به گزارش خبرنگار ایرنا، پژوهشگران در تحقیقی جدید توانستند در خصوص موضوع "کار شایسته" (Decent Work) به نتایج قابل توجهی دست یابند که اگر در نظام کار و اشتغال کشور اجرایی شود، قطع به یقین دستاوردهای بی نظیری با خود به همراه خواهد داشت.
مرضیه بختیاری پژوهشگر و مدرس نخبه قزوینی و دانشجوی رشته حکمرانی در دانشگاه عالی دفاع ملی به همراه غلامحسین حسینی نیا نماینده ایران در سازمان بین المللی کار (ژنو) و رییس سابق سازمان فنی و حرفه ای کشور و دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران در این مطالعه تحقیقی با یکدیگر همکاری داشته‌اند.
گزارش حاضر بخش کوچکی از نتایج تحقیقی این پژوهشگران است به عنوان گامی موثر در تحقق اهداف کلان اجتماعی و ارتقای شرایط کاری در کشور، به بررسی مفاهیم کلیدی و ارایه راهبردهای عملی در زمینه کار شایسته می‌پردازد.
این گزارش با تحلیل بیبلیومتریک ۹۴۰ سند علمی پیرامون کار شایسته، روندها و یافته‌های جهانی را در این زمینه بررسی کرده و راهبردهای نوین و کاربردی و همچنین بومی و سازگار با قوانین داخلی برای بهبود شرایط کاری در ایران ارایه می‌دهد.
تحلیل خوشه نخست/ اقتصاد و کار شایسته
این خوشه به بررسی ابعاد مختلف کار در چهار زمینه اقتصاد مدور، اقتصاد دیجیتال، اقتصاد گیگ و اقتصاد سبز می‌پردازد؛ در اقتصاد مدور بر روش‌های پایدار و استفاده مجدد از منابع، در اقتصاد دیجیتال بررسی تاثیر فناوری‌های نوین بر کار و اشتغال، در اقتصاد گیگ به تحلیل تحولات بازار کار و نقش مشاغل موقت و در اقتصاد سبز بر حفظ محیط زیست و توسعه پایدار تاکید شده است.
تاثیرات اجتماعی و اقتصادی
این خوشه به بررسی تاثیرات اقتصادی و اجتماعی کار شایسته بر رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی می‌پردازد و شرایط اقتصادی مرتبط با کار را تحلیل می‌کند؛ جلب مشارکت ذینفعان و همکاری بین دولت، کارفرمایان و کارگران، کارآفرینی و کارایی اقتصادی، کار اجباری و استثمار کارکنان، بردگی مدرن و کار کودکان از محورهای کلیدی این بخش است.
حقوق و شرایط کار
در این خوشه، به شناسایی و مقابله با اشکال مختلف کار اجباری، حقوق کارگران و شرایط ایمنی در محیط کار پرداخته می‌شود؛ امنیت شغلی، عدالت در محیط کار، آزادی شغلی و کرامت انسانی از نکات برجسته این سدر این حوزه هستند.
محیط زیست و پایداری
این خوشه به تحلیل تاثیرات محیطی کار و ارزیابی‌های زیست محیطی برای ارتقای پایداری اختصاص دارد؛ کارهای خانگی و غیر رسمی، تبعیض اجتماعی و تبعیض جنسیتی از موضوعات اصلی این خوشه محسوب می‌شوند.
جوانان و کارگران آسیب‌پذیر
توسعه نیروی کار جوان و آسیب‌پذیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این خوشه بر استانداردهای کار، اصلاحات نیروی کار و برابری جنسیتی توسعه اقتصادی، اشغال جوانان و کارگران آسیب پذیر، آموزش عالی و توسعه مهارت آموزی، اصلاحات و استانداردهای کار، توسعه اجتماعی و برابری جنسیتی تاکید داشته و تلاش می‌کند تا بهبود شرایط اشتغال جوانان، زنان و کارگران آسیب‌پذیر را محقق سازد.
حکمرانی، مدیریت و برنامه‌ریزی
در این خوشه، به سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط کاری و جلب مشارکت ذینفعان پرداخته می‌شود.
مدیریت بحران، تغییرات اقلیمی و آینده کار، مدیریت بحران و پاندمی‌ها، بازار کار در دنیای امروز و آینده، تغییرات اقلیمی و صنایع، دیجیتالی شدن و آینده کار از محورهای اصلی این بخش به شمار می‌روند.
فناوری و آینده کار
این خوشه به بررسی تاثیرات دیجیتالی شدن و نوآوری‌های فناوری بر بازار کار می‌پردازد؛ هوش مصنوعی و رقابت‌پذیری، مهاجرت کارگران و کار شایسته، گزارش دهی پایدار و نیروی کار کشاورزی مدرن از موضوعات کلیدی این مجموعه به شمار می‌رود.
سلامت و ایمنی کار
تحلیل شرایط کار و سلامت شغلی از جمله موضوعات اصلی این خوشه است که به اهمیت بهداشت جهانی و سیاست‌های بهداشتی نیروی کار و اتحادیه های کارگری، حقوق بشر و منابع انسانی، بهداشت جهانی و سیاست های بهداشتی، سیاستگذاری و حکمرانی در کار شایسته و نقش آفرینی سازمان های بین المللی پرداخته است.
عدالت اجتماعی
تجزیه و تحلیل تاثیرات اجتماعی و مسوولیت‌های اجتماعی در زمینه کار شایسته، نقش بسزایی در بهبود شرایط زندگی و کاهش نابرابری‌ها دارد؛ از جمله موضوعات مورد توجه در این خوشه تحقیقات و مطالعات طولی کار شایسته، سازمان، رهبری و انگیزش نیروی کار، سلامت و بهداشت محیط کار و فرسودگی شغلی است.
چالش‌ها و فرصت‌ها
بررسی چالش‌های موجود در تحقق کار شایسته و فرصت‌های موجود برای بهبود شرایط کاری بسیار مهم است؛ اپیدمی‌ها، رفاه اجتماعی، تعادل بین کار زندگی و کیفیت اشتغال، رفاه اجتماعی، رسمی سازی مشاغل، کیفیت اشتغال، گفت و گوی اجتماعی، تامین اجتماعی برای مشاغل نوظهور از جمله موضوعات قابل توجه این بخش به شمار می‌رود.
سیاستگذاری و چارچوب‌های قانونی کار شایسته
محورهای اصلی این خوشه شامل قانون کار، حداقل دستمزد و ساعات کاری و انعطاف پذیری است که به‌عنوان پایه‌های اصلی کار شایسته محسوب می‌شوند.
تحلیل‌های ارایه شده در این گزارش نشان‌دهنده ضرورت توجه به کار شایسته به عنوان یک اصل بنیادی در ارتقای کیفیت زندگی و حفظ کرامت انسانی است.
راهبردهای پیشنهادی می‌توانند به‌عنوان نقشه‌راهی برای بهبود شرایط کاری در ایران عمل کنند و گامی مؤثر در راستای تحقق عدالت اجتماعی و افزایش امنیت شغلی باشند.
در نهایت، امیدواریم که این گزارش و تحلیل‌ها به‌عنوان منبعی الهام بخش در راستای تحقق اهداف انسانی و اخلاقی در حوزه کار شایسته مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد و مسیر را برای ساختن جامعه‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر هموار سازد.
نیم نگاه: توجه به این تحقیق در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیش از پیش ضروری بوده و باید مورد توجه مسوولان و متولیان عرصه اشتغال قرار گیرد، به نظر می رسد توجه بیش از پیش مجلس شورای اسلامی به ویژه مرکز پژوهش‌های مجلس به این تحقیقات در راستای بهره مندی از راهبردهای تقنینی ضروری خواهد بود.