سعیده سعیدی امروز سه شنبه در نهمین کنفرانس ملی انجمن جمعیت شناسی ایران درباره مقاله خود با عنوان "نقش سرمایه انسانی دیاسپورا در توسعه زادگاهی؛ فراملی گرایی ایرانی در بوته نقد" اظهار داشت: مهاجرت متخصصان به عنوان مسئله ای اجتماعی تاثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر پیشرفت و توسعه ملی دارد.
به گفته این عضو هیات علمی، نخبگان و متخصصان به عنوان ثروت ملی هر سرزمین تاثیر مهمی در فرآیند توسعه دارند. مهاجران ایرانی در دیاسپورا به عنوان عامل مهمی در توسعه پایدار با سرمایه های متنوع اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی فرصت های گرانبهایی هستند که می توانند با شکل دهی به جریان ارسال پول، تجارت، مهارت ها و دانش روز دنیا کمک بزرگی به توسعه کشور مبداء کند.
وی افزود: حمایت همه جانبه از مهاجران متخصص و تلاش در جهت جذب حداکثری آنان تضمین کننده منافع ملی و توسعه جامعه است.
سعیدی با اشاره به اینکه در این مقاله تلاش شده تا با شناخت مختصات دیاسپورا ایرانی ضمن تاکید بر سیاست چرخش مغزها به منظور انتفاع از سرمایه انسانی مهاجران به چالش های موجود در تعامل دو سویه کشور مبداء دیاسپورای متخصص پرداخته شود، یادآور شد: پژوهش پیش رو با تمرکز بر رابطه بین مهاجرت های بین المللی و توسعه زادگاهی درصد پاسخگویی به این دو سوال بنیادین است؛ مختصات دیاسپورای ایرانی چیست؟ و متخصصان در دیاسپورای ایرانی چه نقشی در توسعه زادگاهی می توانند ایفا کنند و با چه چالش های رو به رو هستند؟
وی خاطر نشان کرد: این پژوهش با مطالعه نظریات فراملی گرایی به آسیب شناسی تعامل دیاسپورای ایرانی با جامعه مبداء می پردازد.
این عضو هیات علمی با بیان اینکه روش این پژوهش کیفی بوده، گفت: علاوه بر مطالعات اسنادی برای دستیابی به تحلیل جامع از ۶۵ مصاحبه نیمه ساختار یافته با متخصصان بازگشتی به کشور، ۱۲ مصاحبه با مدیران گروه های دانشگاهی و همچنین نهادهای دولتی و خصوصی ذیربط در حوزه سیاست گذاری مهاجرت های بازگشتی در ایران صورت گرفته است.
به گفته این محقق، نبود ارتباط مناسب، دوسویه پویا و تعاملی میان کشور مبدا و دیاسپورای ایرانی که در نتیجه ضعف سیاست گذاری، کلیشه های ذهنی از هر دو طرف، تحریم های بین المللی و تاثیر فراواقعیت در شکل گیری ذهنیت طرفین به ظهور دیاسپورای تکه تکه منجر شده است که بر انتقال فرهنگ بومی در روابط بین نسلی، دیپلماسی دیاسپورا، تصمیم به بازگشت مهاجران ذهنی و عدم بهره مندی کشور مبداء از سرمایه انسانی مهاجران ایرانی انجامیده است.
این عضو هیات علمی همچنین اظهار داشت: رویکرد نهاد آموزش عالی، انتفاع از سرمایه انسانی متخصصان بازگشتی در قالبی محدود و کوتاه مدت بوده و ادغام دراز مدت چارچوب فرآیند جذب نیرو با چالش های متعددی همچون انطباق نداشتن تخصص و مهارت مهاجران بازگشتی با نیازهای اعلامی دانشگاه های کشور، نبود زیرساخت های لازم در به فعلیت رسیدن تخصص مهاجران و از دست دادن شبکه های حمایتگر آکادمیک همراه است.