گوشی‌ هوشمند، سرگرمی بی‌همتای کودکان

به گزارش ایرنا، تولد چهارسالگی در پیش است و می خواهد کیک مورد علاقه اش را از اینترنت انتخاب و سفارش دهد، کاری که بارها انجام داده و تکرار آن را همچنان دوست دارد، اما چندان از اینکه سرعت اینترنت همیشه برقرار نیست و گاهی به سختی فیلم دانلود می شود را درک نمی کند و هر بار با این مشکل اول بیقراری و بعد گریه می کند و در نهایت با خشم گوشی را پرت می کند.

پرتابی که از سر خشم و عصبی شدن آنی است و دوباره می رود سراغش و دوباره مسیر امتحان شده را می رود و دوباره گریه و بیقراری پس سراغ بازی مورد علاقه خود را می گیرد تا از اینترنت دانلود کند، مدتی با آن سرگرم است و بعد انیمیشن های مورد علاقه را و این زنجیره همچنان ادامه دارد تا جایی که از خستگی به خواب می رود.

پای صحبت بسیاری از والدین که می نشینی از نگرانی هایشان می گویند که کودکان خود با خیره شدن به صفحه گوشی های هوشمند ساعات طولانی از روز را سپری می کنند و در خانه، سفر و مهمانی، حاضر به جدا شدن از گوشی‌های هوشمند نیستند.

در خصوص درماندگی و نگرانی مادران در برابر کودکان گوشی به دست می توان به صحبت های مادر یک کودک چهار ساله اشاره کرد که می گوید: حتی در مهمانی ها هم همه بچه ها گوشی های پدر و مادرهایشان را در دست دارند و با اینکه بچه ها در کنار هم هستند ولی همچنان با گوشی های موبایل سرگرم می شوند.

این مادر می گوید: کودک چهارساله او بازی هایی را دانلود کرده که گاه با سرعت عمل یک مرحله آن را به پایان می‌رساند و هر وقت در زمان مشخص شده نتواند انجامش دهد به شدت خشمگین می شود و هر چیزی که جلو دستش باشد، پرت می کند.

مادر جوان دیگری که کودک پنج ساله اش به جز گوشی تمایل به هیچ بازی دیگری ندارد، می گوید: به سرعت از بازی ها خسته و عصبی می شود اما حاضر نیست بیخیال گوشی هوشمند شود و با اینکه می گوید خسته شدم ولی گوشی را رها نمی کند.

این چرخه پر آسیب حکایت بسیاری از کودکان امروز است، که بیشتر این کودکان هم از والدینی تحصیل کرده و آگاه به این آسیب ها برخوردار هستند اما گویی ایجاد تعادل و توازن در این خصوص نیاز به مهارتی فراتر دارد تا بتواند با جذابیت و قدرت گوشی ها و فضای پر از تنوع اینترنت رقابت کند، هر چند کودکان امروز فرزندان فناوری هستند و رشد آنها در بستری محافظت شده چندان میسر نیست و ناگزیر از ورود به قلمرو تکنولوژی هستند، اما میزان و حدود این ورود مسئله‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

ضرورت تولید محتوای آموزشی برای کودکان

ایجاد توانایی های والدین برای حمایت از فرزندانشان نیز یک عنصر حیاتی برای امنیت آنلاین است، این بدان منظور نیست که مسوولیت حفاظت از کودکان را به تنهایی به عهده کودکان و والدین بگذاریم، بلکه باید سهم آنها را به عنوان یک واقعیت تشخیص دهیم.

مسوول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد در این باره می گوید: سازمان بهزیستی بنا بر وظایفی که دارد بر محتوای آموزشی مهدهای کودک نظارت دارد که این محتواهای آموزشی در هر مقطع سنی کودکان از ۶ ماهگی تا ۶ سالگی تهیه و تدوین شده است.

مهین گودرزی افزود: کودکان در مهدها زندگی اجتماعی و در گروه بودن را برای اولین بار تجربه می کنند و بنا بر برنامه‌های آموزشی تدوین شده تمام مهارتهای کلامی، غیرکلامی و حرکتی در آنها تقویت می شود و در کنار آن زندگی گروهی را که می تواند همراه با بازی های گروه هایی چند نفره باشد، را یاد می گیرند.

وی گفت: مشارکت دادن کودکان در بازی های گروهی علاوه بر کمک به یادگیری و رعایت قوانین به تقویت احساس مسوولیت در کودکان کمک می کند بنا بر تحقیقات انجام شده کودکانی که بازی های گروهی را تجربه می کنند بیشتر احساس مسوولیت و اعتماد به نفس خواهند داشت.

مسوول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد بیان کرد: توجه به یادگیری فعال در سال‌های آغازین می‌تواند راهگشای یادگیری کودکان باشد و ساختار زندگی آینده آنها را پیش بینی کند بنابراین والدین و مربیان مهد کودک باید شیوه‌های بازی خلاقانه و یادگیری مشارکتی را به کودکان آموزش دهند و برای آنها زمان صرف کنند.

بازگشت به فعالیت های گروهی و دوری از فضای مجازی

مدیر مرکز مشاوره دانشگاه آیت الله بروجردی درباره آسیب‌های استفاده بی‌رویه از گوشی همراه توسط کودکان اظهار کرد: یکی از نگرانی‌های اصلی ما تاثیر این ابزار بر سلامت جسمی کودکان است، نگاه مداوم به صفحه‌نمایش می‌تواند منجر به مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی و خشکی چشم شود، علاوه بر آن، نشستن‌های طولانی‌مدت در حالت نامناسب، آسیب‌های اسکلتی مانند قوز یا درد گردن را به دنبال دارد، در کنار این‌ها، کاهش تحرک ناشی از وابستگی به گوشی، کودکان را به سمت کم‌تحرکی و حتی چاقی سوق می‌دهد که خود عاملی برای بیماری‌های دیگر در آینده خواهد بود.

ناهید زینی حسنوند همچنین به جنبه‌های روانی این موضوع اشاره کرده و افزود: فضای مجازی و بازی‌های گوشی می‌توانند اثرات جدی بر روان کودکان بگذارند، اعتیاد به بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی، اغلب تمرکز کودکان را کاهش داده و موجب افت تحصیلی آن‌ها می‌شود.

وی بیان کرد: از سوی دیگر، مواجه با محتوای نامناسب یا خشونت‌آمیز در فضای مجازی می‌تواند باعث بروز اضطراب، پرخاشگری یا حتی افسردگی در کودکان شود، یکی دیگر از آسیب‌ها، کاهش تعاملات اجتماعی است چراکه کودکان به جای برقراری ارتباط حضوری با همسالان یا خانواده، وقت خود را در دنیای مجازی می‌گذرانند.

عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی تاکید کرد: استفاده از گوشی همراه برای کودکان تا سن پیش‌دبستانی به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، چراکه این ابزار می‌تواند به ساختار عصبی آن‌ها آسیب‌های جدی وارد کند، مغز کودکان در این سنین در حال رشد و سازمان‌دهی است و استفاده از گوشی می‌تواند این فرآیند را مختل کرده و موجب آسیب‌های جدی در رشد سلول‌های مغزی شود و بنابراین، ممنوعیت کامل استفاده از گوشی در این بازه سنی ضروری است.

زینی حسنوند با تاکید بر مدیریت حضور کودکان در استفاده از گوشی های هوشمند اضافه کرد: ما به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که محدودیت زمانی مشخصی برای استفاده از گوشی تعیین کنند و در عین حال، برنامه‌های جایگزینی مثل فعالیت‌های ورزشی، هنری و کتاب‌خوانی برای کودکان فراهم کنند.

وی ادامه داد: استفاده از نرم‌افزارهای کنترلی برای مدیریت دسترسی به محتوای نامناسب نیز بسیار مؤثر است، باید به یاد داشته باشیم که کودکان نیازمند تجربه‌های متنوع و واقعی هستند، نه صرفاً محدود به صفحه‌نمایش.

مدیر مرکز مشاوره دانشگاه آیت الله بروجردی با تاکید بر نقش والدین در الگوپذیری کودکان گفت: الگوی رفتاری والدین در این موضوع بسیار مهم است، اگر والدین زمان زیادی را در گوشی سپری کنند، نمی‌توان از کودک انتظار دیگری داشت بنابراین، پیشنهاد ما این است که خانواده‌ها زمان‌هایی را برای فعالیت‌های مشترک مثل بازی‌های گروهی، گردش در طبیعت یا حتی آشپزی دسته‌جمعی اختصاص دهند.

زینی حسنوند افزود: این تعاملات نه‌تنها وابستگی به گوشی را کاهش می‌دهد، بلکه روابط عاطفی خانواده را نیز تقویت می‌کند، در مجموع، با مدیریت صحیح و همراهی خانواده، می‌توان به کودکان کمک کرد تا از فناوری به شکل سالم و موثری بهره ببرند.

کودکان امروز انسان‌های بالغ فردا هستند که بیم این می رود اگر بایسته های رفتاری واقعی را نیاموزند با ابزارهای قدرت مندی که در دست دارند به خود و جامعه پیرامون شان آسیب بزنند، کارشناسان بر این نظر هستند که باید در این شیوه رفتاری تجدید نظر کرد و دوباره بچه ها را در گروه های چند نفری عضو کرد و لذت بازی های گروهی و کودکانه را به آنها بازگرداند که یکی از این شیوه ها مهدهای کودک هستند و یکی دیگر ارتقای مهارت والدین در مدیریت حضور کودکان در فضای مجازی و استفاده از گوشی های هوشمند است.