به گزارش ایرنا، ۱۸ تا ۲۴ مهرماه به عنوان هفته سلامت روان نام نهاده شده و هر ساله یک شعار محوری برای آن در نظر گرفته می شود تا به نوعی برجسته سازی آن موضوع صورت گرفته باشد و برنامه های متنوعی با محوریت سلامت روان و اولویت های سلامت مورد بررسی و توجه بیشتر قرار گیرد که امسال "اولویت امروز، سلامت روان در محیط کار" به عنوان شعار سال در نظر گرفته شده است.
بخش قابل توجهی از زمان هر فرد شاغل در محیط کار می گذرد، گاه یک نگاه یا کلام به ظاهر محترم ولی همراه با بار و انرژی منفی، برخورد سلیقه ای، نادیده گرفتن، خشم و عصبانیت و هر تنش دیگری در فضای کار می تواند تا مدت ها اثرات خود را برجا بگذارد آن هم نه فقط در محیط کار بلکه در تمام زندگی فرد که همین ضرورت توجه به سلامت روان را در محیط کار بیشتر می‌کند.
کارشناسان حوزه سلامت روان بر این باورند که افراد به محیط کار و شغل خود به عنوان یک پشتوانه مادی و معنوی برای زندگی های امروزی خود که اغلب هم با تنگناهای اقتصادی و معیشتی همراه شده نگاه می کنند و هر گونه مشکلی و تنشی در این محیط را به طور ناخودآگاه تهدیدی برای آرامش خانه و زندگی خود و خانواده تلقی می کنند.
هر شخصی در هر جایگاهی کارمند یا مدیر یک بخش یا مسوول یک واحد و یا مدیرکل باید وظیفه محافظت از خود و دیگران را در اولویت قرار دهد، اما نکته مهمتر این است که لازمه این نگاه پذیرش این است که همکاران ما، خانواده ما هستند.
راهکارهای حفظ سلامت روان در محیط کار
کارشناس سلامت روان، شبکه بهداشت و درمان بروجرد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: برای کاهش سطح استرس و تنش های احتمالی در محیط کار در زمان ناراحتی درباره احساسات خود صحبت کنید، گفت و گو کردن نشانه ضعف نیست، اگر همکاری دارید که احساس می کنید می توانید با او حرف بزنید، این کار را انجام دهید، اما اگر کسی را پیدا نکردید که با او حرف بزنید با دوستان یا خانواده خود در خصوص فشارهای کاری صحبت کنید.
مریم ترابی با تاکید بر ضرورت تحرک و فعالیت بدنی در حفظ سلامت روان افزود: ورزش منظم می تواند اعتماد به نفس و تمرکز را افزایش دهد، ورزش فقط به معنای رفتن به باشگاه نیست، اگر شغل شما دارای فعالیت بدنی است یا بیماری جسمی دارید، یک ورزش ذهنی و آرام که تنها لحظه ای شما را از روتین شغلی تان دور کند، می تواند تأثیر گذار باشد.
وی با اشاره به نهایت توجه به تغذیه سالم اظهار کرد: رژیم غذایی بر سلامت جسم و در پی آن روی سلامت روان شما تأثیر دارد، درست است که حفظ الگوی سالم غذا خوردن در محل کار دشوار است، اما می توان با برنامه ریزی، انتخاب های سالم داشت.
کارشناس سلامت روان، شبکه بهداشت و درمان بروجرد با تاکید بر یادگیری مهارت ارتباط موثر و حل تعارض بیان کرد: افراد باید بتوانند با دیگر همکاران و با مدیر خود ارتباط برقرار کنند و از سوی دیگر در خارج از محیط کار هم باید روابط خود با دوستان و خانواده را حفظ کرد، در زمانی که با مشکلی مواجه یا با تنشی در محیط کار روبرو می شویم بدون تعارف کمک بخواهیم، هیچ کدام از ما فوق بشری نیستیم و همه ما ممکن است خسته شویم و باید از روانشناس یا یک پزشک عمومی کمک بگیریم.
ترابی با بیان اینکه باید خود مراقبتی را به سبک زندگی تبدیل کنیم، ادامه داد: جابه جایی یا تغییر سرعت کار برای سلامت روان شما بسیار مفید است، مسیرهای متفاوتی را امتحان کنید، آخر هفته ها را تفریح کنید هرچند کوتاه، روزهایی را که در خانه هستید سعی کنید از فکر کردن به کار یا محیط کاری بپرهیزید، ورزش، تغذیه خوب، خواب کافی، شکرگذاری، قدردانی، بازی و شوخ طبعی را فراموش نکنید و به ارزش‌هایتان پایبند باشید و در صورت تعارض با همکار با گفت و گوی صمیمانه آن را حل کنید.
وی یادآور شد: بپذیرید که چه کسی هستید، هرگز تلاش نکنید شبیه دیگران باشید، ما منحصر به فرد هستیم، عزت نفستان را افزایش دهید، نقطه ضعف هایتان را بشناسید و بپذیرید و تغییرشان دهید، برای رسیدن به اهداف خود ابتدا گام های کوچک بردارید و صبور باشید، تمرینات ذهن آگاهی در این زمینه می توانند کمک کننده باشند مثل تنفس عمیق آرام سازی و خودگویی مثبت در ارتقای اعتماد به نفس موثر هستند.
این مشاور با تاکید بر اینکه باید از دیگران مراقبت کنید، گفت: زندگی کاری شما فرصتی برای مراقبت و کمک به دیگران است، فرقی نمی کند شما هم تیمی، زیردست یا مدیر هستید، کمک کردن به دیگران می تواند ایجاد ارزش کند و عزت نفستان را بالا ببرد، همچنین گوش دادن برای هر رابطه‌ای حیاتی است، موقع صحبت تماس چشمی داشته باشید، برخی از چیزهایی که می شنوید را دوباره تکرار کنید و سوال مستقیم بپرسید.
کارشناس سلامت روان، شبکه بهداشت و درمان بروجرد با تاکید بر اهمیت مدیریت خشم و استرس افزود: کار برای سلامت روان مفید است، اما محیط کار منفی و پر تنش می تواند منجر به مشکلات جسمی و روحی شود.
وی ادامه داد: لازم نیست عصبانیت و خشم خود را سرکوب کنید بلکه به شیوه جراتمندانه آن را ابراز کنید، همچنین تعامل و ارتباط با همکاران و ایجاد یک محیط صمیمی مورد توجه باشد زیرا محیط خشک و جدی باعث خستگی زودرس کارکنان در محیط کار می‌شود.
ترابی اظهار کرد: عوامل فیزیکی مثل رنگ، نور، دمای محیط، سر و صدای محیطی نیز تاثیر زیادی بر سلامت روانی فرد دارند، به طوری که محیط‌های پر سر و صدا می‌تواند موجب استرس بیشتر فرد بشود و مهمتر از همه اینها «بهتر است همکاران خود را به عنوان اعضای یک خانواده در نظر بگیریم و بدانیم که حضور و پویایی هر یک از اعضا برای پیشبرد اهداف سازمان ضروری است».
ضرورت آشنایی مردم با خدمات مشاوره ای
کارشناس سلامت با تاکید بر ضرورت مداخلات روانشناسی و لزوم آشنایی بیشتر مردم با خدمات مشاوره ای افزود: براساس استانداردهای لازم به ازای هر ۴۰ هزار نفر باید یک روانشناس وجود داشته باشد که در بروجرد هم اکنون این استاندارد وجود دارد و علاوه بر مراکز شهری در روستاهای بروجرد نیز روانشناسان فعالیت می کنند.
ترابی با اشاره به فعالیت ۱۰ مرکز سلامت شهری در بروجرد بیان کرد: هر کدام از این مراکز ۲ پایگاه دارند و در هر کدام از مراکز سلامت شهری روانشناس حضور دارد و خدمات دهی آنها در حوزه های مختلف رایگان است و علاوه بر این در مراکز روستایی نیز روانشناس حضور دارد و خدمات رایگان ارائه می شود و مردم می توانند برای دریافت مشاوره و نیاز به مداخلات روانشناسی به این مراکز مراجعه کنند.
سلامت روان یک اولویت است که افراد برای محقق شدن آن علاوه بر مسوولیت فردی و اهمیت خودمراقبتی، وظیفه‌ای اجتماعی نیز دارند که تلاشی برای عادی نشدن بی تفاوتی است.
سلامت روان می‌تواند یک مسوولیت فردی و اجتماعی برای همگان باشد، براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت “سلامتی به معنای تندرستی جسمانی، روانی و اجتماعی است و نه صرفاً به معنای عدم ابتلا به بیماری یا ناتوانی” این تعریف نشان می دهد که سلامت روانی فراتر از نداشتن اختلال روانی و ناتوانی است، یعنی فرد توانایی‌های خود را بشناسد، بتواند با استرس‌های معمول زندگی کنار بیاید و بتواند با جامعه تعامل برقرار کند.
اولویت دادن به سلامت روان اهمیت دارد زیرا از گستردگی بیماری های اعصاب و روان پیشگیری می کند، به گفته رییس اداره بهزیستی بروجرد بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های اعصاب و روان که اکنون این بیماری در آنها مزمن شده و نیاز به بستری در مراکز دائمی بیماری های اعصاب و روان دارند اگر به موقع در مورد بیماری خود اقدام به درمان می کردند اکنون نیازمند بستری تمام وقت و دوره ای در مراکز بیماران مزمن نبودند.
کرم رضا پیردایه می گوید: اکنون در مرکز شبانه روزی و نگهداری بیماران اعصاب و روان مزمن ابن سینا بروجرد بیماران مرد با میانگین سنی ۱۸ سال به بالا پذیرش می شوند و تا بالای ۶۰ سال هم بیمار از شهرستان‌های استان در این مرکز وجود دارد که تعداد آنها حدود ۹۰ نفر است.
مراقبت از سلامت روان در جامعه
روانشناس بالینی و مشاور خانواده گفت: برای ارتقای سلامت روان در جوامع، برنامه ریزان حوزه سلامت باید با تشکیل کارگروه های تخصصی بررسی وضعیت سلامت روان، تخصیص اعتبارات، اخذ تصمیمات و تدابیر موثر در جهت ارتقاء و حفظ سلامت روان افراد گام بردارند.
علی کرمی افزود: مهمترین مداخلات برای ارتقاء سلامت روان کشور را می توان با ایجاد فضاهای شاد در سطح جامعه، برگزاری همایش و برنامه های شاد در این فضاها، توجه بیش از پیش به برنامه ها و محتوای رسانه ها، از جمله تلویزیون، رادیو، سیمای خانگی و شبکه های اجتماعی، ارتقای سلامت روان در مدارس با برنامه‌هایی همچون، مشاوره با دانش آموزان، مداخلات همکاری و همدلی در مدارس، ارتقاء تاب آوری در معلمان و دانش آموزان، آموزش مهارت های زندگی و حمایت اجتماعی از سالمندان را دنبال کرد.
این روانشناس بالینی گفت: حمایت از کودکان با برنامه‌های مهارت‌های اجتماعی، توجه به نیازهای تغذیه ای و رفاهی کودکان، قدرت‌بخشی به زنان در حوزه اقتصادی و اجتماعی، بهبود دسترسی به آموزش و تکریم آنها، تدوین برنامه‌هایی که از افراد آسیب‌پذیر حمایت می کند، حمایت و مراقبت بیشتر از افراد دچار اختلالات روانی و بازتوانی این افراد، مداخلات سلامت روان در کار و حرفه مانند برنامه‌های پیشگیری از استرس و بهبود مسکن و محیط زندگی افراد از دیگر مداخلات برای ارتقای سلامت روان جامعه است.
روز جهانی سلامت روان در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان بهداشت جهانی به منظور توجه بیشتر به اختلالات روانی، تاثیرات منفی آن بر جوامع بشری و پیشگیری از تبعات آن انتخاب شد، به همین منظور در ایران ۱۸ تا ۲۴ مهرماه را به عنوان هفته بهداشت روان نامگذاری کرده اند.
روز شمار هفته سلامت شامل، انگیزش و امید و بهره وری در محیط کار، تنظیم هیجان و نقش آن در تعاملات سالم در محیط کار، سلامت روان در محیط کار زمینه ساز سلامت روان اعضای خانواده، زمینه سازی مداخلات اجتماع محور سلامت روان در محیط کار، تشخیص و مداخله زود هنگام اختلالات روان در محیط کار و افزایش بهره وری، تحقق مسوولیت اجتماعی کلان پروژه های صنعتی با پیوست سلامت روان و سازگاری با بازنشستگی و سلامت روان است.
در هر هیاهویی سلامت روان اولویت است این را آنهایی که اکنون این سلامت را از دست داده اند به درستی می دانند هر چند دقیق و درست به خاطر ندارند کدام اتفاق، کار، تنش و کدام رفتار ناملایم سلامت روانشان را از آنها گرفته است، اما بدون تردید ناملایمات هر چه و هرکس و هر چیزی که باشند می گذرند و این مهارت خودمراقبتی است که در این گذر باید مورد توجه باشد و خود را نباید در دل هیچ غوغایی و ماجرایی جا گذاشت.