به گزارش خبرنگار ایرنا، محمد جواد محمدی زاده روز سه شنبه در کنفرانس ملی آینده و پایداری محیط زیست در پردیس دانشگاه تهران افزود: نگاهی به آینده با استراتژی پایداری محیط زیست موضوع مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای شود که امیدواریم با پیشرفت و توسعه در حوزه سیاست ها و راهبردهای محیط زیستی شاهد بهبود شرایط باشیم.
وی اظهارداشت: امروزه مهمترین مساله ای که محیط زیست با آن دست به گریبان است موضوع تغییر اقلیم است که به عنوان یک ابَررَوند در همه حوزه های جوی، اقیانوسی و زیستکره اثرات گسترده و وسیعی را بر جای گذاشته است، بر اساس اعلام سازمان های بین المللی سال ۲۰۲۳ گرمترین سال در تاریخ ثبت شد که تا نیمه اول ۲۰۲۴ هم ادامه داشت، انتشار گازهای گلخانه ای از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ حدود ۱.۲ درصد افزایش یافت و به مقدار ۵۷.۴ میلیارد تن معادل دی اکسید کربن گازهای گلخانه ای انباشته شده است که بسیار خطرناک است همچنین میانگین گازهایی مانند متان و نیتروژن نیز در حال افزایش است.
وی ادامه داد: پیش بینی ها نشان می دهد گرم شدن زمین تا سال ۲۰۲۵ باعث مرگ و میر ۱۴.۵ میلیون نفر می شود و خسارتی معادل ۱۲.۵ تریلیون در بخش اقتصادی بر جای می گذارد ، بر اساس اعلام نیچر از سال ۲۰۰۰ حدود چهار میلیون نفر در سراسر جهان به علت تاثیرات تغییر اقلیم مانند بروز سیل، خشکسالی و گرمای شدید جان خود را از دست دادند ، این در حالیست که نرخ مرگ و میر در کشورهای آسیب پذیر مانند افغانستان، کنگو و سومالی ۳.۸ برابر نسبت به کشورهای برخوردار بیشتر است.
محمدی زاده با اشاره به اینکه تغییر اقلیم به پنج شیوه امنیت جوامع را تهدید می کند گفت: رقابت در موضوع آب و زمین یکی از آنها است چون با گرم شدن زمین فرسایش خاک افزایش و منابع آبی کاهش می یابد که در ادامه موجب کاهش عملکرد محصول می شود در نهایت منجر به درگیری بر سر آب و زمین خواهد شد.
وی افزود: مساله بعدی کاهش تولید غذا است، در این شرایط گرسنگی افزایش می یابد چون محصولات کشاورزی کم و قیمت بالا می رود که نابرابری اجتماعی و افزایش فقر را به همراه دارد، امروزه ۷۸۳ میلیون نفر در دنیا با گرسنگی مزمن مواجه هستند، به عنوان مثال در افغانستان ۱۸.۸دهم میلیون نفر ناامنی غذایی جدی دارند.
رئیس پژوهشکده تغییر اقلیم دانشکده علوم پزشکی دانشگاه دزفول ادامه داد: سومین موضوع مساله مهاجرت است که روند رو به رشدی دارد که در کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، کنگو و شاخ آفریقا شاهد آن هستیم، هر سال به دلیل تغییرات اقلیمی ۲۰ میلیون نفر مجبور به ترک محل زندگی خود می شوند که این مساله تضادها و تعارض های فرهنگی و اجتماعی را به همراه دارد که در نهایت منجر به درگیری در منطقه می شود.
وی چهارمین موضوع را فقر و نابرابری دانست و گفت: بر اساس گزارش بانک جهانی تا سال ۲۰۳۰ حدود ۶۸ میلیون نفر و حداقل ۱۳۵ میلیون نفر به علت تغییرات اقلیمی دچار فقر می شوند، موضوع پنجم خشونت است که در کشورهایی مانند سومالی شاهد آن هستیم چون به علت تغییرات اقلیمی بارش ها در آن منطقه کاهش یافته در نهایت منابع آبی کم شده اند که موجب به راه افتادن خشونت و جنگ های قبیله ای می شود و از آنجا که در آن کشورها معمولا زنان مسوول جمع آوری و تهیه آب هستند از این رو خشونت های جنسی و آزار زنان را به همراه دارد.
وی اظهار داشت: تغییر اقلیم عواقبی مانند گرم شدن زمین و به دنبال آن ذوب شدن یخ ها را به همراه دارد که تاثیرات منفی جدی بر اکوسیستم ها و جوامع بشری بر جای می گذارد آثاری که در تمام حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی اجتناب ناپذیر است ، از سوی دیگر بر روی تنوع زیستی تاثیرگذار است و موجب انقراض گونه های گیاهی و جانوری می شود که قابل جبران نخواهد بود بنابراین باید از بین رفتن گونه های زیستی را مدیریت کنیم که رسیدن به آن می طلبد برای کاهش عواقب تغییر اقلیم برنامه داشته باشیم.
محمدی زاده تاکید کرد: راه های برون رفت از تاثیرات تغییر اقلیم زیاد است یکی از آن منابع تجدید پذیر است که باید به خوبی از این ظرفیت استفاده کنیم باید بر روی منابع تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، زمین گرمایشی و موجی سرمایه گذاری کنیم چون دراین شرایط استفاده از سوخت های فسیلی کاهش می یابد.مدیریت پسماند هم بسیار مهم است یعنی باید هم میزان تولید پسماند را کاهش دهیم و هم نسبت به بازیافت آن جدی عمل کنیم.
وی ادامه داد: همچنین کشاورزی پایدار موجب حفظ خاک، منابع آبی و افزایش تولید غذا می شود که در نهایت سلامت انسان و امنیت جوامع را به همراه دارد، در مجموع در این راستا یکی از ارکانی که به آن بسیار بی توجهی شده موضوع ارتقا سطح آگاهی مردم و آموزش های عمومی است که می توان با کمک سمن ها و متخصصان نسبت به اجرای آن اقدام کرد .
وی با اشاره به اینکه باید چند راهبرد هم مد نظر قرار گیرد، گفت: اول اینکه آینده را نمی شود بدون فناوری های روز پیش برد اگر می خواهیم با چالش های پیش رو مقابله کنیم باید به استفاده از فناوری ها برای حفظ محیط زیست اقدام کنیم البته یک سری کارها انجام شده اما کافی نیست. به عنوان مثال استفاده از فناوری در حوزه انرژی بسیار مهم است مانند پانل های خورشیدی، توربین های بادی و استفاده از انرژی ناشی از امواج دریا که خوشبختانه کشور ما منبعی غنی از تمام آنها است.
رئیس پژوهشکده تغییر اقلیم دانشکده علوم پزشکی دانشگاه دزفول تاکید کرد: مهمتر از آن ذخیره سازی انرژی های نوین است تا نیاز انرژی کشور تامین شود، استفاده از هوش مصنوعی در بحث تغییرات اقلیم هم بسیار حایز اهمیت است، امروزه در بخش کشاورزی و سیستم های خدماتی به مدلسازی و پیش بینی نیاز داریم که با مدیریت هوش مصنوعی امکان پذیر است.
وی اظهار داشت: همچنین ضرورت تقویت صندوق محیط زیست برای اخذ جرایم محیط زیستی الزامی است چون در این صورت منابع آلاینده موظف به پرداخت عوارض آلایندگی می شوند و همان هم صرف حفظ محیط زیست می شود متاسفانه در کشور ما چندان به این مساله توجه نمی شود، به عنوان مثال در کشور آلمان اگر خودروی آلاینده ای فقط استارت بخورد با استفاده از GPS مشخص می شود و قبل از اینکه موتور شروع به کار و خودرو حرکت کند جریمه آن لحاظ می شود. بنابراین نیاز است که مولفه های زیستی قیمت گذاری شوند و صندوقی برای دریافت تخلفات و هزینه برای رفع آن آلاینده ها ایجاد شود.
محمدی زاده تاکید کرد: البته سازمان حفاظت محیط زیست در آن جایگاهی که باید باشد قرار ندارد ، حدود ۶۰ سال پیش یک اداره شکاربانی آنهم برای تفریح شاهان و فراهم کردن زمینه برای شکار آنها ایجاد شد، بعد از پیروزی انقلاب سازمان توسعه یافت و اصل پنجاهم قانون اساسی پایه های محکمی برای سازمان قرار داد، اما با این وجود جنس محیط زیست یک سازمان نیست، محیط زیست موضوعی فرابخشی است و جغرافیا نمی شناسد، مثلا هوای آلوده عراق کشور ما را هم درگیر می کند ، یک گونه زیستی به راحتی از مرزهای جغرافیایی عبور می کند ، نمی توانیم بگوییم که این هوا و آب متعلق به ما است و دیگران حق استفاده از آنرا ندارند بنابراین برای حفظ محیط زیست باید از مرزهای جغرافیایی خارج شویم، فعالیت های جهانی ما در حوزه محیط زیست بسیار ضعیف است باید آنرا تقویت و دیپلماسی محیط زیستی خود را ایجاد کنیم .
وی تاکید کرد: محیط زیست مربوط به یک سازمان نیست بلکه موضوع حکمروایی است همه سازمان ها، قوه ها، نهادها و مردم باید در کنار هم قرار گیرند و برای حفظ محیط زیست اولویت قائل شوند، تا زمانی که محیط زیست را مخل توسعه بدانیم نمی توانیم در حفاظت از آن موفق باشیم، وظیفه ما این است که با بالا بردن آگاهی و درک مردم و اولویت قائل شدن برای موضوع محیط زیست حرکتی ایجاد کنیم تا هر تصمیمی پیوست محیط زیستی داشته باشد.
ادامه روند تخریب محیط‌زیست ما را با چالش‌های بزرگی مواجه می‌کند
همچنین دبیر علمی کنفرانس ملی آینده و پایداری محیط زیست گفت: بعد از اعلام فراخوان ۱۴۱ مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شد که بعد از داوری ۱۲۰ مقاله پذیرفته شد که از این تعداد ۱۳ مقاله به صورت شفاهی ارائه می شود.
حسن دارابی افزود: بحث ما در این همایش چشم انداز آینده است که می توان نگاه های متعددی به آن داشت اگر روند گذشته را در قبال محیط زیست ادامه دهیم قطعا در آینده نه چندان دور با چالش های زیادی روبرو خواهیم شد، امروزه نیز با مشکلات زیادی مواجه هستیم که اگر تداوم یابد به نظر می رسد آینده روشنی در زمینه محیط زیست نخواهیم داشت.
وی ادامه داد: در این راستا استفاده از فناوری های روز دنیا بسیار مهم است ، فناوری نوظهوری مانند هوش مصنوعی می تواند در حفظ محیط زیست به ما کمک کند البته باید روش درست استفاده کردن از آنرا بدانیم.
وی تاکید کرد: به تغییر در سبک حکمروایی در سطح کشور در زمینه محیط زیست نیاز داریم و باید به مسیر جدیدی برسیم تا در وضعیت محیط زیست کشور بهبود ایجاد کنیم و مانع تخریب بیشتر شویم.