محمد علی فخاری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با توضیح این نکته که به هیچ عنوان کارشناسان و محققان دانشگاهی با رها شدن جنگل های هیرکانی موافق نیستند، گفت: اگرچه از آغاز اجرای طرح تنفس یعنی سال ۱۳۹۶ تا کنون توقف بهره برداری از هیرکانی به عنوان یک راهبرد مورد موافق همگان عملیاتی شده است، اما رها شدن مدیریت جنگل اصلا درست نبوده است.
وی با توضیح این که حضور کارشناسان و محققان در جنگل سبب توسعه این علم و تربیت نیروهای کارآمد در این خصوص می شود، اظهار کرد: بررسی ها نشان می دهد که نظام نظارتی همزمان با آغاز طرح تنفس هیرکانی نیز فراموش شد.
این مقام مسوول، با بیان این که سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در کنار اجرای قانون ممنوعیت برداشت چوب از هیرکانی طی هشت سال گذشته، مطالعات آمایشی هیرکانی را انجام داده است، توضیح داد: اکنون مطالعات آمایشی هیرکانی در ۱۰۴ پهنه در شمال انجام شده است.
مدیرکل دفتر جنگلداری و امور بهره برداری سازمان منابع طبیعی کشور با تاکید بر این که با یک نسخه نمی توان برای اکوسیستم پیچیده هیرکانی که تحت کنترل هم نیست، مدیریت تعریف کرد، گفت: اجرای طرح جمع آوری درختان شکسته افتاده در حاشیه جاده های جنگلی شمال طبق مطالعات تفصیلی هیرکانی است.
فخاری تصریح کرد: جاده های جنگلی اساسی مدیریت در هیرکانی است و اجرای درست مطالعات تفصیلی و طرح های جنگلداری به جاده نیاز دارد.
وی با اشاره به این که اکنون طبق بررسی های میدانی صورت گرفته جاده های جنگلی در شمال از تعادل خود خارج شده است، گفت: برای تهیه طرح، اجرای طرح های جنگلداری و نظارت برآن نیازمند جاده جنگلی است.
وی ادامه داد: درختان زیادی در اثر صاعقه، طوفان، سیل وبرف های سنگین ریشه کن می شوند که این امر سبب ایجاد دلالان شده است، یعنی درختان به صورت دومینو می افتند، بنابراین هر گونه دخالت درجنگل هیرکانی باید با نگاه علمی و منطبق با واقعیت باشد.
این مسوول منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: شیوه نامه برداشت درختان شکسته افتاده در کنار جاده های جنگلی هیرکانی تهیه شده است. به طور یقین اجرای این طرح با نظر کارشناسان و استادان دانشگاه عملیاتی خواهد شد. باید بدانیم ارزش حفاظت به آب، خاک و چوب جنگل است تا زمانی که درخت جنگلی در منطقه خود اثر بخشی دارد برداشت اصلا معنایی ندارد.
فخاری گفت: درختان شکسته افتاده کنار جاده جنگلی قابل برداشت شناسنامه دار می شوند. یعنی این امر به صورت مناقصه توسط دولت انجام می شود و به هیچ عنوان بکاریگری پیمانکاران در این موضوع مطرح نیست.
وی ادامه داد: در حال حاضر جاد های جنگلی برای اجرای طرح های جنگل داری مناسب نیست. بخش زیادی از شبکه جاده ای جنگلی هیرکانی باید بازسازی شود، به طور یقین تمامی مقولات در طرح های جنگلداری بر اساس واقعیت و منطبق با علم جنگل شناسی انجام خواهد شد.
وی به کمبود اعتبار در اجرای طرح های جنگل داری اشاره کرد و گفت: در برنامه ششم ردیف اعتباری مستقل برای مدیریت جنگل ابلاغ شد، اما همواره از هشت سال گذشته نسبت به تامین این اعتبار کوتاهی شده است. نمونه بارز این امر پیش بینی یک هزار و ۴۰ میلیارد ریال در سال گذشته بود که از این میزان مقدار فقط ۵۸۰ میلیارد ریال ابلاغ شد که پس از پیگیری های متعدد فقط ۷۰ میلیارد ریال تخصیص یافته است.
به گزارش خبرنگار ایرنا ، یکی از تبصره های قانون تنفس جنگل های شمال جمع‌آوری و بهره‌برداری با هدف بهداشت، حفاظت و پرورش جنگل از درختان پیر، خشک سرپا، افتاده، لاپی، آفت‌زده و غیرقابل احیاء تنها با مجوز سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور مجاز اعلام شده است، تبصره ای که به نظر می رسد پس از گذشت هشت سال از آغاز این طرح اکنون در آستانه اجرایی قرار گرفت. مقوله ای مهمی که معاون امور جنگل های سازمان منابع طبیعی در اقدامی شایسته به صورت میدانی موضوع را بین استادان دانشگاه های معتبر کشور در منطقه جنگلی داراب کلا منطقه ساری مورد بررسی قرار داده است.
به اعتقاد کارشناسان، یکی از پیش نیازهای اجرای تبصره قانونی جمع آوری درختان افتاده، ارزیابی میدانی و علمی از میزان درختان افتاده و خشک در داخل جنگل به صورت شفاف و قابل نظارت است تا بار اضافه تر از ظرفیت اکولوژیک جنگل مشخص و تنها بخش اضافی جمع آوری شود. از طرفی وضع مقررات سختگیرانه و مکانیسم انتخاب پیمانکار برای این منظور و چگونگی اعمال نظارت بر آنها نیز نکته دیگری است که کارشناسان بر آن تاکید دارند.
برکسی پوشیده نیست که جنگل‌های شمال با قطع بی‌رویه درختان، چرای بی رویه ۳.۵ میلیون راس دام سبک و سنگین، جاده سازی پی در پی، تغییر کاربری گسترده جنگلی، دفن غیراصولی زباله، قاچاق چوب، و ده ها موارد دیگر در سال‌های گذشته در آستانه نابودی قرار گرفته بود تا اینکه با ساز و کار قانونی و تصویب قانون تنفس جنگل قرار شد برای حفاظت از این عرصه های طبیعی اقدام موثری صورت گیرد.
طرح تنفس جنگل یکی از الزامات قانونی است که ممنوعیت برداشت و هرگونه بهره برداری از جنگل‌های شمال در آن تاکید شده تا با اجرای آن جنگل‌های شمال به خود پالایشی برسد و بار دیگر بر مدار سرسبزی حرکت کند.
اجرای قانون طرح تنفس ۱۰ ساله جنگل که در سال ۱۳۹۵ در کشور با هدف مقابله با تخریب یک میلیون و ۱۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های شمال در دستور کار قرار گرفت به هفتیمن سالش رسید و فعالان و متخصصان محیط زیست هم اجرای دقیق این طرح را گامی موثر برای احیاء درختان پهن برگ و هیرکانی شمال قلمداد می‌کنند و خواستار اجرا و حتی تمدید این طرح بعد از زمان مقرر هستند.
استان مازندران حدود ۲ میلیون و چهار هزار هکتار مساحت دارد که از این مقدار حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن عرصه های طبیعی شامل جنگل و مرتع است.
برای حفاظت و مدیریت عرصه های طبیعی مازندران ۲ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در ساری و نوشهر فعالیت دارند که منطقه ساری حدود ۷۱ درصد و نوشهر حدود ۲۹ درصد این عرصه ها را مدیریت می کند. در مجموع حدود ۵۴ درصد از عرصه های جنگلی شمال کشور را در اختیار دارد و همچنین نیمی از جنگل های هیرکانی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو در جغرافیای مازندران واقع است.