انتخابات ریاست جمهوری و پیچیدگی تحولات در افغانستان

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، حمله تروریستی که همزمان با آغاز رقابت نامزدهای چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان صورت گرفت بر پیچیدگی شرایط این کشور افزوده است. این انتخابات قرار است دو ماه دیگر و برگزار شود و 18 تن از چهره های سیاسی افغانستان برای انتخابات ریاست جمهور ی این کشور اعلام نامزدی کرده اند.

«محمد اشرف غنی»، «عبدالله عبدالله»، «عنایت الله حفیظ»، «گلبدین حکمتیار» و «محمد حنیف اتمر» از مهمترین و شناخته شده ترین نام ها در انتخاباتی هستند که خود را در معرض انتخاب مردم افغانستان در هفته اول مهرماه آینده قرار داده اند.

با اینحال گویا وضعیت سیاسی و امنیتی در کابل حکایت از آن دارد که مسیر دشواری تا زمان انتخابات باید پیموده شود. امنیت از مهمترین مولفه هایی است که در امور این کشور به شدت تاثیرگذار است. در انتخابات افغانستان هر یک از نامزدها دو معاون خود را هم معرفی می کنند. اشرف غنی رئیس جمهوری کنونی این کشور نیز «امرالله صالح» را به عنوان دستیار اول خود اعلام کرد اما وی در نخستین روز آغاز رقابت انتخاباتی در دفتر حزب «روند سبز» هدف حمله خونین گروه های تروریستی قرار گرفت.

در این حمله پس از یک انفجار انتحاری، مهاجمان درگیری را شروع کردند. در این حمله تروریستی که چند ساعت طول کشید 20 تن جان خود را از دست دادند و تعداد بیشتری هم مجروح شدند اما به امرالله صالح آسیب جدی وارد نشد.

رسانه های غربی به چند دلیل مسئولیت حمله اخیر را هم بر عهده طالبان می دانند. نخست آنکه در چند هفته اخیر بر میزان حملات طالبان در این کشور افزوده شده است. از سوی دیگر تحلیلگران بر این اعتقادند از آنجاکه صالح یکی از مخالفان سرسخت طالبان و گروه های افراطی است، حمله به وی که معاون یکی از مهمترین نامزدهای ریاست جمهوری است پیامی برای این انتخابات بوده است. این ارزیابی هنگامی واقعی تر می نماید که طالبان در  جبهه دیگری سرگرم گفت وگوهای صلح در دوحه قطر است.

علاوه بر این به تازگی خبرهایی در زمینه احتمال مذاکره مستقیم گروه طالبان با نمایندگان دولت مرکزی در کابل نیز منتشر شده است. به نوشته رسانه ها یکی از دلایلی که نام طالبان را در انجام چنین حملاتی برجسته تر می سازد آن است که طالبان پس از آنکه دولت کابل از دیدار قریب الوقوع دو طرف خبر داد تصریح کرد حاضر به مذاکره مستقیم با نمایندگان دولت تا زمان برآورده شدن پیش شرط های خود نیست. طالبان اعلام رسمی تاریخ خروج نیروهای خارجی مخصوصا نظامیان آمریکایی از خاک افغانستان را پیش شرط اصلی برای دیدار با نمایندگان دولت اعلام کرد.

امنیت،  مقوله مهم انتخابات افغانستان

رسانه ها سه موضوع مهم کنونی در افغانستان را افزایش خشونت ها، مذاکرات صلح طالبان و آغاز رقابت های انتخاباتی می دانند که باعث در هم تنیدگی مسائل شده اند. این وضعیت بر پیچیدگی ارزیابی ها از آینده تحولات افزوده است. در ماه های اخیر میزان خشونت در افغانستان به شدت بالا رفته است روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی با بیان این نکته آورده است علت این اقدامات هم کسب اهرم فشار (از سوی طالبان) در فرایند مذاکرات صلح تحلیل می شود.

این انتخابات که تاکنون دو بار به تعویق افتاد تحت الشعاع موضوع مذاکره مستقیم دولت اشرف غنی با طالبان قرار دارد. بنا بر تحلیل این روزنامه آمریکایی، علاوه بر موضوع ناامنی ها، تحولات فوق در حالی رخ می دهند که حتی تحریم انتخابات هم از سوی تعدادی از نامزدها در اعتراض به برخی انتصاب ها از سوی رئیس جمهوری افغانستان و استفاده از امکانات دولتی مطرح شده است.  همه این مسائل موجب گردیده است بار دیگر تعویق دوباره انتخابات مطرح شود. به نوشته نیویورک تایمز، تحریم انتخابات توسط نامزدها اما ضربه ای مهم به انتخاباتی به شمار می رود که موجودیت و برگزاری آن به علت افزایش خشونت ها و پیچیدگی فرایند صلح در هاله ای ابهام قرار دارد.

طالبان دولت اشرف غنی را غیر قانونی می داند و به همین دلیل از گفت وگوی مستقیم با آن سر باز می زند. به نظر می رسد اشرف غنی هم از این شرایط مطلع است و به همین دلیل در یک سخنرانی انتخاباتی خود اظهار داشت که برای طالبان پیامی را ارسال کرده است؛ در حالی که «حامد کرزای» رئیس جمهوری پیشین برای مذاکره مستقیم با طالبان 11 شرط را مطرح کرده بود وی هیچ پیش شرطی را برای این کار مطرح نکرده است.

روزنامه «واشنگتن پست» هم در گزارش خود آورده است انفجار و خشونت در نخستین روز رقابت های انتخاباتی، سردرگمی و تردیدها را بیشتر کرد و خطر تاثیرگذاری ناامنی ها بر برنامه های انتخاباتی و حتی مذاکرات صلح را افزایش داده است. پیش از آن هم تردیدهایی در زمینه مشارکت کامل همه 18 نامزدی که برای رقابت در انتخابات ثبت نام کردند مطرح شده بود.

نگرانی های امنیتی در انتخابات پارلمان افغانستان که چند ماه  قبل برگزار شد موجب گردید در دو استان این کشور انتخابات به تعویق بیافتد. اکنون سایه ناامنی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را نیز تهدید می کند. براساس تحلیل واشنگتن پست، بسیاری از مردم افغانستان از این امر هراس دارند که تهدید و حملات طالبان که بخش وسیعی از کشور را در کنترل دارد ممکن است انتخابات ریاست جمهوری را هم متوقف سازد. برخی از نامزدها تاکید دارند دستیابی به یک توافق با رهبران طالبان اولویت دارد زیرا انتخابات می تواند روند صلح را تضعیف کند. چندی قبل «سهیل شاهین» سخنگوی طالبان در قطر هم تصریح کرده بود انتخابات افغانستان مشکلی را رفع نمی کند و تنها می تواند باعث طولانی تر شدن منازعه شد. وی افزود شورشیان حتی در خلال گفت وگوهای صلح یا رقابت های انتخاباتی حملات خود را متوقف نمی کنند.

طبق گزارش این روزنامه آمریکایی، برخی تحلیلگران اعتقاد دارند صلح در افغانستان تازمانی که طالبان حاضر به مشارکت در فرایند سیاسی نباشد امکانپذیر نیست. برخی دیگر هم می گویند قربانی ساختن انتخابات این پیام را صادر می کند که پس از قدرت گرفتن طالبان نیز انتخاباتی برگزار نخواهد شد. به همین دلیل همه گروه ها و حتی مقام های آمریکایی اصرار دارند توافق نسبی برای کاهش خشونت ها تا ماه سپتامبر به امضای دو طرف برسد اما طالبان تاکید دارد به علت برآورده نشده پیش شرط خود، چنین توافقی را امضا نمی کند. شاید به دلیل پافشاری طالبان است که مقام های ارشد آمریکایی ازجمله «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه این کشور به تازگی از آمادگی کاخ سفید برای خارج ساخت نیروهای خود از افغانستان تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2020 سخن می گویند.