به گزارش ایرنا؛ خاک حاصلخیز ملایر سال‌هاست طلای سرخ را در دل خود پرورش می دهد، اگرچه دلش از بی‌مهری‌ها رنجور است، اما در فصل برگریزان، دامنش پر از گل‌های ارغوانی زعفران است.
به طور قطع زعفران گنجی در دل خاک است که با دستان کشاورزان عطر، رنگ و قیمت می‌گیرد، اما این قشر کمتر از منافع اقتصادی آن بهره می‌برند، در حالی‌که کارشناسان تاکید دارند با توسعه صادرات زعفران، اقتصاد بر پایه تولیدات غیرنفتی نیز رونق می‌گیرد.
اینکه امروز برخی کشورها همچون اسپانیا، افغانستان، چین و امارات می‌خواهند گوی رقابت را در بازار جهانی زعفران از ایران بگیرند و چشم طمع به این تجارت پرسود دارند، بسیار نگران کننده است، در حالی‌که زعفران می‌تواند گذرگاه اقتصادی کشور و در سطح کوچکتر شهری همچون ملایر باشد.
کشت زعفران؛ راهکار اصلاح الگوی کشت
از طرف دیگر باور این مساله که به واسطه کاهش نزولات جوی، برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و کشت برخی محصولات آب دوست، کشورمان به سمت بحران آبی سوق یافته است، بیش از پیش ایجاب می‌کند که الگوی کشت تغییر کند تا با حمایت از کشاورزان در توسعه کشت گیاهان دارویی و کم آب‌بر همچون زعفران، دوباره شریان اقتصادی به سفره‌های کشاورزان سوق داده شود و سیاست پاسداری از آب نیز محقق شود.
از این رو کارشناسان تاکید دارند، امروز که ایران بر بام نخست کشت زعفران ایستاده است، کشاورزان نباید از وجود دلالان و سودجویان، نبود ثبات قیمت، نبود دسترسی آسان به پیاز مرغوب، نبود مدیریت بازار زعفران و کمبود تسهیلات بانکی رنج ببرد؛ رنجی که یکی از زعفران کاران ملایری آن را چالش پیش‌روی زعفران‌کاران این شهرستان می‌داند و معتقد است که مشکلات یاد شده موجب می‌شود جوانان مشتاق فعالیت در این عرصه، در گام نخست با بی انگیزگی مواجه شوند.
"محمد زندی" که در کنار خانواده‌اش بدون استفاده از تسهیلات بانکی، وارد عرصه کشت زعفران در قطعه زمینی به مساحت یک هکتار شده و برای ۱۸ نفر اشتغال کرده است، عمده‌ترین مشکل متقاضیان فعالیت در این حوزه را تامین وثیقه و سود بالای تسهیلات بانکی عنوان می‌کند و می‌گوید: کشت زعفران به دو سال زمان نیاز دارد تا کشاورز به مرحله تولید، درآمد و سود برسد.
وجود دلالان؛ زعفران‌کاران را آزار می‌دهد
او توسعه کشت زعفران را در گرو حمایت و پشتیبانی دولت، تثبیت قیمت زعفران در بازار، تشکیل تعاونی زعفران‌کاران، ایجاد بازار فروش محصول، کوتاه کردن دست دلالان و ارائه زعفران مرغوب در بازار می‌داند و ادامه می‌دهد: برداشت چهار کیلوگرم زعفران در هر هکتار یک آمار خوب برای این زعفران کار ملایری است؛ کشاورزی که در چهار سال گذشته در راستای توصیه رهبر معظم انقلاب مبنی بر تحقق "اقتصاد مقاومتی" گام برداشته و بخشی از سهم تولید طلای سرخ را در اختیار دارد و امیدوار است بتواند رکورد خود را ارتقا بخشد.
کارشناسان کشاورزی معتقدند ملایر که در سال‌های خیلی دور خاستگاه کشت زعفران بود، حال به همت جوانان رکورد استانی برداشت ۱۰ کیلوگرم زعفران در هر هکتار را به نام خود ثبت کرده و برای بسته بندی و برندسازی آن بسیار مصمم هستند و آینده‌ای درخشان برای طلای سرخ این شهرستان نوید می‌دهند.
یک کارشناس کشاورزی که از ابتدای سال دهه ۹۰ در خصوص ترویج و کشت زعفران فعالیت خود را آغاز کرده و مسائل و مشکلات فراوانی را در این حوزه پشت سر گذاشته است، از نارضایتی افراد دیگر برای کشت زعفران و عدم آگاهی کشاورزان در مورد کشت زعفران به عنوان یک محصول ارزشمند در ملایر می‌گوید، اما خوشحال است که تمام تلاش‌های شبانه‌روزی سال‌های گذشته‌اش به ثمر رسیده و امروز شاهد کشت زعفران در بیش از ۱۴۰ هکتار در اراضی این شهرستان است.
لزوم راه‌اندازی مرکز تخصصی خریدوفروش زعفران
"مجتبی طاهری" ابراز خرسندی کرد که می‌توانیم ملایر را به عنوان آزمونه(پایلوت) غرب کشور در حوزه کشت زعفران معرفی کنیم.
او می‌گوید: کشت زعفران در شهرستان ملایر به مرحله جدید قدم گذاشته و باید تلاش کنیم زعفران ملایر را به عنوان یک برند در کنار سایر ظرفیت‌ها معرفی کنیم و به طور قطع این مهم جز با ورود تولیدکنندگان برای تشکیل یک نهاد صنفی مستقل میسر نمی‌شود تا بتوانیم هر چه بهتر در راستای ساماندهی این محصول راهبردی و مهم گام برداریم.
به گفته وی؛ چندین نوع زعفران همچون زعفران اتویی، نگین، سرگل، پوشال و دختر پیچ در بازار وجود دارد، اما هنوز کشاورزان ما از این موضوع آگاه نیستند و این مستلزم این است که زعفران‌کاران برای سود بیشتر هر گرم زعفران خود، فرآوری محصول تولیدی را به روز کرده و ضمن حفظ کیفیت زعفران بازارپسندی خوبی هم داشته باشد.
این زعفران کار ملایری تاکید می‌کند: با شکل‌گیری یک تشکل می‌توانیم در قیمت‌گذاری زعفران توسط کارشناسان مجرب و متخصص و از همه مهمتر با توجه به وجود چندین نوع محصول در بازار، نسبت به تقسیم‌بندی زعفران ملایر اقدام کنیم تا بتوانیم این محصول را با توجه به نوع زعفران به فروش برسانیم.
برندسازی؛ حلقه مفقوده زعفران ملایر
طاهری ادامه می‌دهد: در گذشته نبود یک مرکز تخصصی برای خریدوفروش زعفران، بزرگترین مشکل تولیدکنندگان بود، اما تلاش داریم این مرکز را در ملایر راه‌اندازی کنیم که این امر مستلزم اعتماد و مشارکت کشاورزان است تا بتوانیم در کنار هم به موفقیت برسیم.
وی تاکید می‌کند: به عنوان کسی که برای اولین بار به صورت رسمی به ترویج و توسعه کشت زعفران در ملایر پرداخته‌ام، برای نخستین بار دستگاه خشک‌کن زعفران را وارد ملایر کردم و با رفع برخی نواقص آن توانستم زعفران این شهر را با بهترین کیفیت و ظاهر خوب خشک کنم.
این کارشناس کشاورزی با اشاره به رضایت مشتریان خود در استفاده از زعفران تولید شده و اذعان آنها کیفیت بالای محصول تولیدی وی نسبت به سال‌های گذشته، می‌گوید: فرآوری به روز این محصول می‌تواند نقش ویژه‌ای در کیفیت زعفران داشته و ارزش افزوده خوبی را برای کشاورزان به ارمغان آورد.
کارشناس کشاورزی؛ برای تشکیل یک صنف گرد هم آیند تا بتوانند علاوه بر ساماندهی تولیدکنندگان زعفران، حضور خوبی را هم در بازارهای داخلی و خارجی برای فروش زعفران ملایر داشته باشیم.
طاهری یادآور شد: ملایر در حال حاضر با داشتن بیش از ۱۴۰ هکتار مزرعه زعفران به صورت زمین‌های کوچک و بزرگ، می‌تواند به عنوان آزمونه (پایلوت) زعفران غرب کشور معرفی شود و نیاز است برای برگزاری جشنواره‌های محلی با مشارکت تولیدکنندگان و جهاد کشاورزی، زعفران ملایر بیش از پیش معرفی و یک برند دیگر هم به برندهای این شهرستان اضافه شود.
زعفران قیمت ثابتی ندارد
او از تولیدکنندگان خواست: برای تشکیل یک صنف گرد هم آیند تا بتوانند علاوه بر ساماندهی تولیدکنندگان زعفران، حضور خوبی را هم در بازارهای داخلی و خارجی برای فروش زعفران ملایر داشته باشیم.
طاهری خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه این محصول در ملایر به تولید انبوه رسیده، با توجه به وجود برخی ظرفیت‌ها و زیرساخت‌ها، تولید هر چه بیشتر و افزایش سطح زیر کشت این محصول، نیازمند ورود و جذب سرمایه‌گذار است.
"وحید محمدی" از دیگر زعفران‌کاران جوان ملایری که در هفت هزار مترمربع زمین در یکی از روستاهای ملایر مشغول به کشت زعفران است و افزون بر یک‌هزار و ۵۰۰ گرم زعفران را در مدت سه سال فروخته، اما از نبود بازاری برای فروش محصولاتش گلایه می‌کند، از اینکه زعفران قیمت ثابتی ندارد و وجود دلالان به محصول آنها ضرر می‌زند.
او می‌گوید: امسال با توجه به کیفیت خوب پیازها و بارش مناسب، پیش‌بینی شده است تولید و عرضه در بازار زیاد باشد که در نتیجه می‌تواند کاهش مقطعی قیمت زعفران را به دنبال داشته باشد.
ملایر صاحب شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران می‌شود
محمدی اضافه می‌کند: برای مقابله با تکرار این درد مشترک چند ساله، کشاورزان باید تا حد امکان فقط آن بخش از محصول خود را به فروش برسانند که هزینه اولیه آنها را تامین کند و گرفتار فضای روانی بازار نشوند.
این در حالیست که هفته دولت سال گذشته و با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور و استاندار همدان، عملیات ساخت شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران با سرمایه‌گذاری ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال در شهرستان ملایر با هدف جلوگیری از خام‌فروشی و صادرات به اروپا و سایر کشورها آغاز شد، این طرح دانش‌بنیان در زمینی به مساحت پنج هزار مترمربع در حال اجراست و در مرحله نخست برای ۵۰ نفر اشتغالزایی ایجاد می‌کند.
به گفته مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران در ملایر، این واحد ظرفیت فرآوری ۴۴ محصول از زعفران را داراست و در صورت تخصیص زمین، آماده ایجاد و راه‌اندازی دانشگاه کشت و صنعت با مینی پالایشگاه پتروشیمی زعفران برای نخستین بار در ملایر است.
تولید سالانه ۵۰۰ کیلوگرم زعفران در ملایر
مدیر جهاد کشاورزی ملایر نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اصلاح الگوی کشت را یکی از سیاست‌های جهاد کشاورزی دانست که بیشتر در راستای حفظ منابع آبی و ذخیره‌سازی آب است.
"علیرضا زنگنه" ادامه می‌دهد: با توجه به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، کشاورزان را به سمت کشت محصولات کم آب‌بر سوق داده‌ایم که در این راستا زعفران یکی از محصولاتی است که صرفه اقتصادی بالای دارد.
وی سطح زیر کشت زعفران در این شهرستان را ۱۲۵ هکتار عنوان و اظهار می‌کند: از این میزان سطح زیرکشت، به طور میانگین چهار کیلوگرم زعفران از هر هکتار برداشت و سالانه حدود ۵۰۰ کیلوگرم زعفران در این شهرستان تولید می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی ملایر با اشاره به اینکه جهاد کشاورزی در راستای کشت زعفران حمایت‌هایی را همچون اعطای تسهیلات به بهره‌برداران دارد، می‌افزاید: با توجه به اینکه زعفران در سال دو بار آبیاری می‌شود، به همین دلیل یکی از محصولات خوب و کم آب‌بر است که می‌تواند در الگوی کشت محصولات آبی قرار گیرد.
ملایر رتبه نخست استان همدان را در تولید زعفران دارد
زنگنه یادآور شد: از آنجا که عملیات خاک‌ورزی در مزرعه زعفران فقط یکبار صورت می‌گیرد، کشت آن بین ۶ تا هفت سال صرفه اقتصادی دارد و درآمد پایداری برای کشاورزان به دست می‌آید.
وی با بیان اینکه کشت زعفران در اواخر مردادماه صورت می‌گیرد و تا هفت سال قابل بهره‌برداری است، ادامه می‌دهد: کشاورزان بعد از هفت سال می‌توانند از فروش پیازها درآمد کسب کنند و تناوب مزرعه را رعایت و پیازها را به مزرعه دیگر انتقال دهند و در مزرعه قبلی که زعفران کشت شده بود، محصولات دیگری را کشت کنند.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی ملایر این شهرستان از نظر سطح زیر کشت رتبه اول را در استان دارد و محصول زعفران آن دارای کیفیت بسیار خوبی است.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی ملایر این شهرستان از نظر سطح زیر کشت رتبه اول را در استان دارد و دارای کیفیت بسیار خوبی است.
زنگنه با اشاره به استقبال کشاورزان برای کشت زعفران، می‌گوید: متقاضیان زیادی داریم که منتظر اخذ تسهیلات هستند و چنانچه اعتبار اختصاص یابد، سطح زیر کشت زعفران افزایش خواهد یافت.
وی با اشاره به اینکه در تمام مناطق ملایر کشت زعفران با موفقیت انجام می‌شود، می‌گوید: زعفران ملایر بیشتر به تهران و استان‌های مجاور ارسال و ۳۰ درصد زعفران در داخل شهرستان مصرف می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی ملایر با ابراز تاسف می‌گوید: در برندسازی و بسته‌بندی زعفران ملایر هنوز کار خاصی صورت نگرفته است و در این زمینه باید اقدامات موثری انجام شود.
رهاورد:
قرار گرفتن شهرستان ملایر در جایگاه نخست تولید زعفران استان همدان، به طور قطع فرصتی مغتنم است تا با رفع نقاط ضعف و چالش‌های پیش روی این محصول، سهم خود را در بازار داخلی و جهانی طلای سرخ مشخص و افق روشنی را در توسعه اقتصاد این منطقه ترسیم کند؛ افقی که امروز با استفاده از توان دانش آموختگان کشاورزی و تولید علمی زعفران و ایجاد شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران، قابل دسترسی است.