همایش زیست بوم همگانی برای دسترسی به اطلاعات امروز - دوشنبه - در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
توکلی رییس هیات مدیره سمن دیدبان شفافیت و عدالت در کارگاه تخصصی با نام گزارشات افزود: پیامبر اسلام(ص) فرموده‌اند که دو چیز هر حکومتی را ساقط می‌کند یکی فقر است و دیگری عالم فاسد.
وی گفت: در جامعه ما نیز مشکل اینجاست که فساد بیشتر از آن است که تصور می‌کردیم. این در حالی است که ما هم با فساد و هم با مفسده باید مبارزه کنیم.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: برای این مبارزه نیاز است که بعضی از آیین نامه‌ها و قوانین تغییر کند. زیرا مفسدها آنقدر قوی شده اند که نمی‌توانیم با قوانین جاری با آنها مبارزه کنیم. ولی آنها می‌توانند جلوی اصلاحات ساختاری را بگیرند.
توکلی چگونگی وضع روش‌های مالیاتی نیز از ارکان مبارزه با فساد دانست و یادآورشد: تصویب بعضی از لوایح در زمانی که در مجلس شواری اسلامی بودم برای مبارزه با مفسدان کمک کرد. اما همچنان فسادهایی در تولید دارو، واردات و صادرات، زمین خواری و ... وجود دارد که پیش از این موفق شدیم بعضی را شناسایی و از بین ببریم.
رییس اسبق مرکز پژوهش‌های مجلس با مثالی از فساد در زمین‌خواری تاکید کرد: زمین خواری به صورت گسترده نمونه‌ای از فساد سیستمی است و زمانی این فساد رخ می‌دهد که دستگاه‌هایی زیرربط به فساد آلوده شوند. در چنین مواقعی این نهادها از خود دفاع نمی‌کنند زیرا همه آنها زنجیر وار دراین فساد به یکدیگر متصل هستند.
وی با اشاره به اینکه خود مردم معیار خوبی برای مبارزه با فساد هستند، گفت: خوشبختانه مردم اطلاعاتی به ما می‌دهند که نشانه امیدواری برای مبارزه با فساد است. همچنین قدرت NGO ها به حمایت رسانه‌ها است و شفافیت آسانترین و کوتاه‌ترین راه برای مبارزه با فساد است. اما سازمان‌های مردم نهاد نیز می‌توانند فاسد شوند. ولی اگر شفافیت را در برنامه خود قرار دهند تاثیز به سزایی در جلوگیری از فاسد شدن آنها دارد.
بی اعتمادی مردم با شفافیت مرتفع می‌شود
بهاره آروین عضو شواری شهر تهران نیز در این نشست تخصصی اظهار داشت: اصلی‌ترین مسئله امروز جامعه بی اعتمادی است که برای حل آن باید شفافیت را در دستور کار قرارداد. البته شفافیت نظارت همگانی را می‌طلبد ولی باید در نظر داشت نظارت همگانی از نظارت متمرکز موثرتر است.
وی با تاکید بر اینکه دسترسی آنلاین شهروندان به اطلاعات از اهداف شهرداری در سایت شفافیت است، گفت: با این روش شهروندان می‌توانندبه تغییر کاربری‌ها، جوازهای ساخت و ساز، پایان کار و غیره دسترسی داشته باشند.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: در سایت شفافیت نمایش اطلاعات قراردادها به تفکیک ماهیت آنها در حوزه مسکن و مالی و شهرسازی، شفافیت در آرا شواری شهر، پژوهش ها و مطالعات از جمله محورهایی است که در این سامانه تعریف شده است. زیرا مردم به خوبی می توانند از جزئیات هر آنچه که می خواهند مطلع شوند.
برای مبارزه با فساد باید پیشگیری کرد
محمود حسینی رییس جمعیت هم اندیشان دادخواه نیز در این نشست اظهارداشت: این جمعیت با اولویت دادن به رفتارهای فسادزا از سال ۹۷ شکل گرفت و در مردادماه ۹۸ اعلام موجودیت کرد.
وی گفت: هر چند که مبارزه با فساد از طرف رییس قوه قضائیه در دستور کار قرار گرفت ولی این مبارزه بیشتر برای زمان پس از ارتکاب جرم است و به پیشگیری کمتر پرداخته شده است.
این فعال اجتماعی، جلب رضایت مردم، نقش آفرینی تشکل‌های صنفی، اصلاح نهادهای عمومی مانند دستگاه‌های دولتی، اصلاح نهادهای مردمی مانند مجلس شواری اسلامی و شوراها، نقد فرهنگ عمومی، بهره‌مندی از ظرفیت‌های حقوقی، نقد و همکاری با دستگاه‌های مسئول مانند دستگاه‌های حراستی، شفافیت آرا و تصمیمات، ایجاد خزانه واحد ملی، اصلاح قوانین مبارزه با پولشویی، وضع قوانین مبارزه با ضد فساد را از راههای مبارزه با فساد در جامعه عنوان کرد.
وی همچنین دستیابی به آزادی اطلاعات، استقرار دولت الکترونیک، پیوستن به پیمان‌های بین المللی ضد فساد و استفاده از تجارب بین المللی درباره فساد را از دیگر موارد مبارزه با فساد عنوان کرد.
این مقام مسئول در خصوص پیشنهادهایی که جمعیت هم اندیشان برای مبارزه با فساد داده است، گفت: اصلاح قوانین و ساختارها در گلوگاه‌های فساد مانند بخش صادرات و واردات، گمرک، بیمه و ... همراه با الکترونیک شدن آنها می‌تواند سبب کاهش بخش زیادی از فساد شود.
موج شفافیت درعرصه حکمرانی جدید به راه افتاده است
مهدی ثنایی مسئول اندیشکده شفافیت برای ایران نیز در سخنانی گفت: موج ملی شفافیت خواهی در کشور به راه افتاده است و گفتمان مهمترین و اصلی‌ترین راه در حوزه شفافیت است. البته شفافیت یک اقدام نیست بلکه یک سبک حکمرانی جدید است که این سبک آغاز شده است.
وی گفت: حوزه شفافیت و مبارزه با فساد در کشور زیاد جدی گرفته نشده است در حالی که دانشگاه در این حوزه می تواند تاثیرگذار باشد. ولی دانشگاه‌ها که با پول بیت المال دانشجو پرورش می‌دهند در مبارزه با فساد کاری انجام ندادند.
مسئول اندیشکده شفافیت برای ایران با تاکید براینکه در مبارزه با فساد عزم و اراده لازم وجود ندارد، گفت: البته در مبارزه با فساد نسبت به سال گذشته و یا چندسال پیش روند خیلی بهتری در پیش گرفتیم ولی هنوز به سرعتی که لازم است نرسیدیم.
ثنایی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود در حوزه مبارزه با فساد قانون زیاد وجود دارد ولی مشکل در اجرا است با این موضوع موافق نیستم. زیرا در مبارزه بافساد قانون زیاد داریم ولی قانون خوب اجرا پذیر کم است. نمونه بارز آن قانون دسترسی آزاد به انتشاراطلاعات است که بنده کاملا به آن معترضم.
وی افزود: وقتی در مسائل شفافیت مشکلات فنی وجود دارد نباید انتظار داشت که مبارزه با فساد خوب پیش رود. همچنین فقدان شناخت شفافیت توسط کسانی که مسئول موضوع هستند و نمی دانند باید در این باره چه کاری انجام دهند، سبب شده موضوع شفافیت به خوبی اجرا نشود.
او معتقد است که دراین راه باید پروژه‌های شفافیت که همانا انتشاراطلاعات است با پروژه‌های مبارزه با فساد از هم جدا شود.
مسئول اندیشکده شفافیت درباره بعضی از موضوع هایی که این نهاد درباره آن فعالیت می‌کند، اظهارداشت: شفافیت با چند مفهوم در هم آمیخته شده که یکی افشاگری است. همچنین شخصیت سیاسی و اقتصادی در افشاگری با یکدیگر متفاوت هستند. اما گزارشگری تخلف، مشارکت مردم از نظر کاربردی و سنجش شفافیت حاکمیت شرکتی از جمله موضوع‌هایی است که اندیشکده شفافیت در آن ورود کرده است.
ثنایی خاطرنشان کرد: این اندیشکده در قالب یک تیم دانشجویی تلاش کرده که بتواند به عنوان مشاور و در اجرای پروژه‌ها در راستای شفافیت برای مبارزه با فساد تلاش کند.