به گزارش ایرنا، از آن سال‌ها که استان گلستان با ۱۸۰ هزار هکتار پنبه‌کاری، بار تولید ۷۰ درصد پنبه ایران را به دوش می‌کشید زمان زیادی نمی‌گذرد، آن روزها گلستان، با کشت پنبه در صدها هزار هکتار از زمین‌های این استان شمالی، اشتغال ده‌ها هزار نفر و فعالیت چندین کارخانه پنبه‌پاک‌کنی و واحدهای تولیدی در دوران طلایی کشت پنبه قرار داشت اما دیر زمانی نگذشت که «سرزمین طلای سفید» گلستان به خاطره‌ها پیوست.
حمایت ناکافی از پنبه‌کاران، نبود مکانیزاسیون مناسب، هزینه‌های بالای کارگری، واردات بی‌رویه، کم‌آبی و خشکسالی، مشکلات حوزه بازرگانی و کشت محصولات رقیب از جمله شالی از جمله دلایلی بود که موفق شد روزگار طلای سفید گلستان را سیاه کند و در نتیجه این بی‌مهری‌ها، کاشت این محصول استراتژیک از ۱۸۰ هزار هکتار به ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار برسد.
خداحافظی گلستان با دوران طلایی کشت پنبه در حالی رقم خورده که کارشناسان کشت محصولات کم‌آب‌دوست مانند پنبه را بهترین انتخاب برای کشت و زرع در دوران خشکسالی می‌دانند و اعتقاد دارند پنبه با مصرف هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار مترمکعب آب در هر هکتار، نسبت به شالی پنج برابر کمتر آب مصرف می‌کند.
سطح زیرکشت ۱۲ هزار هکتاری پنبه و حکایت تلخ سرزمین طلای سفید در گلستان واکنش نماینده ولی فقیه در گلستان را هم به همراه داشت.
آیت‌الله سید کاظم نورمفیدی با طرح این پرسش که چرا پنبه گلستان به این روز افتاده و کشاورزان به محصولات دیگر روی آوردند خواستار واکاوی دقیق این موضوع و تلاش میدانی برای رونق دوباره پنبه در این استان شمالی شد.
براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گلستان، امسال ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار پنبه در گلستان کشت شد که براساس پیش‌بینی‌ها ۲۰ الی ۲۵ هزار تن محصول در گلستان برداشت می‌شود.
رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهادکشاورزی گلستان در این باره به ایرنا گفت: روزگاری بیش از ۱۵۰ هزار هکتار پنبه در گلستان کشت می‌شد که جزو پنبه‌های با کیفیت بالا و الیاف بلند بود و عمده این محصول تولیدی نیز به کشورهای اروپایی صادر می‌شد.
علی موسی‌خانی با بیان اینکه در حال حاضر شهرستان‌های گنبدکاووس و آق‌قلا بیشترین سطح کشت پنبه را به خود اختصاص دادند، افزود: همه تلاش موسسه تحقیقات پنبه، جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌های مرتبط بازگرداندن دوباره لقب سرزمین طلای سفید به استان گلستان است.
وی اضافه کرد: تولید ارقام باکیفیت و کم‌بازده از جمله اقدامات برای رونق دوباره کشت پنبه است. در گذشته به دلیل طولانی بودن کشت این محصول، کشاورز امکان کشت گندم و یا کلزا را نداشت اما اکنون با تولید ارقام جدید، امکان کشت پنبه و محصول دیگر در طول سال زراعی امکان‌پذیر شد.
رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهادکشاورزی گلستان با بیان اینکه در حال حاضر تمامی بذرهای پنبه‌کاران اصلاح‌شده و دلینته است و با مشابه خارجی تفاوتی ندارد، گفت: دولت امسال برای هر کیلو بذر پنبه، ۲۰۰ هزار ریال یارانه قرار داده است. همچنین در بخش کود نیز پنبه جزو محصولات استراتژیک است که کود یارانه‌ای به آن تعلق می‌گیرد.
موسی‌خانی برگزاری کارگاه‌های آموزشی رایگان و ارائه آموزش‌های ترویجی، راه‌اندازی سایت‌های الگویی در نقاط مختلف گلستان، پایش مزارع و کنترل آفات را از جمله اقدامات جهاد کشاورزی برای رونق دوباره پنبه در گلستان اعلام کرد و گفت: کنترل آفات و پایش مزارع پنبه نیازمند تخصیص اعتبار است تا با تقویت شبکه مراقبت پنبه، میزان سم‌پاشی‌ها کاهش یافته و کنترل آفات سرعت بگیرد.
وی با بیان اینکه قیمت خرید تضمینی مناسب با محصولات رقیب نیست، افزود: قیمت خرید تضمینی پنبه براساس هزینه تمام‌شده پنبه است و قیمت این محصول توان رقابت با محصولات دیگر مانند برنج را ندارد لذا مهم‌ترین تقاضای ما از دولت این است که قیمت پنبه را سه تا سه و نیم برابر قیمت گندم قرار دهند.
رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهادکشاورزی گلستان مسائل بازرگانی را معضل اصلی پنبه‌کاران برشمرد و گفت: در حالی که در دیگر کشورها برای پایدار ماندن صنایع نساجی خود به محصول پنبه یارانه می‌دهند اما این حمایت‌ها در کشورمان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
وی نبود ماشین‌های برداشت پنبه را معضل دیگر گلستان دانست و متذکر شد: تقریبا همه برداشت پنبه در استان به صورت دستی و با نیروی کارگری انجام می‌شود و کشاورزان برخی نواحی استان مانند نوار جنوبی به دلیل بحران کمبود کارگر، امکان توسعه کشت پنبه را ندارند از سویی دیگر مناطق برخوردار از نیروی کارگری نیز با معضل افزایش هزینه‌های برداشت محصول مواجه می‌شوند که در نهایت کشت این محصول در کنار محصولات رقیب برای کشاورزی سودآور و مقرون به صرفه نخواهد بود.
رییس مؤسسه تحقیقات پنبه در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تنوع محصولات، اقتصادی نبودن کشت پنبه و محصولات رقیب، نبود ماشین‌آلات برداشت پنبه به دلیل تحریم‌ها و قیمت‌گذاری پایین موجب شد تا گلستان از سرزمین طلای سفید فاصله بگیرد و سطح زیر کشت به کمترین میزان برسد.
قربان قربانی با بیان اینکه سطح زیر کشت پنبه در سال ۱۴۰۱ به ۱۱۸ هزار هکتار و در سال گذشته و امسال به ترتیب به ۹۲ هزار هکتار و ۸۵ هزار هکتار کاهش یافته است، تصریح کرد: ۲ سال قبل میزان برداشت وش ۳۷۴ هزار تُن بود که ۱۰۵ هزار تُن الیاف تولید شد و سال قبل این میزان به ترتیب به ۲۷۰ هزار تُن و نیز ۷۵ هزار تُن رسید.
وی با بیان اینکه کشور سالانه به ۱۵۰ هزار تُن الیاف نیاز دارد، یادآور شد: امسال با توجه به کاهش سطح زیرکشت پنبه، ۲۳۰ هزار تُن وش و ۷۰ هزار تُن الیاف در کشور تولید می‌شود که برای تامین مابقی نیاز کشور چاره‌ای جز واردات نداریم.
به گفته رییس مؤسسه تحقیقات پنبه؛ کشت ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار هکتار پنبه می‌تواند کشورمان را در این محصول راهبردی به خودکفایی برساند.
قربانی با تاکید بر اینکه برای رساندن عملکرد پنبه به بالای پنج تن در هر هکتار، باید رسیدگی کشاورزان به این محصول بیشتر شود، گفت: باید با ایجاد مزارع الگویی و فناورانه کشاورزان را آگاه کرد و کشت قراردادی پنبه در دستور کار قرار گیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه کشت قراردادی پنبه بهترین راهکار رونق دوباره این محصل راهبردی در کوتاه‌مدت است، اظهار کرد: تغییر اقلیم، مسائل بازرگانی و حمایت ناکافی از علل اصلی کاهش سطح زیر کشت پنبه است و بسیاری از صنایع به دلیل پرداخت هزینه کمتر، خرید پنبه خارجی را ترجیح می‌دهند.
علی‌اکبر مهقانی با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید پنبه توضیح داد: حدود ۴۰ درصد هزینه‌های تولید پنبه مربوط به بخش کارگری به ویژه هنگام برداشت این محصول است که تامین ماشین‌آلات برای برداشت مکانیزه پنبه به حل این مشکل کمک می‌کند.
وی ادامه داد: در راستای کاهش هزینه‌های برداشت پنبه‌کاران، سازمان جهاد کشاورزان پیشنهادات مختلفی از جمله تامین کمباین پنبه مطرح کرده که با توجه به قیمت زیاد این نوع ماشین‌آلات و تغییر در کشت محصول، تامین آن از توان کشاورز خارج است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان پیشنهاد داد بخش خصوصی و یا یکی از کارخانجات دولتی با خرید ماشین‌آلات برداشت پنبه در راستای حل مشکل پنبه‌کاران و برداشت راحت‌تر این محصول گام بردارد.
به گزارش ایرنا، پنبه یک محصول اشتغالزا است و هر چهار هکتار پنبه‌کاری، یک شغل مستقیم و پنج شغل در صنایع جانبی ایجاد می‌کند ضمن آن‌که ۷۰ فرآورده از پنبه قابل استخراج است که ۱۰۰ میلیون بهره‌بردار از پنبه بهره‌مند می‌شوند و ۳۵۰ میلیون نفر در صنایع نساجی و جانبی پنبه مشغول به کار خواهند شد.
سطح زیر کشت پنبه در دنیا به حدود ۳۳ میلیون هکتار معادل سه درصد از اراضی جهان می‌رسد که از این میزان، حدود ۲۵ میلیون تن الیاف برداشت می‌شود.
کشورهایی همچون چین، هندوستان و آمریکا به ترتیب با ۶ میلیون، پنج میلیون و چهار میلیون تُن در کنار برزیل، پاکستان و ترکیه کشورهای اصلی تولید کننده پنبه جهان هستند و این گردش مالی این محصول سالانه حدود ۱۸ میلیارد دلار است.
همچنین ۲۶ میلیون بهره‌بردار در دنیا پنبه کشت می‌کنند و حدود ۱۰۰ میلیون خانوار از پنبه نفع می‌برند و این محصول در ۷۵ کشور جهان و هر پنج قاره کشت می‌شود.