به گزارش ایرنا، "محمدصادق جهانبخش" روز سه‌شنبه در نشست «سواد فضای مجازی و خبر جعلی» که با حضور دانشجویان یزدی برگزار شد، با تعریف و بررسی ابعاد مختلف اخبار جعلی اظهار داشت: خبر جعلی به اخباری اطلاق می‌شود که کل یا بخشی از آن نادرست باشد و هدف آن گمراه کردن مخاطبان برای دستیابی به منافع خاص است، این نوع اخبار معمولاً آگاهانه و با قصد قبلی تولید می‌شوند، مگر اینکه خلاف آن اثبات شود.
وی با تشریح مفهومی به نام مهندسی رسانه افزود: برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی، گاهی رسانه‌ها اقدام به ساخت و پرداخت محتوایی می‌کنند که اهداف خاصی را دنبال می‌کند، اخبار جعلی در واقع نوعی فریب رسانه‌ای (ژورنالیستی) است که با استفاده از تیترهای جذاب مخاطب را به سمت خود جلب می‌کنند.
جهانبخش، اعتماد بین رسانه‌ها، نهادهای اجتماعی و مردم و گذر از رسانه‌های جمعی سنتی (چاپی، صوتی و تصویری) به رسانه‌های دیجیتال و اجتماعی را از جمله بحران های مهمی دانست که شیوع اخبار جعلی را به دنبال دارند و تصریح کرد: ماهیت و شکل اخبار جعلی در ایران طی سال‌های اخیر دچار تغییرات زیادی شده و در فضای مجازی ایران گسترش چشمگیری یافته و اقبال عمومی به شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات آنلاین نیز به این روند دامن زده است، همچنین، در هم آمیختگی اخبار جعلی با فیلم و تصویر و انتشار این اخبار در مقیاس بزرگ و با سرعت بالا، چالش‌های بیشتری برای مقابله با این پدیده ایجاد کرده است.
تفاوت بین خبر جعلی و نظر شخصی و راهکارهای مقابله با آن
این کارشناس فضای مجازی، در سخنانی پیرامون خبر جعلی و تفاوت آن با نظر و عقیده شخصی گفت: حقیقت واقعیتی عینی و بیرونی است، در حالی که نظرها، شخصی و ذهنی هستند و خبر جعلی، در واقع نظر یا عقیده فردی است که به‌عنوان حقیقت معرفی می‌شود و قابلیت ارزیابی دارد.
جهانبخش با بیان اینکه خبر جعلی حوزه سلامت از جمله انواع اخبار جعلی هستند، افزود: این نوع اخبار به‌طور خاص به سلامت کاربران مربوط می‌شوند و افراد را به انجام یا قطع رفتارهایی تشویق می‌کنند، این اخبار معمولاً مدعی بهبود سلامت کاربران هستند، اما می‌توانند آسیب‌های جدی به سلامت افراد وارد کنند.
وی همچنین در خصوص نوع دیگری از خبر جعلی به‌نام شبه علم، گفت: این نوع اخبار، با ظاهری علمی و معتبر ارائه می‌شوند، اما هدف اصلی آنها تأثیرگذاری بر باورها و رفتارهای مخاطب است، اخبار شبه علم به‌طور معمول اطلاعات علمی صحیحی را در جهت باورپذیرتر کردن خود، گنجانده و به باورهای مذهبی و سنتی مخاطبان اتکا دارند.
جهانبخش در ادامه راهکارهایی مقابله با اخبار جعلی را آموزش سواد رسانه‌ای، ارتقای اعتماد عمومی و اصلاح ساختارهای اطلاع‌رسانی برای جلوگیری از گسترش اخبار جعلی برشمرد و ادامه داد: برای پیشگیری از انتشار این خبرها، شناسایی و متوقف کردن اخبار جعلی پیش از عمومی شدن باید انجام و برای جلوگیری از تأثیرات منفی و کاهش عوارض آنها با اطلاع رسانی درست و مدیریت مناسب ، پیامدهای این خبرها را متوقف کرد.