تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۳ - ۰۸:۲۹

ایلام - ایرنا - وارد اتاق خبر می‌شود با رویی خندان و امیدوار اما چهره‌ای خسته، کوله‌بارش را بر زمین می‌گذارد تا محتویاتش را به همکاران بخش خبر خبرگزاری نشان دهد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، نیازی به کنجکاوی و کنکاش شغل و محتویات درون کوله پشتی‌اش نیست، هرچند خودش غریبه و ناشناس است اما شغل و پیشه‌اش آشناست.

از کتاب‌هایی که در دست دارد و کوله‌پشتی( با حجم زیاد و به نظر سنگین) که حمل می‌کند می‌توان به سهولت شغلش و علت مراجعه‌اش به مرکز خبرگزاری را دریافت.

او یکی از ده‌ها بانویی است که در طول هفته و ماه برای فروش کتب مختلف به ادارات، دفاتر و مؤسسات مختلف مراجعه می‌کنند تا شاید از راه کتابفروشی سیار لقمه نانی به دست آورند.

هرچند خودشان غریبه و ناشناس هستند اما شغل و پیشه‌ای آشنا دارند و می‌توان در طول هفته تعدادی از آن‌ها را در جاهای مختلف شهر دید.

هرچند به او می‌گوییم در طول ماه تعداد زیادی از هم صنفانش برای عرضه و فروش کتاب به اداره خبرگزاری می‌آیند اما وی اصرار دارد که نگاهی کوتاه به کتاب‌های همراهش داشته باشیم.

کتاب‌ها را بر روی یکی از میزهای کار اتاق خبر می‌چیند و از همکاران تقاضا دارد تا به کتاب‌هایش که موضوعات متنوعی اعم از انگیزشی، رمان، کودکان، سرگرمی، علمی و غیره را دارند، نگاهی هرچند کوتاه بیندازند.

همچنان که بانوی جوان کتاب‌فروش با چشمانی امیدوار منتظر است تا همکاران نمایشگاه کوچک کتابی که بر روی میز کار ایجاد کرده را نگاه کنند، من نیز فرصت را غنیمت شمرده و دقایقی کوتاه با او هم کلام می‌شوم.

با گویش کُردی کلهری صحبت می‌کند و بدون ذکر اسمش، خود را ساکن یکی از استان‌های همجوار معرفی می‌کند و می‌گوید در ماه چندین بار را برای فروش کتاب به ایلام و دیگر استان‌های همجوار نیز می‌رود.

برای کسب لقمه‌ای نان، کتاب‌فروشی سیار و دروه گردی کتاب را انتخاب کرده و می‌گوید عمده خرج خانواده چند نفره‌اش را از همین راه فروش کتاب تأمین می‌کند.

بانوی جوان کتاب فروش علاوه بر شهر ایلام، به دیگر شهرستان‌های تابعه نیز برای فروش کتاب، سر می‌زند و میانگین درآمدش از این راه را بین پنجاه تا هشتاد میلیون ریال برآورد می‌کند و اگر فروش ماهیانه‌اش خوب باشد درصدی از فروش کتاب‌ها را نیز از سوی مؤسسه‌ای که برایش کار می‌کند، دریافت خواهد کرد.

او در ماه یک یا دوبار از سوی مؤسسه یا شرکت طرف قرارداد موظف به حضور در استان‌های همجوار محل سکونت است و باتوجه به اینکه هزینه رفت و برگشتش را مؤسسه کارفرما پرداخت می‌کند، اما در صورتی که به میزان تعیین شده کتاب نفروشد از سوی شرکت مذبور موظف به پرداخت زیان هزینه تردد خواهد شد.

بانوی کتاب فروش بعد از اینکه موفق می‌شود یکی از همکاران را برای خرید کتاب مجاب کند، خبرگزاری را به مقصد دیگر ادارات همجوار و سایر نقاط شهر برای فروش کتاب‌هایش ترک می کند.

دختر جوان دیگری که کارش فروش کتاب است، هم می‌گوید: از یک سال گذشته وارد پیشه کتاب‌فروشی سیار شده و او نیز میانگین درآمد حاصل از فروش کتاب را بین پنجاه تا هشتاد میلیون ریال بیان می‌کند.

او که رغبتی به اعلام اسمش ندارد از حضور فروشندگان سیار دیگر استان‌های همجوار در ایلام گله‌مند است و می‌گوید حضور این فروشندگان عرصه را برای فروشندگان ایلامی تنگ کرده است.

این خانم جوان کتاب‌فروش با انتقاد از فروشندگان کتاب در استان‌های همجوار که به ایلام سفر می‌کنند، معتقد است آن‌ها بازار فروش سیار کتاب استان ایلام را در دست گرفته‌اند و میزان فروششان در ایلام بیشتر از فروشندگان بومی است.

این بانوان جوان تنها ۲ مورد از ده‌ها خانم کتاب‌فروشی هستند که در طول ماه و سال با حضور در ادارات، شرکت‌ها، فروشگاه‌ها و دیگر اماکن استان ایلام اقدام به دوره‌گردی و فروش کتاب می‌کنند.

هرچند قیمت روی جلد کتاب‌ها زیاد است اما برخی از کارمندان یا کسبه تنها با هدف کمک به این فروشندگان سیار با کوله‌پشتی‌های سنگین پر از کتاب، اقدام به خرید کتاب از آن‌ها می‌کنند.

این افراد کتاب‌فروش سیار، از سوی مؤسسات چاپ و نشر کتاب در تهران به کارگیری می‌شوند و هرکدام از آنها هربار یک راسته یا خیابان و یا یک شهرستان را باید برای فروش کتاب تقبل کند و تا سقف معین از سوی آن مؤسسه کتاب بفروشند.

به گفته این فروشندگان در صورتی که فرد کتاب فروش کمتر از میزان تعیین شده از سوی شرکت یا مؤسسه چاپ و توزیع، کتاب بفروشد به او درصد (پورسانت) حاصل از فروش تعلق نمی‌گیرد و برخی از شرکت‌ها و مؤسسه‌ها، کتاب فروش را ملزم به پرداخت جریمه حمل و ارسال کتاب نیز می‌کنند.

این بانوان جوان فروشنده را می‌توان در همه جا اعم از ادارات، شرکت‌ها، مغازه‌ها، فروشگاه‌های کوچک و بزرگ و حتی تعمیرگاه‌ها مشاهده کرد که در حال مجاب کردن افراد حاضر در آن مکان برای فروش کتاب هستند.

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام در خصوص این کتاب فروشان سیار گفت: این افراد با میل و رغبت شخصی خود با مؤسسات و شرکت‌های چاپ و توزیع کتاب همکاری می‌کنند و آنها از شغل و میزان فروش و درآمد حاصله از این طریق راضی هستند.

"منصور محبی" افزود: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام در سطح خُرد و حتی وزارتخانه در سطح کلان هیچ ارتباطی با این فروشندگان سیار کتاب ندارند و این افراد از سوی مؤسسه‌ها و شرکت‌های خصوصی به کارگیری می‌شوند.

وی ادامه داد: باتوجه به اینکه تعداد این کتاب‌فروشان رو به افزایش است، در همه جا می‌توان آن‌ها را دید و حتی کتابفروشان سیار ممکن است در معرض آسیب‌های اجتماعی نیز قرار بگیرند.

محبی تاکید کرد: پیشنهاد ساماندهی این کتاب‌فروشان سیار و نظارت بر فعالیت مؤسسه‌ها و شرکت‌های نشر و توزیع کتاب در به کارگیری بانوان برای فروش کتاب به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بررسی بیشتر موضوع، ارائه خواهد شد.

وی یادآور شد: سامانه جامع فروش برخط(آنلاین) کتاب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه‌اندازی شده که در این سامانه نشانی و مشخصات تمام کتاب‌فروشی‌های کشور و مؤسسات و شرکت‌های چاپ، انتشار و توزیع کتاب بارگذاری شده است و علاقمندان به حوزه کتاب با ورود به این سامانه، کتب مورد نیاز خود را با حداقل ۱۵ درصد تخفیف خریداری کنند.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی استان ایلام هم در این زمینه، گفت: فعالیت این کتاب‌فروشان به هیچ سازمان و دستگاه دولتی مرتبط نیست و این افراد به طور مستقیم با مؤسسات نشر و توزیع در ارتباط هستند.

"سمیه حیدری" افزود: این افراد و ناشران در قالب فروش سیار کتاب یک ظرفیت برای کسب درآمد خود باز کرده‌اند در حالیکه امروز حتی شرکت‌ها و کتابفروشی‌های زنجیره‌ای، کتابفروشی‌های دانشگاهی و عمومی در استان فعالیت دارند و یا کتابخانه‌های عمومی نیز کتاب را به صورت امانت در اختیار اقشار مختلف قرار می‌دهند.

وی یادآور شد: کتابخانه‌های عمومی استان کتاب‌های مورد نیاز جامعه مخاطب را از طریق سازمان مرکزی تأمین و یا از منابع مالی محدود خود برخی کتاب نویسندگان بومی استان را خریداری می‌کند.

به گزارش ایرنا، برخی از بانوانی که به شغل کتاب‌فروشی سیار اشتغال دارند سرپرست خانوار هستند و از این راه هزینه خانواده خود را تأمین می‌کنند.

برخی نیز برای استقلال مالی به کتاب‌فروشی سیار روی آورده‌اند و تعدادی نیز به خاطر نبود کار و با هدف رهایی از بیکاری مجبور به فروش کتاب به صورت دوره‌گردی هستند.

این بانوان هریک به دلیلی وارد این پیشه شده‌اند اما آنچه که مهم است، اینکه این بانوان دارای امنیت شغلی نیستند و باتوجه به تورم جامعه از میزان درآمد اندکی برخوردار هستند و بیشتر درآمد حاصل از فروش کتاب نصیب کارفرما می‌شود.