به گزارش ایرنا از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، ولی جهانی روز چهارشنبه افزود: این مشاهدات باستان شناسان نشان می دهد که از این دوره به بعد توسعه فناوری ذوب آهن اسفنجی در ماسوله رونق جدی گرفته و ابداع کوره‌های چند مرحله‌ای ذوب آهن به ویژه از دوره سلجوقی و ایلخانی نقش بسیار موثری در تکامل منظر فرهنگی منطقه ماسوله و البته شهر تاریخی آن داشته است.
وی گفت: کاوش‌های باستان شناسی منظر فرهنگی ماسوله در راستای تکمیل مطالعات پرونده ثبت جهانی این اثر در حال انجام است.
مدیرکل میراث فرهنگی گیلان گفت: با اخذ نظر مشورتی ایکوموس در اردیبهشت ۱۴۰۳، مطالعات تکمیلی پرونده ثبت جهانی ماسوله با محوریت تبیین بهتر ارزش‌های برجسته منظر فرهنگی ماسوله با اولویت معرفی شواهد تاریخ صنعتگری ذوب آهن اسفنجی در ماسوله و تاثیر آن بر شکل گیری این شهر در حال انجام است.
(ICOMOS) شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها، مخفف (International Council on Monuments and Sites) سازمانی برای نگهداری و پاسداری از اماکن میراث فرهنگی در سراسر جهان است. در پی‌آمد منشور ونیز در سال ۱۹۶۴، ایکوموس در سال ۱۹۶۵ در ورشو پایتخت لهستان پایه‌گذاری شد تا مشاوری برای یونسکو در بخش میراث‌های جهانی باشد.
ولی جهانی گفت: اکنون ۲ هیات باستان شناسی در ماسوله مستقر هستند؛ پیش از این و در سال های گذشته نیز پنج هیات به سرپرستی بهروز همرنگ در این منطقه به کاوش های باستان شناسی از منظر فرهنگی پرداخته بودند.
شهرک تاریخی ماسوله سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو به طور موقت ثبت شد تا مسیر هرگونه تغییر و آسیب به آن بسته شود.
در گذر سال‌ها این شهر رفت و آمد مدیران، کارشناسان بین‌المللی، ملی و استانی بسیاری را به خود دید که بررسی‌ها و گزارش‌های متعددی را از این قطعه تاریخی به همراه داشت.
همچنان پرونده جهانی شدن ماسوله اندر خم یونسکو باقی مانده بود تا اینکه آبان ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را از آن خود کرد که به اعتقاد کارشناسان گامی مهم در مسیر ثبت جهانی آن محسوب می‌شد و ارزیاب یونسکو سرانجام پس از گذشت ۱۱ سال از آغاز فرایند ثبت جهانی منظر فرهنگی ماسوله، ششم مهر ۱۴۰۱ وارد این شهر تاریخی شد و فرآیند اولیه ثبت جهانی ماسوله را آغاز کرد و قرار شد نتیجه شهریور ۱۴۰۲ در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو اعلام شود.
۲۶ شهریور (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳)، چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) برگزار شد و خبر ثبت جهانی کاروانسرای تی تی گیلان در قالب پرونده کاروانسراهای ایران به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی کشور بررسی و با تصویب اعضای کمیته به عنوان بیست و هفتمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد اما از ثبت جهانی ماسوله خبری نشد.
فرصت ثبت جهانی شهرک تاریخی ماسوله از سوی یونسکو باقی ماند لذا، برای مردم این سرزمین شوق جهانی شدن کاروانسرای ۶۰۰ ساله با ثبت جهانی شهر تاریخی پلکانی‌شان تمام می‌شود.
بیش از پنج هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی در گیلان شناسایی شده که یک هزار و ۲۳۵ مورد آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و ۲۳ گنجینه (موزه) هم در استان فعال است که از این تعداد ۱۳ مورد به صورت تخصصی در سال‌های اخیر ایجاد شده و شی‌سپاری به موزه‌های گیلان هم افزایش یافته است.