خراسان رضوی ظرفیت بالایی در صادرات سیب و نزدیکی بیشتری با کشورهای مبدا واردات موز و انبه دارد اما استان آذربایجان غربی معین صادرات سیب است و مجوز واردات موز و انبه را دریافت کرده که این معادله معکوس صدای فعالان اقتصادی استان را درآورده است.
اعتراض نسبت به این موضوع زمانی قوت گرفت که رییس اتحادیه بارفروشان مشهد نامه ای به دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان نوشت و اعلام کرد که در سال اخیر وزارت جهاد کشاورزی بدون اطلاع شرکتهای بازرگانی، اقدام به کاهش سهمیه واردات برخی محصولات کشاورزی، به‌ویژه موز و انبه کرده که این موضوع باعث شده شرکت های فعال در این زمینه، در زمان واردات با محدودیت سهمیه‌بندی مواجه شده و نتوانند نسبت به حجمی که صادرات کالا داشته اند، واردات انجام دهند.
در این نامه آمده است که چنانچه صادرکنندگان در مسیر رفع تعهد ارزی خود، نتواند مقدار ارزی که به واسطه صادرات کالا از کشور خارج کرده است را با انجام واردات جایگزین نمایند، در رفع تعهدات ارزی که نسبت به بانکها داشته اند با مشکلات چشمگیری مواجه می شوند، ادامه این روند در اعمال محدودیت واردات موز و کاهش چشمگیر حجم این محصول در استان باعث افزایش بی رویه قیمت آن در بازار می شود لذا درخواست می شود که رفع محدودیت واردات به مراجع ذیربط انعکاس داده شود.
در سال اخیر وزارت جهاد کشاورزی بدون اطلاع قبلی به شرکتهای بازرگانی، اقدام به کاهش سهمیه واردات برخی محصولات کشاورزی (علی الخصوص موز و انبه) کرده استمسوول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی موضوع مزبور را در دستور کار قرار داد و در نشستی با حضور مدیران و فعالان اقتصادی دست‌اندرکار بعد از بررسی ابعاد مختلف آن پیشنهادهایی را برای رفع این مشکل در نشستی به ریاست استاندار ارایه کرد. موضوع مزبور زیر عنوان «عدم سهمیه بندی برای واردات برخی محصولات کشاورزی از جمله موز و انبه در مقابل صادرات سیب استان» در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی مطرح شد.
علی اکبر لبافی در این باره گفت: اتاق اصناف و اتحادیه صنف بارفروشان مشهد اعلام کرده که وزارت جهاد کشاورزی نسبت به حذف سهمیه همه استانها از واردات موز و انبه در قبال صادرات سیب، به جز استان آذربایجان غربی به عنوان معین سیب، اقدام کرده است و این امر موجب شده که صادرات سیب در استان به دلیل عدم رفع تعهد ارزی از طریق واردات فاقد صرفه اقتصادی باشد، این در حالی است که سطح باغ‌های سیب استان حدود ۶۵۰ هکتار غیر بارور، ۱۵ هزار و ۸۲۹ هکتار بارور با تولید ۱۹۸ هزار و ۷۱۰ تن در سال است که میانگین عملکردی آن ۱۲.۵ تن در هکتار است.
وی بیان کرد: هم اکنون به رغم آن که خراسان رضوی ظرفیت بالایی در تولید و صادرات سیب دارد اما استان آذربایجان غربی معین صادرات سیب شناخته شده و مجوز واردات موز و انبه را دریافت کرده است لذا باید کمبود موز و انبه را از طریق دیگر استان ها و یا شهرها جبران کند که این مساله علاوه بر بی نظمی باعث گرانی موز و انبه شده است.
لبافی اظهار کرد: از سوی دیگر، انتقال سیب استان خراسان رضوی به آذربایجان غربی برای صدور نیز صرفه اقتصادی ندارد، ضمن اینکه صادرات سیب از خراسان رضوی موجب عدم رفع تعهد ارزی برای واردات موز و انبه می‌شود، لذا ضرورت دارد محدودیت‌های اعمال شده برای صادرات سیب حذف شود تا شرکت های صادراتی بتوانند به منظور صدور محصول سیب و واردات موز و انبه به منظور ایفای تعهدات ارزی اقدام کنند.
خراسان رضوی، بهترین استان برای واردات موز و انبه
بر اساس گزارش‌های ثبت شده توسط گمرک ایران، بیشترین میوه های صادراتی ایران شامل سیب درختی، خیار، مرکبات، انار، انگور و هندوانه است، کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عرب زبان منطقه همچون عراق، دبی، قطر، کویت و عمان از عمده ترین واردکنندگان میوه های ایرانی به شمار می‌روند.
رییس اتحادیه بارفروشان مشهد در این باره گفت: روزانه به جز موزهای پاکستانی، حدود ۲۰۰ تن موز در میادین میوه و تره بار مشهد عرضه می‌شود، بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی به این دلیل که بدون اطلاع قبلی بود، باعث شده است تا برخی افراد برای رفع تعهد ارزی دچار مشکلاتی شوند و سهمیه خراسان رضوی در این زمینه به شدت کاهش یابد.
محمد قنبری اظهار کرد: از سوی دیگر تجار برای وارد کردن یک کامیون موز به خراسان رضوی باید به افرادی که تنها اسم صادرکننده را یدک می‌کشند، سه تا ۳.۵ میلیارد ریال پول پرداخت کنند.
رییس اتاق بازرگانی خراسان رضوی به عنوان رییس پارلمان بخش خصوصی استان، واردات محصولاتی مانند موز و انبه را بسیار آسان‌تر از سیب دانست و گفت: با واردات چنین محصولی، تاجر زودتر به پولش می‌رسد، استان آذربایجان غربی هم صادرات سیب و هم واردات موز را انجام می دهد و این شرایط سهمیه آن استان از واردات موز را افزایش می‌دهد، اما از سوی دیگر این موضوع باعث کاهش سهمیه دیگر استانها از واردات این محصول می شود.
محمدرضا توکلی زاده اظهار کرد: مناطق عمده تولید سیب در کشور استانهایی مانند آذربایجان، خراسان و اصفهان هستند که هر سه این توانایی را دارند تا موز و انبه را وارد کنند، تمام انبه ای که به ایران می آید از مرز پاکستان است و هم اینک بخشی از آن به صورت قاچاق وارد می شود، در حالی که اگر مجوز واردات موز و انبه به تاجر خراسان رضوی داده شود، هم به صورت قانونی وارد خواهد شد و هم محصول سالم و با هزینه کمتری به مقصد خواهد رفت.
مناطق عمده تولید سیب استانهایی مانند آذربایجان و خراسان و اصفهان هستند و هر سه این توانایی را دارند که موز و انبه را وارد کنند، تمام انبه ای که به ایران می آید از مرز پاکستان است و در حال حاضر بخشی از آن قاچاق وارد می شودرییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی خراسان رضوی با نگاهی عمیق به این مساله، گفت: به نظر می رسد بحث سهمیه بندی استانی در حوزه محصولات کشاورزی وجود نداشته و عملکرد واردات تاجران در استان مدنظر گرفته می‌شود، لذا چون تاجران آذربایجانی موز بیشتری وارد کرده اند سهمیه بیشتری نیز به آنان تعلق گرفته است، اینکه واردات یک محصول سهمیه بندی می‌شود، بد نیست، اما آنچه شرایط را سخت کرده، محدودیت‌های ارزی است که کشور گرفتار آن شده است.
حسین محمدیان به عملکرد استان در صادرات سیب اشاره و خاطر نشان کرد: در هفت ماهه نخست سال جاری صادرات سیب از خراسان رضوی به لحاظ وزنی ۱۳۶ درصد و از لحاظ ارزشی ۱۱۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشت و در نیمه نخست امسال رتبه دوم کشور را در صادرات سیب داشتیم، تجار استان در پنج سال گذشته کمتر موز وارد کرده‌اند و قاعدتاً سهمیه بیشتری به افرادی که بیشتر موز وارد کرده‌اند، تعلق می‌گیرد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز ملاک تعیین سهمیه هر استان از واردات یا صادرات محصولات کشاورزی را عملکرد تاجران آن استان دانست و گفت: موضوع اصلی در این بحث، سهمیه‌بندی استانها برای واردات موز و انبه نبوده؛ بلکه ملاک، عملکرد پنج سال آخر صادرات سیب توسط تجار بوده است که برای خراسان رضوی عملکرد پنج سال قبل برای صادرات سیب، کم بوده است.
محمدرضا قنبری افزود: با این حال، ممانعتی برای صادرات سیب برای هیچ استانی وجود ندارد و در مقابل ۱۰۴ محصول دیگر می‌تواند با تعرفه چهار درصدی در ازای صادرات سیب وارد کشور شود.
درخواست فعالان اقتصادی خراسان رضوی از وزارت جهاد کشاورزی آن است که محدودیت های اعمال شده برای صادرات سیب این استان را حذف کند تا شرکت های صادراتی بتوانند با صادرات سیب و در قبال آن واردات موز و انبه، به تعهدات ارزی خود عمل کنند.