به گزارش گروه علمی ایرنا از «نیچر»، نمایندگان کشورهای ثروتمند در اجلاس آب و هوایی باکو با آسودگی خیال از اینکه در نهایت توافقی در این اجلاس حاصل شد، در اولین ساعات روز ۲۴ نوامبر (یکشنبه چهارم آذر) از این توافق که طبق آن کشورهای ثروتمند، هدایت افزایش فاینانس مالی به کشورهای فقیر تا دست‌کم ۳۰۰ میلیارد دلار سالیانه تا سال ۲۰۳۵ را به دست خواهند گرفت، تجلیل کردند.
این در حالی است که از کشورهای با درآمد پایین و متوسط و به‌طور مشخص کشور چین نیز انتظار می‌رود که در تامین منابع مالی بین‌المللی آب و هوایی کمک کنند و این مساله اولین بار است که در یک توافق «کاپ» لحاظ می‌شود.
اما نمایندگان برخی از بزرگترین کشورهای در حال توسعه شامل هندوستان، اندونزی و نیجریه از این مساله ناخشنود و عصبانی بودند. برخی از این کشورها می‌گویند که برای رضایت دادن به این توافق تحت فشار قرار گرفتند تا از این طریق اجلاس کاپ در باکو با شکست به پایان نرسد.
در این اجلاس همچنین توافق نشد که چه مقدار از این ۳۰۰ میلیارد دلار به شکل کمک‌های مالی (گرنت) یا به شکل وام خواهد بود یا اینکه چه بخشی از آن توسط بخش خصوصی و چه مقداری از سوی بخش عمومی (دولتی) تامین خواهد شد.
بنا بر اعلام اندیشکده «اودی‌آی گلوبال» (ODI Global) در لندن، فاینانس آب و هوایی از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر اکنون بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ دو برابر شده و به نزدیک ۲۰۰ میلیارد دلار برسد. «دیپاک داسگوپتا» اقتصاددان در اندیشکده «انرژی و منابع» در دهلی‌نو و از مولفان ارشد فاینانس آب و هوایی برای گزارش‌های «هیات بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی» گفت: نتیجه به دست آمده در اجلاس باکو در خصوص فاینانس به شدت ناامیدکننده بود.
«کلارا شاکیا» رئیس بخش آب و هوا در سازمان بین‌المللی حفاظت از محیط زیست «حفظ طبیعت» (Nature Conservancy) در ویرجینیا آمریکا گفت: هر چند دور کردن «کاپ» از شعله‌های انتقادی سزاوار جشن زودگذر است اما رسیدن به این نتیجه نیز زخم‌های کهنه بین کشورهای دارا و ندار را عیان کرد.
کشورهای با درآمد پایین و متوسط به جز چین در اجلاس «کاپ» به کشورهای ثروتمند پیشنهاد دادند که از سال ۲۰۳۰ سالانه به حدود ۲.۴ تریلیون دلار برای رهایی از وابستگی به سوخت‌های فسیلی و محافظت از آنها در برابر تاثیرات گرمایش جهانی نیاز دارند. این مبلغ با توصیه‌های مطرح شده در یک گزارش مهم توسط دانشمندان و اقتصاددانان که در همین اجلاس ارائه شد، مطابقت دارد. برای نزدیک‌تر شدن به توافق در اجلاس کاپ در باکو، بیش از ۸۰ کشور مبلغ ۱.۳ تریلیون دلار را پیشنهاد دادند.
«سارا کولنبراندر» رئیس بخش آب و هوا و پایداری در اندیشکده «اودی‌آی گلوبال» گفت: تعهد ۳۰۰ میلیارد دلار سالانه تا سال ۲۰۳۵ هیچکسی را قانع نمی‌کند که به رقم ۱.۳ تریلیون دلار سالانه مورد نیاز کشورهای در حال توسعه برای پاسخگویی به وضعیت فوری آب و هوایی خواهیم رسید.
عامل ناشناخته و تازه‌وارد ترامپ
این مبلغ مورد توافق همچنین این سناریو را در نظر نگرفته است که دولت جدید آمریکا به ریاست دونالد ترامپ ممکن است از توافق‌های آب و هوایی بین‌المللی خارج شود و پولی هم در این خصوص نپردازد. تا پیش از اجلاس کاپ، دولت جو بایدن رئیس جمهوری کنونی آمریکا تعهد کرده بود که تا سال ۲۰۲۴ سالانه ۱۱.۴ میلیارد دلار برای فاینانس آب و هوایی پرداخت کند که این رقم حدود ۱۰ درصد از کل بودجه جهانی کنونی است.
«شاکیا» در این خصوص گفت: شکی نیست که درست هم‌زمان با تشدید تاثیرات آب و هوایی، شاهد حفره‌ای بزرگ در فاینانس آب و هوایی جهانی (ارائه شده توسط آمریکا) خواهیم بود و این در حالی است که کشور چین از سال ۲۰۱۳ سالانه حدود ۴ میلیارد دلار تامین کرده است.
شرکت‌کنندگان در اجلاس باکو همچنین موافقت کردند که یک سند «نقشه راه» فاینانس پیش از اجلاس COP۳۰ در «بلیم» کشور برزیل تهیه شود. این سند نشان خواهد داد که کشورهای جهان چگونه به هدف تعیین‌شده بالاتر فاینانس آب و هوایی دست خواهند یافت.
کف‌گیر کشورهای ثروتمند برای حفاظت از تنوع زیستی به ته دیگ خورد
یک هفته پیش از شروع اجلاس آب و هوایی «کاپ ۲۹» ساحل کاسپین در باکو، در آن سوی دنیا در کشور کلمبیا کشورهای ثروتمند جهان در کنفرانس بین‌المللی تنوع زیستی به درخواست‌های دبیر کل سازمان ملل متحد برای کمک مالی پاسخ ندادند و گفتند بودجه عمومی بیشتری برای این کار ندارند و باید از شرکت‌های خصوصی پول گرفت.
به نظر می‌رسد که کشورهای متمول جهان در زمینه میزان کمک مالی به محافظت از طبیعت و کمک به تنوع زیستی در جهان محدودیت دارند و کف‌گیرشان به ته دیگ خورده است. این کشورها در عوض کمک، در جریان کنفرانس دو هفته‌ای در «کالی» کلمبیا، تمرکز خود را بر بحث درباره منابع مالی خصوصی برای پر کردن این شکاف در میزان اعتبارات مالی مورد نیاز قرار دادند.
در مذاکرات کنفرانس COP۱۶ در کلمبیا، کشورهای جهان موفق نشدند نحوه تامین مالی ۲۰۰ میلیارد دلاری مورد نیاز سالانه برای برنامه‌های محافظت از محیط زیست و تنوع زیستی شامل ۳۰ میلیارد دلاری کمک مستقیم از کشورهای ثروتمند را مشخص کنند. این پول که دو سال پیش در چهارچوب توافق جهانی تنوع زیستی «کانمینگ - مونترآل» تعهد شده بود، قرار است هزینه‌های مالی فعالیت‌هایی را برای تقویت طبیعت از قبیل کشاورزی پایدار یا گشت‌زنی و محافظت از ذخایر حیات وحش را تامین کند.
این در حالی است که دولت‌های آلمان و هلند بودجه کمک خارجی خود را در سال گذشته کاهش داده‌اند و فرانسه و بریتانیا نیز برنامه کاهش این کمک‌ها را در دستور کار دارند. بودجه‌های دولتی با هدف خاص حفظ طبیعت در خارج از کشورها در سال ۲۰۲۲ به ۳.۸ میلیارد دلار کاهش یافت در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۵ به میزان ۴.۶ میلیارد دلار بود.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل در اجلاس کلمبیا درخواست کرد که کشورهای جهان کمک‌های مالی قابل توجه جدیدی به «صندوق چهارچوب تنوع زیستی جهانی» ارائه دهند. اما پاسخ به این درخواست امیدوارکننده نبود. کشورها در اجلاس COP۱۶ مبلغ ۱۶۳ میلیون دلار کمک به این صندوق را تعهد کردند که کل بودجه آن به حدود ۴۰۰ میلیون دلار رسید که بسیار کمتر از هدف ۳۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰ است. ایالات متحده آمریکا عضو «کنوانسیون تنوع زیستی» نیست و هیچ کمک مالی هم نکرده است.
هیات‌های شرکت‌کننده در اجلاس کلمبیا موافقت کردند که از شرکت‌های دارویی و دیگر شرکت‌ها بابت استفاده آنها از اطلاعات ژنتیکی در تحقیقات و توسعه محصولات تجاری جدید، پول بگیرند. شرکت‌های دارویی از جمله فایزر، مرک، آسترازنکا و سانوفی هم تا کنون در این خصوص اظهارنظر نکرده‌اند. کارشناسان می‌گویند این برنامه می‌تواند سالانه حدود یک میلیارد دلار درآمدزایی داشته باشد.