سال گذشته، کمیسیون انتخابات افغانستان تقویمی را منتشر کرد که براساس آن روز ۳۱ فروردین ماه سال ۱۳۹۸ موعد رفتن مردم به پای صندوق های رای تعیین شده بود اما به علت مسائل امنیتی و عدم آمادگی کافی اجرایی تا کنون دو بار به تاخیر افتاده است هرچند مذاکرات با طالبان نیز جنبه دیگری به ماجرا داده و عده ای خواهان انتخابات بعد از توافق با طالبان هستند اما عده ای دیگر صلح با طالبان را بی معنی می دانند و خواستار برگزاری هرچه سریعتر انتخابات هستند.
در پی حملات ۱۱ سپتامبر به آمریکا و متعاقب آن حمله نیروهای خارجی به رهبری آمریکا در پاییز سال ۱۳۸۰به افغانستان و سرنگونی حکومت طالبان، اولین انتخابات افغانستان در سال ۱۳۸۳ برگزار و حامد کرزی به ریاست جمهوری انتخاب شد. کرزی بار دیگر در انتخابات سال ۱۳۸۸ به پیروزی رسید. سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در در دو دور در فروردین و خرداد ماه سال ۱۳۹۳ برگزار شد که این انتخابات در دور دوم با ادعای تقلب از طرف دو نامزد پیشتاز به بحران کشیده شد و در نهایت با مداخله وزیر خارجه وقت آمریکا دولت وحدت ملی در افغانستان تشکیل شد.
در این گزارش بطور اجمالی با نامزدهای انتخابات افغانستان به نقل از رسانه های این کشور آشنا می شویم:
** شیدا محمد ابدالی
شیدا محمد ابدالی در سال ۱۳۵۷ در ولایت قندهار متولد شده و پیش از این به عنوان معاون شورای امنیت ملی و سفیر افغانستان در هند کار کرده است. بصیر سالنگی والی سابق فراه به عنوان معاون اول و ذوالفقار امید به عنوان معاون آقای ابدالی معرفی شده اند.
**محمد حنیف اتمر
محمد حنیف اتمر مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان ، در سال ۱۳۴۷ در ولایت لغمان متولد شده است. او پس از سال ۲۰۰۱، به عنوان وزیر در وزارت‌های معارف، انکشاف دهات و امور داخله کار کرده است. در انتخابات ۲۰۱۴ نیز نزدیک‌ترین فرد به رییس جمهور غنی بود و تا یک سال پیش به عنوان مشاور امنیت ملی او کار می‌کرد .
اتمر با شعار "صلح و اعتدال" ثبت نام کرد و تعهد سپرد که در ظرف شش ماه تا یک سال قانون اساسی این کشور را تغییر دهد. محمد یونس قانونی، رئیس پیشین مجلس نمایندگان به عنوان معاون اول، و محمد محقق رئیس "حزب وحدت مردم افغانستان" به عنوان معاون دوم اتمر معرفی شده اند. اتمر "اصلاح نظام ریاستی" را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرد و گفت که بر اساس این اصلاحات، برای ریاست جمهوری پست معاونت سوم و در کنار ریاست جمهوری پست صدراعظم ایجاد خواهد کرد.
**محمد ابراهیم الکوزی
محمد ابراهیم الکوزی، رییس شورای سراسری الکوزی است که با شعار "تعهد و عمل" به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان ثبت نام کرده است. خدیجه غزنوی و سید سامع کیانی معاونان او استند.
** لطیف پدرام
عبدالطیف پدرام در سال ۱۳۴۲ در ولایت بدخشان به دنیا آمده است. او رییس حزب کنگره‌ی ملی و نماینده پیشین مجلس است. آقای پدرام در انتخابات های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۳ نیز نامزد ریاست جمهوری بود. معاونان آقای پدرام، احسان‌الله حیدری و محمد صادق وردک استند.
پدرام، نماینده سابق ولایت بدخشان در مجلس نمایندگان افغانستان با شعار "آزادی، عدالت و امنیت" به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده است. پدرام نامزد انتخابات پارلمانی اخیر از ولایت بدخشان نیز بود ولی موفق به راه یافتن به مجلس نمایندگان افغانستان نشد
** فرامرز تمنا
فرامرز تمنا در ولایت هرات به دنیا آمده و استاد دانشگاه است و به عنوان رئیس مطالعات استراتژیک وزارت خارجه افغانستان کار کرده است.
آقای تمنا با شعار " تدبیر و توسعه" به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده و سید قیاس سعیدی و محمد امین رشادت را به عنوان معاونانش برگزیده است که هر دو آنها استاد دانشگاه در کابل هستند.
** حکیم تورسن
حکیم تورسن متولد سال ۱۳۳۳ در کابل ، فارع التحصیل رشته ادبیات فارسی از دانشگاه کابل است
او در دهه هفتاد خورشیدی در بخش اطلاعاتی فعالیت داشته و معاون نظامی دکتر نجیب الله رئیس‌جمهوری سابق افغانستان بوده است. تورسن در انتخابات ۱۳۸۸ نیز نامزد بود و امسال ، نادرشاه احمدزی و محمد شفیع قیصاری را به عنوان معاونان خود معرفی کرده است.
** سید نورالله جلیلی
سید نورالله جلیلی یکی دیگر از نامزدهای ریاست جمهوری است که پیش از این به عنوان فعال سیاسی فعالیت می‌کرده و در انتخابات امسال، خلیل رومان و چراغ علی چراغ معاونان او هستند. آقای چراغ در انتخابات سال ۱۳۸۸ معاون آقای عبدالله عبدالله بود.
** عنایت‌الله حفیظ
عنایت الله حفیظ که در سال ۱۳۵۷ در ولایت میدان وردک متولد شده ، فارغ التحصیل رشته زبان و ادبیات انگلیسی است و در نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی کار کرده است. جنت خان فهیم و عبدالجمیل شیرانی آقای حفیظ را در این انتخابات به عنوان دو معاونش همراهی می‌کنند.
** گلبدین حکمتیار
گلبدین حکمتیار که در سال ۱۳۲۶ در ولایت قندوز زاده شده ، هم اکنون رهبر حزب اسلامی است و یکی ازچهره‌های اصلی جهادی افغانستان به شمار می رود. حکمتیار پس از سقوط حکومت طالبان، در بین مخالفان نظامی دولت و امریکا در افغانستان پیوست اما سرانجام سه سال پیش موافقتنامه صلح را با دولت امضاء کرد و به کابل برگشت. فضل هادی وزین استاد دانشگاه و از قومیت ازبک و حفیظ الرحمن نقی از قومیت تاجیک به عنوان معاونان حکمتیار معرفی شده اند.
**محمد شهاب حکیمی
محمد شهاب حکیمی در سال ۱۳۳۷ در کابل به دنیا آمده و به عنوان استاد دانشکده زراعت دانشگاه کابل است. حکیمی با شعار "قانونیت و رفاه" به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان ثبت نام کرد. او چند سال به عنوان رئیس مؤسسه مین‌روبی در افغانستان فعالیت کرده است. آقای حکیمی، عبدالعلی سرابی را معاون اول و نورالحبیب حصیر را به عنوان معاون دوم خود معرفی کرده است.
** زلمی رسول
زلمی رسول وزیر خارجه پیشین افغانستان در سال ۱۳۳۲ در کابل به دنیا آمده و در رشته طب آموزش دیده است. زلمی رسول پس از سال ۲۰۰۱، در پست‌های مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه کار کرده و در انتخابات ۱۳۹۳ نیز نامزد بود که در دور اول حذف شد و در دور دوم از عبدالله عبدالله حمایت کرد. آقای رسول که کار به عنوان مشاور شورای امنیت ملی افغانستان را نیز در کارنامه دارد، در چهار سال گذشته سمت رسمی دیگری نداشت. او عبدالجبار تقوا، والی سابق کابل از قومیت تاجیک را به عنوان معاون اول و غلام علی وحدت، والی پیشین بامیان، از قومیت هزاره را به عنوان معاون دوم خود معرفی کرد.
** عبدالله عبدالله
عبدالله عبدالله رئیس اجرایی کنونی در دولت وحدت ملی افغانستان ، در سال ۱۳۳۸ در کابل به دنیا آمده و تحصیلات خود را در رشته‌ی طب در دانشگاه طبی کابل به پایان رسانده است. او در جریان دوره‌ی جهاد و مقاومت یکی از افراد نزدیک به احمدشاه مسعود بوده است. پس از سال ۲۰۰۱، به عنوان وزیر خارجه کار کرده است. عبدالله در انتخابات سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۳ نیز نامزد بود که درپی جنجال‌های انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ دولت وحدت ملی به میان آمد و او رییس اجرایی این حکومت شد.
عبدالله در انتخابات سال ۱۳۸۸ نیز به عنوان رقیب حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین وارد کارزار انتخاباتی شد و توانست انتخابات را به دور دوم بکشاند . شعار تیم آقای عبدالله "ثبات و همگرایی" اعلام شد.
عنایت‌الله بابر فرهمند به عنوان معاون اول و اسدالله سعادتی به عنوان معاون دوم آقای عبدالله معرفی شدند. آقای فرهمند، رئیس پیشین دفتر ژنرال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان و از قومیت ازبک است و آقای سعادتی، از افراد نزدیک به محمد کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت افغانستان و از قومیت هزاره است.
عبدالله نامزد حزب جمعیت اسلامی است و دو حزب جنبش ملی اسلامی و حزب وحدت نیز از او حمایت می‌کنند.
** نورالحق علومی
نورالحق علومی در سال ۱۳۲۰ در کابل متولد شده و در پست های مختلف نظامی در دوره‌ی دولت دکتر نجیب کار کرده است. او رییس حزب متحد ملی است و همچنین پس از سال ۲۰۰۱، به عنوان نماینده‌ی مجلس و مدتی نیز به عنوان وزیر داخله (کشور) کار کرده است. بشیر بیژن و محمدنعیم غیور به عنوان معاونان او وارد انتخابات شده اند. او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ عضو تیم آقای عبدالله بود و بعدا وزیر داخله افغانستان شد.
** محمد اشرف غنی
محمداشرف غنی رییس جمهور کنونی در سال ۱۳۲۸ در ولایت لوگر متولد شده است. او پیش از این به عنوان وزیر مالیه (دارایی ) ، رییس دانشگاه کابل، مشاور ارشد بانک جهانی و استاد در چندین دانشگاه آمریکا کار کرده است. آقای غنی در این دور انتخابات، امرالله صالح و سرور دانش را به حیث معاونانش برگزیده است.
غنی با شعار "دولت‌ساز" نامزد انتخابات شد و هنگام ثبت نام گفت که "عزت و آینده ما در یک دولت قوی است نه یک ساختار ضعیف و گسسته". آقای غنی، امرالله صالح را به عنوان معاون اول و سرور دانش را معاون دوم خود معرفی کرد. صالح، رئیس حزب روند سبز، از ولایت پنجشیر و از قومیت تاجیک است که در اولین روز تبلیغات انتخاباتی در روز یکشنبه در انفجاری در برابر دفتر روند سبز در کابل بطورسطحی مجروح شد. آقای دانش، معاون دوم کنونی آقای غنی، از اعضای حزب وحدت افغانستان و از قومیت هزاره است.
** نور رحمان لیوال
نور رحمان لیوال، بازرگان و مسئول یک شرکت فنآوری اطلاعاتی است. آقای لیوال، عبدالهادی ذوالحکمت و یحیا یاور را به عنوان معاونانش برگزیده است.
** احمد ولی مسعود
احمد ولی مسعود برادر احمد شاه مسعود از فرماندهان برجسته دوران جهادی و قهرمان ملی افغانستان، در سال ۱۳۴۳ در کابل به دنیا آمده است. او رییس بنیاد شهید مسعود و هم‌زمان مسوول جریان سیاسی وفاق ملی است. او مدتی، سفیر افغانستان در لندن نیز بوده است. فریده مهمند و عبداللطیف نظری آقای مسعود را به عنوان معاونانش همراهی می‌کنند. آقای نظری، استاد دانشگاه در کابل است و خانم مهمند نیز چند سال به عنوان وزیر تحصیلات (آموزش عالی) افغانستان کار کرده است.
** رحمت الله نبیل
رحمت الله نبیل رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان در سال ۱۳۴۸ در شهر جغتوی میدان وردک متولد شده است و در نهادهای مختلف حکومت انجام وظیفه کرده است.
نبیل که با شعار "امنیت و عدالت" وارد رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان شده ، ژنرال مراد علی مراد از فرماندهان برجسته نظامی و مسعوده جلال، وزیر پیشین امور زنان افغانستان را به عنوان معاون اول و دوم او خود معرفی کرده است. خانم جلال در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان تنها نامزد زن بود.
** غلام فاروق نجرابی
غلام فاروق نجرابی که در سال ۱۳۳۴ در ولایت کاپیسا به دنیا آمده و متخصص جراحی قلب کودکان است، پیش از این نیز در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ۱۳۸۳ و ۱۳۸۸ نامزد بود. آقای نجرابی در لویه جرگه (جرگه بزرگ) اضطراری سال ۱۳۸۱ که برای تعیین رئیس دولت انتقالی برگزار شده بود، هم نامزد ریاست دولت بود و پس از آن در انتخابات ۱۳۸۳ و انتخابات ۱۳۸۸ نیز نامزد ریاست جمهوری بود.
آقای نجرابی، شریف الله را به عنوان معاون اول و محمد شریف بابکرخیل را به عنوان معاون دوم خود برگزیده است.
به گزارش ایرنا ، در حالی که تنها چهار روز از آغاز کارزارهای انتخاباتی گذشته است ، فعالیتهای انتخاباتی چندان پر فروغ نبوده و برخی گزارشها حکایت از فروپاشی برخی تیم های انتخاباتی و کنار کشیدن بعضی از نامزدهای این دوره از انتخابات ریاست جمهوری دارد. بحث ایجاد پست نخست وزیری بین حنیف اتمر و عطامحمد نور بالا گرفته و به مشاجره لفظی انجامیده است. در این میان محمد یونس قانونی که سمت معاونت نخست حنیف اتمر را داشت، به حمایت از عطامحمد نور، از دسته انتخاباتی حنیف اتمر جدا شده است. همچنین محمد اسماعیل خان به تبع نور و قانونی، دسته انتخاباتی اتمر را ترک کرده است. یک منبع نزدیک به عبدالله نیز گزارش داده که قرار است عطامحمد نور و محمد یونس قانونی و محمد اسماعیل خان به گروه انتخاباتی عبدالله بپیوندند. به گفته کارشناسان امور افغانستان، بروز تنش بر سر امضای سند رسمی تشکیل پست صدراعظمی در تیم انتخاباتی "صلح و اعتدال" (محمد حنیف اتمر) ، برای غنی و عبدالله یک سود استراتژیک است. رقیب قومی جدی تیم دولت‌ساز (غنی) تضعیف شد و در سوی دیگر، عبدالله می‌تواند با خروج نور و قانونی، حوزه‌ی رأی‌اش در میان تاجیک‌ها را منسجم کند.
این در حالی است که هنوز شماری از نامزدهای انتخابات ، کارزارها و برنامه‌های تبلیغاتی خود را آغاز نکرده‌اند. محمدشهاب حکیمی یکی از نامزدها و سخنگوی "شورای تشریک مساعی" نامزدها روز سه‌شنبه، هشتم مرداد گفت که تا کنون هشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری به تحریم انتخابات توافق کرده‌اند و رایزنی ها ادامه دارد. این درحالی است که همچنان شک و شبهه هایی درباره برگزاری انتخابات وجود دارد و برخی گمانه زنی ها از احتمال به تعویق افتادن بیشتر انتخابات حکایت دارد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی افغانستان ، زمزمه های آمدن دولت موقت در میان سیاسیون افغانستان و طرفداران طالبان افزایش یافته است. بر اساس این گزارش ، با فشار آمریکایی ها احتمال دارد تا چند روز دیگر خبر به تعویق افتادن انتخابات مجددا منتشر شود و زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تا یکسال دیگر به تعویق افتد و تا زمان اعلام دولت موقت، اشرف غنی به کارش در ارگ ادامه دهد.