به گزارش گروه علمی ایرنا از ستاد ارتباطات و اطلاع‌رسانی جایزه مصطفی (ص)، امید فرخزاد، دانشمند ایرانی-آمریکایی در زمینه علوم نانو و برگزیده جایزه مصطفی (ص) در سال ۲۰۲۳ برای «طراحی، توسعه و ارزیابی بالینی داروهای نوین بر پایه نانوذرات پلیمری» به اهمیت رویکرد چند رشته‌ای برای حل مشکلات بزرگ علمی اشاره کرد.
فرخزاد گفت: به نظر من حل مشکلات بزرگ اغلب مستلزم نگاه و بررسی کردن به آن مشکل از دیدگاه‌های گوناگون است، دیدگاه‌هایی که می‌تواند مکمل باشند. دیدگاه‌هایی که نیاز به تخصص خاصی دارند. بنابر تجربه من در علوم زیستی، اگر بخواهید با تکیه بر تنها یک تخصص به حل مشکلات واقعاً بزرگ بپردازید، دچار مشکل خواهید شد.
وی معتقد است برای دستیابی به راه‌حل‌هایی برای مشکلات زندگی، علم و علم پزشکی اغلب به چند رویکرد و دیدگاه نامربوط به یکدیگر نیاز دارد. گرچه در برخی رشته‌ها با یک رویکرد می توان در آنها پیشرفت چشمگیری داشت، در حوزه علوم پزشکی چنین امری چندان محتمل نیست.
فرخزاد خاطرنشان کرد: وقتی در آزمایشگاه کار می‌کردم در بسیاری موارد تخصص‌های مورد نیاز در حیطۀ تخصص من نبودند اما وقتی ریاست یک آزمایشگاه را بر عهده دارید باید همه مشکلات را حل کنید. حل مشکلات نیاز به تخصص‌های مختلف دارد و فرد باید تا جایی که می‌تواند به دانش خود اضافه کند اما در نهایت به متخصصان دیگری نیاز هست.
وی به اهمیت آموزش چندرشته‌ای اشاره کرد و افزود: ابتدا در زمینۀ زیست‌شناس مولکولی شروع به تحصیل کردم، سپس، پس از بازدیدی کوتاه از موسسۀ ملی سرطان به عنوان یک دانشجوی پزشکی، فوق دکتری خود را در مؤسسۀ فناوری ماساچوست در یک آزمایشگاه مهندسی شیمی گذراندم.
فرخزاد این تجربه را به «ماهی خارج از آب بودن» تشبیه کرد و گفت: فردی با پیشینه پزشکی در زیست شناسی مولکولی وقتی وارد محیط مهندسی شیمی می‌شود حس ماهی را دارد که از محیط آشنا و طبیعی خود بیرون آمده است. این کار سخت بود ولی ارزش داشت زیرا پس از صرف زمان و انرژی برای یادگیری رویکردهای جدید فرد قادر خواهد بود به مشکلات از طریق چند دیدگاه نامربوط و مکمل نگاه کند، دیدگاه‌هایی که در کنار یکدیگر از هر دیدگاه انفرادی قدرتمندتر هستند.
وی گفت: اگر دانشمند دانش چندرشته‌ای خود را تقویت کرده و استاد دانشگاه و بعد صاحب آزمایشگاه شود، همچنین رویکرد چندرشته‌ای خود را حتی گسترش دهد. بازدهی علمی در چنین وضعیتی بالا است.
فرخزاد تاکید کرد: آموزش نانوپزشکی موضوعی چندرشته‌ای است. نانوپزشکی در مقایسه با چند دهه قبل، قطعاً پیشرفت کرده است. من آزمایشگاه خودم را در سال ۲۰۰۴ تأسیس کردم و آن را آزمایشگاه نانوپزشکی نامیدم. بعد از تأسیس آزمایشگاه به خوبی به یاد دارم از من می پرسیدند آزمایشگاه نانوپزشکی چیست؟ اصلا نانوپزشکی به چه معناست؟.
البته اگر در سال ۲۰۰۴ واژه «نانوپزشکی» را در کتابخانه پزشکی ملی ایالات متحده (پاب‌مد) جست‌وجو می‌کردید تعداد مقاله‌های چاپ شده به ۲۰ تا هم نمی‌رسید. اما اکنون بر خلاف دو دهه گذشته، فرد می‌تواند دکتری خود را در رشته نانوپزشکی بگیرد. همچنین چند موسسه و گروه نانوپزشکی وجود دارد.
دانشمند برگزیدۀ جایزه مصطفی (ص) معتقد است که این رشته امروز دیگر جا افتاده و تاثیرگذار است و در دوره همه گیری کووید-۱۹ واکسن‌هایی توسط فناوری نانو و حوزه نانوپزشکی تولید شد.
فرخزاد ادامه می‌دهد: این واکسن‌ها که بر پایۀ ام آر.ان.ای mRNA هستند توسط سیستم تحویل نانوذراتی فعال می‌شوند که به ام آر.ان.ای mRNA اجازه می‌دهد به عنوان یک واکسن به درستی عمل کند. حوزه نانوپزشکی تأثیر مثبتی بر میلیاردها انسان گذاشت و احتمالاً ارزشی اقتصادی معادل میلیاردها دلار را به ارمغان آورده است.
فرخزاد تاکید کرد: در علم، داشتن افرادی حمایتگر و پشتیبان مهم است. افرادی که فقط به شما طرح آزمایشی درست نمی‌دهند بلکه به شیوه‌های گوناگون نیز به شما پند و نصیحت می‌دهند. او معتقد است که چنین شخصی چراغی است که شما را در بسیاری از جنبه‌های حرفه‌ای و در برخی موارد حتی زندگی شخصی راهنمایی می‌کند.