به گزارش ایرنا، کودکان باورپذیری بیشتری از وسایل ارتباط جمعی، رسانه ها و شبکه های اجتماعی مجازی دارند و هر آنچه می شنوند، می تواند آرامش کودکانه آنها را مختل کند، این را از گفته هراسان نقل قول مادری از کودک سه ساله خود می توان دریافت که می گوید: " وقتی از کودک ام درخواست کردم کنترل تلویزیون را بدهد تا کانال های خبری را مرور کنم، هراسان و با لرزشی که در صدایش بود پرسید مگر قرار است، جنگ شود"
البته که باید انصاف داد، زمانی که ما از اثرات اخبار منفی همچون جنگ بر کودکانمان نگران هستیم و گاه دنبال راه و چاره برای کنترل آن، در جایی نه چندان دورتر از همین جغرافیا، تنها در یک سال اخیر هزاران کودک معصوم بر اثر تجاوز و خوی وحشیگیری جنگ طلبان صهیونیستی جان خود را از دست داده اند، اما خوب می دانیم که آنها تنها یک عدد نیستند هر کدام داستانی دارند و کسانی که دوست شان داشته اند.
جنگ را از هر طرف بخوانی، بنویسی، ببینی و قضاوت کنی هیچ تغییری در معنایش ندارد و بدترین اتفاق ممکن در هر نقطه از جهان است، و این درد زمانی که در مورد کودکان صحبت می کنیم، دردناک تر از هر رویداد قابل تصور و غیر قابل تصوری می شود.
کودکان معصوم ترین جانباختگان بمباران هوایی اند، آسمان پر از ستاره رویاهای کودکانه شان که گاه در خیال شان دستانشان را دراز می کنند تا با چیدن ستاره های درخشان سبد رویایی خود را پر کنند به ترسناک ترین چیز برایشان تبدیل می شود.
هر دو دسته قربانی اند چه آنها که در بیم و اضطراب اخبار منفی به سر می برند و چه آنها که در میدان آتش اند و جان خود را از دست می دهند و چه کودکان بازمانده ای که شاهد صحنه های دردناک یا کمبود غذا و سوء تغذیه می شوند همه با درجاتی از شدید تا ضعیف متوجه آثار منفی شده و وظیفه انسان را سنگین تر می کنند.
روزها و مناسبت ها بهانه هایی هستند تا به موضوعات توجه بیشتری شود در این میان روزجهانی کودک بهانه ای است که به مسئله تاثیر اخبار منفی بر کودکان پرداخته شود، اخبار منفی در هر شرایطی ممکن است وجود داشته باشند و به سرخط خبری محافل رسمی ارتباطی تبدیل شود و متعاقب آن در فضاهای غیررسمی و خانوادگی و مدارس نیز گفت و گوهای حول همان ها می چرخد و خواسته و ناخواسته کودکان در معرض آن اخبار قرار می گیرند و احساس ترس، ناامنی و اضطراب در کودکان شکل می گیرند.
کارشناسان علوم اجتماعی و روانشناسان بر این باورند که در شرایطی که اخبار منفی اوج می گیرد این اخبار منفی می تواند اخبار مربوط به همه گیری یک بیماری، جنگ و یا هر عامل تهدید کننده دیگر باشد راهکار پیشنهادی دور نگه داشتن کودکان از این اخبار است پیشنهادی که به ظاهر ساده به نظر می رسد و عملی کردن آن چندان هم ساده نخواهد بود.
تبعات اجتماعی احساس ناامنی ناشی از اخبار منفی
پژوهشگر اجتماعی در این خصوص می گوید: احساس ترس و ناامنی ناشی از اخبار منفی می تواند تا مدت ها در روان بچه ها باقی بماند، احساس نا امنی نه فقط یک اسیب روانی بلکه دارای تاثیرات اجتماعی بلند مدت در کودکان و نوجوانان مانند موفقیت تحصیلی و شغلی آنها و ناکامی در تربیت نسل بعدی و ارتباطات بین نسلی و مهاجرت از وطن خود را داشته باشد.
پروین زمانی افزود: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اخبار منفی باعث اختلال های روانی و اجتماعی پس از حادثه در بچه ها و ایجاد استرس و اضطراب در انها خواهد شد، که این اختلال روانی خود را به صورت تنش با خانواده، ابراز خشم و خشونت علیه دیگران و گاه ابتلا به مصرف مواد مخدر جهت ارامش نشان خواهد بود.
وی بیان کرد: رسانه های همگانی یا شبکه های اجتماعی گاهی با شدت گرفتن احتمال اخبار منفی در قالب برنامه های ۲۴ ساعته ذهن و روان مخاطبان را نشانه می گیرند و با تولید حجم بالایی از اخبار و تحلیل و فیلم خواهان القاء اهداف خاص خود به مخاطبان هستند، چنین فضایی باعث شده که جهت گیری خانواده ها هم تحت تاثیر این اخبار و اطلاعات متناقض از رسانه های مختلف به شدت قطبی شده و بچه ها نیز به خاطر نداشتن توان تحلیل مناسب دچار نوعی سرگردانی و ناامیدی و تندروی فکری شوند و نتوانند به یک تعادل فکری برسند.
وی با اشاره به شکاف بین نهادهای رسمی و غیررسمی در پردازش به مسائل روز و ادراک خطر اضافه کرد: این شکاف باعث فاصله گرفتن کودکان از منابع رسمی و شکاف بیشتر بین نهادهای رسمی و غیررسمی می شود و کودکان را به سمت بنگاه های خبری هدایت می کند که مسوولیتی در ارائه نوع و میزان اطلاعات به کودکان در خود احساس نمی کنند.
زمانی ادامه داد: در مدیریت بحران مقوله ای به نام ادراک خطر وجود دارد به این معنا که افراد چه درکی از خطر و یا ریسک در حال وقوع دارند و این خطر را چقدر واقع بینانه درک می کنند، جامعه ای که ادراک از خطر آن بالا باشد معمولا مواجه پیشگیرانه آن با خطر بهتر است ولی جامعه ای که ادراک خطر را کم برآورد نماید معمولا غافلگیر شده و دچار آسیب های جدی می شود، بدین جهت باید در مواجه با کودکان بتوانیم ادارک از خطر واقع بینانه باشد و فارغ از بزرگ نمایی و کوچک نمایی ذهن بچه ها را با کمترین استرس به سمت احتیاط و امادگی در مقابل خطر نیز سوق داد.
این پژوهشگر اجتماعی بیان کرد: در مقابل سوالات بچه ها در مورد آینده و احتمال خطر پیرامون اخبار منفی باید برای بچه ها توضیح داد، که رویدادهای منفی به عنوان یک واقعیت وجود دارند ولی باید به آنها امنیت خاطر داد که با بودن در کنار هم خطری ما را تهدید نخواهد کرد و امیدوار باشیم که اتفاقی برای ما نخواهد افتاد و در عین حال خانواده ها از گفت و گو در مورد اخبار منفی در جمع دوستانه و خانوادگی در حضور بچه ها پرهیز کنند.
وی یادآور شد: با توجه به اینکه بچه ها امروزه در فضای مجازی و اینترنت معمولا دغدغه ها، علایق و ترس های خود را جستجو می کنند باید مواظب بود که این بچه ها از چه منابعی این نیازهای خود را تامین می کنند، نوع سایت ها و اطلاعات دریافت شده و جهت گیری این منابع اطلاعاتی در رشد ذهنی بچه ها بسیار مهم بوده که می توان در گفت و گو با بچه ها از نگرش آنها متوجه شد و در صورت وجود نگرش های تند و رادیکال به تعدیل آن همت گماشت.
پرهیز از بازگو کردن اخبار حاوی حقایق تلخ به کودکان
کارشناس بهدشت روان، شبکه بهداشت و درمان بروجرد با تاکید بر مدیریت استرس در کودکان و نوجوانان در مواجه با بلایا و وقایع منفی گفت: اخبار پیرامون وقایع اینچنینی از قبیل زلزله، جنگ، آتش سوزی ها، سقوط هواپیما و موارد مشابه باید به طور کامل در اختیار کودکان گذاشته نشود و اطلاعاتی محدود اما درست به آنها داده شود.
مریم ترابی با تاکید بر اینکه ابتدا باید میزان درک و فهم و اطلاعاتی که کودک از اخبار پیرامون حوادث منفی دارد را بسنجیم، افزود: بسیاری اطلاعات ممکن است نادرست باشند که در گام نخست باید اطلاعات درست را در اختیار کودک بگذاریم بدون اینکه اصراری به گفتن اطلاعات کامل داشته باشیم، بهتر است، جنبه های مثبت یک اتفاق منفی را هم به کودکان یادآوری کنیم مثلا نوعدوستی و حمایت های مردمی که در هنگام رویدادهای منفی همچون سیل یا زلزله یا همه گیری بیماری ها رخ می دهد.
وی با تاکید بر اینکه باید از بازگوکردن تکراری اخبار منفی و ناراحت کننده در جمع های خانوادگی خودداری کرد، ادامه داد: به فرزندان کمک کنید تا در هر شرایط ناگوار جنبه های خوب و مثبت آن را نیز ببینند در عین حال در مطرح کردن اطلاعات درست ولی دردناک و ناراحت کننده باید پرهیز کرد لزومی ندارد حقایق تلخ مدام برای کودکان بازگو شوند.
کارشناس بهدشت روان، شبکه بهداشت و درمان بروجرد اظهار کرد: در مجموع باید توجه داشت که لازم است والدین آگاهی خود را از واکنش های هیجانی و رفتاری گروه سنی کودکان و نوجوانان به بحران ها افزایش دهند تا شیوه برخورد با این واکنش ها را بیاموزند، والدین می توانند به کودکان خود بیاموزند که تا درک و تسلط بیشتری نسبت به احساسات خود داشته باشند.