است که از این تعداد نام ۷۳ مورد آنها در فهرست ثبت ملی به چشم می خورد و امروز جزو ۱۴ شهر نمونه گردشگری کشور است .
دماوند با آثار باستانی متعدد، معماری سنتی و وجود دره‌های سرسبز با چندین رودخانه فصلی، دائمی، آبشار و چشمه‌های گوارا، مناظر بدیعی را پیش روی گردشگران می‌گشاید. با وجود افزایش ساخت و سازها، کم شدن آب‌های زیرزمینی و کاهش کشاورزی ولی همچنان رونق کشاورزی در این منطقه با باغ های سیب، گلابی، گیلاس، آلبالو، زردآلو، گردو، هلو و همچنین محصولاتی چون سیب‌زمینی، گندم، انواع صیفی‌جات، پرورش گل و زنبور عسل و پرداختن به امور دامداری به چشم می‌خورد.
دماوند با تاریخ غنی، طبیعت بکر به عنوان نماد استقامت و زیبایی، همواره جایگاهی ویژه در فرهنگ و تاریخ کشورمان داشته است و ثبت ملی شهر دماوند در چنین روزی، نمادی از اهمیت این منطقه در تاریخ ایران و حفظ ارزش‌های فرهنگی و طبیعی آن است.
هسته مرکزی اولیه شهر دماوند روی تپه‌ای که بین رودخانه‌های تار و مشکیجه قرار دارد، احداث شده و از آثار تاریخی و گردشگری بسیاری برخوردار است که از جمله مهمترین این آثار، مسجد جامع دماوند با بیش از یک هزار سال قدمت، برج شیخ شبلی مربوط به قرن چهارم هجری، امامزاده هاشم، منطقه تفریحی گردشگری چشمه اعلا، دریاچه تار دماوند، غار رودافشان، پیست اسکی آبعلی و دیگر مناطق است که از دیرباز استراحتگاه مسافران عبوری از ۲محور هراز و فیروزکوه بوده است.
دماوند از معدود مناطقی است که نام آن آمیخته با فرهنگ اساطیری مردم این مرزوبوم، پیوسته در اذهان جاری بوده و نام آن مظهر آزادی و حریت و به بندکشی ظلم و بیداد ضحاکی بدست مردمی ترین مرد این سرزمین یعنی کاوه آهنگر بوده است و در این شهر بناهای تاریخی نمایانگر معماری دوران صفویه، زندیه، افشار و قاجار است.
کوه دماوند از سال ۱۳۸۱به عنوان اولین اثر طبیعی ملی ایران در فهرست آثار ملّی کشور و سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شده است و در سال ۱۳۸۷نیز سازمان میراث فرهنگی دماوند را به عنوان آثار ملی به ثبت رساند. دماوند با پنج هزار و ۶۷۱ متر ارتفاع در بخش شمالی کشور واقع شده است و بلندترین کوه ایران و خاورمیانه و همچنین بلندترین قله آتش‌فشانی آسیا در بخش مرکزی رشته‌کوه البرز و در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. کوه دماوند هم‌اکنون از شهرهای تهران، پاکدشت، ورامین، قم و کرانه‌های دریای خزر قابل‌دیدن است.
در سالروز ثبت ملی این شهر ارزشمند، یادآور می‌شویم که حفاظت از این میراث فرهنگی و طبیعی وظیفه‌ای است که همگان بر عهده دارند و دماوند، نگینی درخشان در دل ایران‌زمین است که باید با تلاش همگانی برای نسل‌های آینده حفظ شود.