به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی ایرنا، محسن پاک آیین سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در باکو و عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی در گفت‌وگو با ایرنا به مناسبت (۲۱ سپتامبر) روز جهانی صلح بیان داشت: سازمان ملل متحد روز ۲۱ سپتامبر مصادف با ۳۰ شهریور را روز جهانی صلح اعلام کرده است. این تاریخ در پنجاه و هفتمین جلسه مجمع عمومی انتخاب شد. از دید کشورهای صلح طلب جهان،حل مناقشه‌ها و رسیدن به صلح از طریق مذاکرات سیاسی به صورت مسالمت‌آمیز، بهترین نوع برقراری صلح و آرامش است.
وی در پاسخ به سوالی درباره چشم انداز آینده صلح در قفقاز جنوبی اظهار داشت: برقراری صلح در مناقشه قره باغ که یکی از اتفاق های خوشایند سال ۲۰۲۴ بود، نتیجه اراده مقامات جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان برای حل اختلافات و رسیدن به صلح پایدار تلقی می شود. این دوکشور در آستانه سال جدید میلادی با امضای بیانیه‌ای دوجانبه و بدون حضور واسطه های خارجی، آمادگی خود را برای استقرار صلح پایدار بروز دادند.
عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی تاکید کرد: نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در پیامی به مناسبت شروع سال نو، از تعمیق روابط با همسایگان خبر داد و گفت:«تمام تصمیمات و اقدامات من باید بر اساس منافع دولت جمهوری ارمنستان باشد. به همین دلیل که من یافتن فرمول‌هایی برای عادی سازی و تعمیق روابط با همسایگان در منطقه را در اولویت می‌دانم.» ناظران سیاسی مخاطب این پیام را جمهوری آذربایجان و ترکیه می دانند و آن را چراغ سبز ارمنستان به استقرار صلح تلقی کردند.
پاک آیین در همین زمینه افزود: «حکمت حاجی اف» دستیار رئیس جمهور آذربایجان و از افراد نزدیک به «الهام علی اف» به شبکه خبری «تی‌آرتی» گفت: «تماس‌های پاشینیان و علی اف در جریان اجلاس کشورهای مستقل مشترک المنافع در شهر «سن پترزبورگ» در روسیه «سازنده» بود و طرف آذربایجانی این ملاقات را مشارکت برای پیشبرد صلح بین دو کشور می‌داند. کشورش خواهان پیشبرد روند صلح است و هیچ مانع جدی برای این کار نمی‌بیند.» الچین امیربایف، مشاور معاون رییس جمهوری آذربایجان نیز با بیان اینکه پیش‌نویس معاهده صلح توسط آذربایجان تنظیم و به ارمنستان ارائه شده، ابراز امیدواری کرد که دور بعدی مذاکرات صلح با گشایش همراه باشد. اراده باکو و ایروان برای انجام مذاکرات مستقیم و بدون واسطه که نشان از اعتماد به نفس آنها داشت، اینگونه احتمال توافق نهایی برای صلح را قوت بخشید.
سفیر پیشین ایران در باکو در ارتباط با چشم انداز پیش روی توافق صلح بین باکو و ایروان خاطرنشان کرد: با توجه به اراده طرفین برای پذیرش تمامیت ارضی کشور مقابل و توافق بر سر تثبیت مرزهای بین‌المللی که منجر به بازگشت قره‌باغ به جمهوری آذربایجان شد، موانع اصلی برای دستیابی به صلح نهایی برطرف شد و طرفین تصمیم گرفتند از این پس درمورد اختلافات مرزی و همچنین بازگشت نیروهای نظامی به پشت مرزهای کشور خود و چگونگی تامین امنیت ارامنه و نوع ارتباط آنان با ارمنستان به گفت‌وگو بنشینند. موضوع نحوه تبادل اسرا و دستیابی متقابل طرفین به گذرگاه های ترانزیتی نیز از دیگر محورهای مذاکرات صلح خواهد بود. پیش بینی می‌شد که با توجه به احتمال طولانی شدن مذاکرات، طرفین نخست قرارداد صلح را امضا کرده و بقیه گفت‌وگوها را در شرایط صلح ادامه دهند. در عین حال تمایل طرفین به حمایت از نامزدهای یکدیگر در مجامع بین المللی که از توافقات بی سابقه بود، موید اراده ایروان و باکو برای عبور از دوران دشمنی بود.
عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره حضور بازیگران خارج از منطقه و دخالت و نفوذ آنان در مسائل قفقاز جنوبی، اظهار داشت: احتمال دخالت طرف های ثالث بخصوص کشورهای فرامنطقه ای برای ایجاد اختلال در روند صلح از نکات نگران کننده‌ای بود که ارمنستان و آذربایجان باید به آن توجه می‌کردند.
وی در این راستا خاطرنشان کرد: دخالت های فرانسه در قفقاز جنوبی و تمایل برای فروش تسلیحات به ارمنستان و دیگر اقدامات تحریک کننده همچون اجرای رزمایش های مشترک با این کشور، در زُمره نگرانی ها بود. فرانسه که در دوران ریاست بر گروه مینسک هیچ اقدام سازنده‌ای برای حل مناقشه قره باغ نداشت، در آستانه مذاکرات صلح بین باکو و ایروان، رویه‌ای مغایر با اغلب اعضای اتحادیه اروپا اتخاذ کرد و با تحریکات خود سعی در ایجاد خلل در روند صلح داشت.
پاک آیین همچنین افزود: آمریکا، دیگر رئیس منفعل در گروه مینسک که دخالت در قفقاز را برای انزوای روسیه در دستورکار دارد، به بهانه حمایت از از ارمنستان علاقمند به دخالت در منطقه بود. در همین رابطه، سنای آمریکا، قانون دفاع از ارمنستان را تصویب کرد که بر اساس آن کمک‌های نظامی آمریکا به جمهوری آذربایجان متوقف می‌شد. ایروان و باکو با هوشمندی این وضعیت را مدیریت کرده و مراقب رقابت های قدرت های بزرگ در قفقاز که طبعا مغایر با جریان صلح و منافع این دوکشور است،بودند.
دیپلمات کشورمان در خصوص نقش و جایگاه کشورمان در مسائل قفقاز جنوبی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران که مبتکرانه نشست وزرای امور خارجه ایران، روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان در قالب ۳+۳ را تحت عنوان «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی» در تهران برگزار کرد، تلاش نمود تا روسیه، ترکیه و حتی گرجستان را ترغیب کند تا با اقدامات سازنده خود موجب نزدیکتر شدن دیدگاه های آذربایجان و ارمنستان به یکدیگر باشند.
وی افزود: ایران اعتقاد دارد که برقراری صلح عادلانه و دائمی در قفقاز موجب استقرار آرامش و ثبات در مرزهای شمالی ایران و نومید کردن کشورهای فرامنطقه ای برای دخالت در قفقاز است و در عین حال منجر به خاتمه رقابت‌های غیرسازنده منطقه‌ای و آغاز همکاری‌های دوستانه خواهد گردید.
پاک آیین در خصوص نگاه و دیدگاه رهبر معظم انقلاب به حوزه قفقاز اظهار داشت: بیانات عالمانه رهبر معظم انقلاب در ۱۳ آبان ۱۴۰۱و تاکید بر ضرورت برقراری صلح عادلانه در قفقاز، موضعی قاطع و اصولی بود. یکی از گفتمان های آیت الله خامنه ای، صلح عادلانه است و ایشان معتقد هستند که صلح بدون عدالت پایدار نیست، با عدالت،هیچ سرزمینی نمی‌تواند در اشغال باشد و وقتی مشکل اول یعنی اشغال شدن یک کشور برطرف شد، مذاکره معنا می‌یابد. وجه دیگر سخنان مقام معظم رهبری، حفظ امنیت اقلیت‌ها بود و آذربایجان می بایست امنیت ارامنه قره باغ را تامین کند.
عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب علاوه بر خلل ناپذیری تغییر مرزهای بین المللی، به موضوع مقابله با تروریست‌ها نیز اشاره داشته و خواستند تا تروریست‌هایی که در وارد منطقه شده اند، از مرزهای ایران دور شوند. بیانات مقام معظم رهبری مطالب متقنی بر اصول انسانی، اخلاقی و اصول پذیرفته شده بین المللی بود و در طرح صلحی که توسط ایران تهیه شده بود، مستفاد بیانات ایشان بود و کمک زیادی به برقراری صلح در قفقاز کرد.