عاشورا ؛ درس آزادگی

به گزارش ایرنا ؛ برای زنده نگه داشتن مكتب حسینی و گرامیداشت حماسه آفرینی های قهرمانان دشت كربلا آئین ها و سنت های خاصی در طول تاریخ در جهان اسلام برگزار می شود كه نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان منتقل می شود.
در ایران اسلامی آئین های عزاداری به فراخور فرهنگ و شیوه های مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است و از دیرباز همواره در قالب هیات های مذهبی و راه اندازی دسته های سینه زنی وزنجیرزنی اجرا می شده است.
مردم مومن چهارمحال و بختیاری در عاشورای حسینی، ارادت و دلدادگی خود را به سید و سالار شهیدان و 72 تن از یاران با وفای اباعبدالله الحسین (ع) با برگزاری آئین های خاص این مرز و بوم نشان می دهند.
آنان همانند سایر مردم استانهای كشور به نشان ارادت به سید و سالار شهیدان آئین های خاصی را هر ساله با عظمت و شكوه خاصی به نمایش می گذارند.
یك پژوهشگر تاریخ به خبرنگار ایرنا گفت: از قرن 9 هجری قمری و در دوره تیموریان اسنادی برجای مانده كه نشان می دهد مردم استان از این تاریخ اندیشه های شیعی خود را در قالب ادبیات منظوم متبلور می كردند كه نمونه شاخص آن اشعار محمد مقبل قهفرخی شاعر شیعی این دوره است كه مرثیه ای در بیان حادثه عاشورا سروده است.
بابك زمانی پور افزود: وجود بقاع متبركه متعدد از جمله حلیمه و حكیمه خاتون شهركرد، بی بی حاجب الحرم دستنا و میرحیدر شاه نقنه سند دیگری است كه حكایت از نفوذ فرهنگ اهل بیت (ع) در دل مردم این مرز و بوم دارد.
وی همچنین به سقاخانه های برجای مانده از گذشته در شهرهای مختلف استان اشاره كرد و گفت: این سقاخانه ها به نام و یاد حضرت عباس(ع) علمدار كربلا نامگذاری شده و دلیل دیگری بر ارادت مردم استان به فرهنگ شیعی است.
این پژوهشگر و محقق تاریخ تصریح كرد: این ارادت مردم استان به مكتب شیعه سبب شكل گیری آئین ها و رسم های مختلفی شده كه بسیاری از آنها تا امروز تداوم دارد و با شكوه و عظمت خاصی از سوی مردم برگزار می شود.
به گفته زمانی پور پرداختن به هنر شبیه خوانی، تعزیه خوانی، راه اندازی كاروان های عزاداری، پخت نذری و سركشی به مزار گذشتگان از دست رفته از جمله آداب به هم پیوسته ای است كه پیرامون گرامیداشت حماسه عاشورا در استان شكل گرفته و تاكنون نیز ادامه دارد.
اما از آئین های عاشورایی شكل گرفته در استان، تاكنون پنج آئین به عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، این آیین ها را شامل «فروبردن علم در قدمگاه گرداب بن»، «مراسم آقا سلام در شهر بن»، «مراسم خیمه سوزان و تعزیه حضرت قاسم (ع) در شهر طاقانك» و «آیین چاق چاقو در شهر سامان» دانست.
بهمن عسگری سوادجانی افزود: مراحل تكمیل پرونده و ثبت ملی این آیین ها از سال 85 تاكنون انجام شده است.
وی تصریح كرد: به تازگی برای چند آیین معنوی دیگر در استان نیز تشكیل پرونده شده كه بزودی برای ثبت ملی به دبیرخانه مربوطه ارسال می شود.
**فرو بردن علم در قدمگاه گرداب بن
از جمله این آئین ها، رسم 'گل زنی' و 'فرو بردن علم در قدمگاه گرداب بن' و 'آقا سلام' است كه هر ساله در صبح روز عاشورا و پیش از طلوع آفتاب از سوی هیات های عزاداری شهر بن انجام می شود. در این مراسم تعداد زیادی علم عزاداری امام حسین (ع) به حاشیه گرداب حمل می شود و عزاداران علم ها را سه بار با نوای 'یا علی' و 'حیدر حیدر' در داخل آب فرو می كنند.
پس از آن عزاداران حسینی در مسیر عبور از خیابان های شهر و اجرای مراسم 'آقا سلام' برای نشان دادن حزن و اندوه خود بر روی سر و روی شانه ها گل می زنند.
مراسم گل زنی را اكثر افراد حاضر در مراسم عزاداری روز عاشورا در شهر بن انجام می دهند و زنان نیز بر روی چادر و روسری خود گل می زنند و به نوحه سرایی می پردازند.
**چاق چاقو در سامان
مردم شهر سامان شب عاشورا هر ساله از شب عاشورا به تكیه ها و مساجد و حسینیه ها رفته و از ساعت 2 بامداد با صدای نی، سنج، طبل و خواندن نوحه ویژه و صف بندی با كوبیدن چوب یا سنگ های تخت به هم و 'یا علی' گفتن به عزاداری در خیابانها و كوچه های شهر می پردازند و هنگام اذان صبح با برگزاری نماز جماعت مراسم را به پایان می برند.
**خیمه سوزان طاقانك
آئین خیمه سوزان طاقانك نیز از دیگر آئین های عاشورایی این استان كه در روز عاشورا برگزار می شود.
در صبح روز عاشورا گروه ها و هیات های عزاداری پس از عبور از خیابان اصلی شهر طاقانك به سمت خیمه گاه و بقعه شیخ زین الدین حركت می كنند.
تشییع نمادین پیكر شهدای كربلا، حركت كاروان نمادین امام حسین (ع)، قربانی كردن گوسفند در جلوی هیات های عزاداری، نواختن نی، ساز و دهل و حمل علم از جمله برنامه هایی كه در این روز انجام می شود.
پس از اجرای تعزیه و عبور كاروان نمادین امام حسین(ع)، خیمه های نذر شده به آتش كشیده می شوند.
راه اندازی كاروان های نمادین، بازسازی صحنه های جانسوز كربلا، مجالس سخنرانی با هدف تبیین اهداف واقعه كربلا و قیام امام حسین(ع)، ساماندهی هیات مذهبی، اجرای مجالس روضه خوانی، نوحه خوانی، تعزیه خوانی، زنجیرزنی و سینه زنی و طبخ و توزیع غذاهای نذری از جمله آش و حلیم از دیگر آیین های عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در مناطق مختلف چهارمحال و بختیاری است.
به گزارش ایرنا بیش از یكهزار و 400 هیات عزاداری در استان چهارمحال و بختیاری در ایام عزای حسینی فعال است.
گزارش از خاطره حسین زاده**انتشار:جهانبخش صفری
7363/6021