احسان جوانمرد که در پنجمین جشنواره جامجم و جشن دنیای تصویر تندیس بهترین فیلمنامهنویس را دریافت کرد درباره اینکه چه مواردی باعث میشود یک سریال در ذهن مخاطبان ماندگار شود به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: سریال سازی در همه کشورهای جهان با رویکرد سرگرمی جلو میرود ولی باید توجه داشت تاکنون بهترین سریالها، مجموعههایی بودند که در کنار سرگرمی به بالا بردن آگاهی و سطح فرهنگ مخاطب کمک کردند. سریال سازی نباید به هر بهایی صورت بگیرد. اینکه کیفیت فدای کمیت شود اصلاً درست نیست. هر روز چند سریال متوسط و حتی سطح پایین از شبکههای مختلف سیما روی آنتن برود آیا این موضوع کمکی به بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ مردم میکند؟ خیر.
مسئولان باید نگران ذائقه فرهنگی مخاطبان باشند
وی تصریح کرد: هنر باید در راستای بالا بردن فرهنگ مخاطب قدم بردارد و آنجا است که موفق عمل کرده و ماندگار میشود، مثلاً فردی گرسنه است ولی به خاطر در دست نبودن محصولات سالم غذایی یا ناآگاهی در خصوص انتخاب مواد غذایی سالم، برای رفع گرسنگی اش از محصولات خوب و سالم استفاده نمیکند بلکه فقط به فکر کالری رساندن به بدنش است. او با خوردن پفک و چیپس کالری به بدنش میرساند و گرسنگی اش رفع میشود اما سیر شدن به این معنا نیست که فرد پروتئینها و ویتامینهای لازم را دریافت کرده است بلکه به بدن و سلامتی جسمی خود آسیب رسانده است. این فرد مدتها اینگونه زندگی کرده است شاید سه سال بعد بهترین محصولات غذایی برای تغذیه در اختیار این فرد قرار بگیرد اما به دلیل عادت بد غذایی باز فکر میکند صرفاً باید به بدن خود کالری برساند و دیگر تلاشی برای رساندن ویتامین و پروتئین مورد نیاز بدن نمیکند و در آخر دچار مشکلات شدید جسمی میشود. این موضوع؛ یعنی به خاطر در دسترس نبودن محصولات غذایی سالم یا ناآگاهی ذائقه این فرد در رژیم غذایی تغییر کرده است.
نویسنده سریال دو روی سکه ادامه داد: در سریال سازی نیز اینگونه است؛ اگر مخاطب در یک دوره به خاطر نبود سریال فاخر یا ناآگاهی در انتخاب مجبور باشد فقط سریالهای متوسط و حتی سطح پایین را نگاه کند به مرور ذائقه فرهنگی او تغییر میکند و دیگر پذیرای کارهای فاخر و خوب نخواهد بود. این موضوع نه فقط در سریال سازی بلکه درباره همه محصولات فرهنگی صدق میکند. روی آنتن رفتن کارهای سطح پایین به مرور زمان میتواند به شدت روی جامعه تأثیر منفی بگذارد و البته جبران این اشتباه بسیار سخت و در برخی اوقات جبراننشدنی است. امروزه باید مسئولان بیشتر از پیش نگران ذائقه فرهنگی مردم باشند.
نون. خ و پایتخت مخاطب را از فضای آپارتمانی و تهرانی دور کرد و موفق شد
وی با تاکید بر اینکه با داشتن نیروهای خوب و کاربلد میتوان سریالهای موفق ساخت گفت: بارها دیده شده است ما در عرصه سریال سازی خوب عمل کردیم و نتیجه این عملکرد خوب را نیز دیده ایم. پس هنوز اگر بخواهیم میتوان کار خوب ساخت و روانه آنتن کرد. با تولید سریالهای ماندگار میشود مقابل کوچ مخاطب به شبکههای ماهوارهای و سریالهای ترکیهای را گرفت.
نویسنده سریال جیران خاطرنشان کرد: در سریال سازی موارد متعددی است که میتواند عامل موفقیت یک سریال باشد و نظر مخاطب را جلب کند. یکی از این موارد بودجهای است که برای ساخت سریال در اختیار عوامل قرار میگیرد. نمیتوان با بودجه محدود کار شاخص و بهیادماندنی ساخت.
وی افزود: موضوعی متفاوت و به دور از کلیشه در یک فیلمنامه مهمترین شاخصه سریال خوب است. مردم از سوژههای شبیه به هم خسته شده اند. سوژههای خانوادگی تکراری یا دیدن فضاهای تکراری مخاطب را زده میکند. اگر یک سریال اکشن خوب ساخته شود مردم دوست خواهند داشت و اگر یک سریال طنز فاخر که اثری از لودگی در آن نباشد روی آنتن برود مردم استقبال میکنند. سریال نون. خ نوروز امسال این مورد را رعایت و رضایت مخاطب را جلب کرد. این یعنی مردم به شدت از فضاهای آپارتمانی و لوکیشن ها و لحن تهرانی و داستانهای شبیه به هم خسته شدند و دوست دارند با فضاهای جدیدی آشنا شوند. به همین دلیل برای نون. خ هورا می کشند.
جوانمرد با اشاره به سریال پایتخت ادامه داد: لهجه مازندرانی و فضایی دور از کلیشههای تهرانی و داستانی جذاب مردم را با این سریال همراه کرد. به نظر من سریالی موفق خواهد بود که از کلیشهها دست بکشد. کاری که سعید آقاخانی در نون. خ یا کاری که سیروس مقدم در پایتخت کرد را مخاطبان در هیچ سریال ترکیهای و یا هالیوودی نخواهند دید چون این کارها متعلق به ایران بود.
با شعار دادن فقط به سمت بیفرهنگی میرویم
وی با تاکید بر اینکه فیلمنامه حرفهای مهمترین شاخصه برای موفقیت یک سریال است اظهار داشت: مسئولان باید تمرکز خود را روی انتخاب فیلمنامه بگذارند. تمام سریالهایی که امروز فقط آنتن میگیرند و در نهایت مخاطب آنها را پس میزند از طریق همین مسئولان برای ساخت تأیید میشوند و بودجه میگیرند. میتوان با بودجه گروه ب که سریالهای شبانه را در بر میگیرد فیلمنامه خوب انتخاب کرد و اجازه ساخت به فیلمنامههای بد نداد.
نویسنده سریال گمشدگان همچنین با انتقاد به عملکرد مسئولان در حوزه فیلمنامه خاطر نشان کرد: مسئولان بارها عنوان کردند مهمترین مساله برایشان انتخاب فیلمنامه است و تمرکز زیادی روی آن دارند اما در باطن اینگونه نیست. با شعار دادن کمکی به فرهنگ نمیکنیم بلکه به سمت بی فرهنگی میرویم. یک فیلمنامه خوب در زمان یک مدیریت تأیید نمیشود ولی در مدیریت بعدی تأیید میگیرد. نمیشود سلیقهای با هنر برخورد کرد. باید در این امر متخصص بود.
هرجا انتخاب مسئولان در حوزه فیلمنامه درست بود شاهد بازخورد خوب از طرف مردم بودیم. کافی است نگاهی به سریالهایی که تا کنون روی آنتن رفتن بیاندازیم ببینم در چه مواردی مدیران و مسئولان به فیلمنامه اهمیت داده اند و بازتاب خوبی گرفتند.
جوانمرد با اشاره به اینکه در سریال سازی باید از سازندگان کاربلد کمک گرفت، عنوان کرد: بارها دیده شده که فیلمنامههای خوب به دست سازندگان کارنابلد همچنین با حضور بازیگران غیرحرفه ای ساخته شده است. اگر یک فیلمنامه خوب توسط تولیدکنندگان ماهر ساخته شود، بازتاب خوبی خواهد داشت. بازیگران ماهر و نه فقط چهره میتوانند باعث شوند یک سریال فاخر و خوب از آب دربیاید.
کافی است چند سریال ساخته شود اما خاطره ماندگاری از آنها در ذهن مخاطبان حک شود. باید بگویم من مشکلی به تعداد بالای سریال سازی ندارم بلکه پیشنهاد در این دوران که صدا و سیما می گوید بودجه برای این کار نداریم بهتر است به جای ۱۰ سریال سطح پایین که باز مخاطب را به سمت شبکه های ماهواره ای می برد چند سریال خوب و فاخر شبانه بسازد تا مردم را پای تلویزیون نگه دارد.
نویسنده مجموعه تلویزیونی بانوی عمارت ادامه داد: پایان بندیهای سریالها نیز یکی دیگر از معضلاتی است که مخاطبان از آن گله دارند. سریالی ماندگار میشود که پایان بندی باور پذیر داشته باشد و این موضوع نباید کم اهمیت شمرده شود.
وی در انتها با تاکید بر اینکه زمان پخش خوب یکی دیگر از عوامل موفقیت سریال است گفت: ممکن است یک سریال توسط تیم ماهر ساخته شود اما در زمان خوبی پخش نشود یا دستخوش تغییر کنداکتور پخش شبکه شود و به همین دلیل دیده نشود. پس همه این موارد دست به دست هم میدهند تا یک سریال خوب تولید و بعد پخش شود. اگر به این موضوع دقت و سعی کنیم سریال خوب بسازیم و در زمان خوب پخش کنیم نیازی به تولید این همه سریال سطح پایین که هیچکدام ماندگار نشد نداریم.