تغییرات نظام آموزشی و مشارکت زنان در استفاده از نیروی انسانی موثر است

نهمین همایش ملی انجمن جمعیت شناسی ایران روزهای ۲۰ و ۲۱ آبان ماه در محل تالار ایوان شمس تهران برگزار شد.
در آخرین نشست تخصصی این همایش که امروز سه شنبه با عنوان سیاستهای جمعیتی و بهرهگیری از سرمایه انسانی برگزار شد، مسئولان و متخصصان این حوزه نظرات کارشناسی خود را بیان کرده و در نهایت پاسخگوی سوالات حاضران شدند.

برای سرمایه گذاری خارجی در کشور باید امنیت اقتصادی ایجاد کرد

«غلامعلی فرجادی» دانشیار اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت برنامهریزی در ابتدای این نشست اظهار داشت: برای اشتغال در بازار کار در مرحله نخست بایدبه تولید فکر کرد. این در حالی است که جمعیت بیکار تحصیل کردهها در کنار پنجره جمعیتی که میانگین سنی ۳۵ تا ۶۴ سال دارند، قدرت بالقوه هستند که وارد بازار کار و چرخه تولید نشدند.
وی گفت: کشورهایی مانند چین و هند در گذشته وضعیت بدتری نسبت به ایران برای جمعیت بالقوه خود داشتند ولی موفق شدند به مرور زمان و با استفاده از راهکارها و طرحهای موفق از این جمعیت استفاده کنند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه اشتغال نیاز به تولید دارد، افزود: برای تولید نیزنیاز به سرمایه گذاری و برای سرمایهگذاری نیاز به امنیت اقتصادی است. اما می بینیم که خروج سرمایه مادی و انسانی در کشور وجود دارد و برای جلوگیری از آن باید ابتدا امنیت و ثبات اقتصادی برقرار کرد.
فرجادی با ذکر مثالی از اقتصاد کره شمالی گفت:امروزه تنها کشوری که روابط اقتصادی با سایر کشورهای دنیا ندارد، کره شمالی است. در حالی که کشور کرهجنوبی که از همه نظر اشتراک زیادی با همتای شمالی خود دارد به دلیل بهره بردن از این ارتباط بین المللی در همه زمینهها شکوفا شده تا فاصله بین این دو کشور بیشتر شود.
ویتاکیدکرد: برای اینکه بتوان تعداد بالای جمعیت بیکار فارغ التحصیل و بیکاران آینده را وارد بازار کرد، سرمایهگذاری داخلی جوابگو نیست و باید از ظرفیت سرمایهگذاری خارجی هم استفاده کرد.
کارشناس اقتصاد و مدیریت برنامهریزی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران توانایی شکوفایی را دارد، افزود: برای اینکه اقتصاد به رشد بهتر برسد باید شرایط خاصی فراهم شود و در مرحله نخست چگونگی برخورد با فساد اقتصادی در کشور می تواند شرایط سرمایهگذاری را فراهم کند.
فرجادی ادامه داد: البته مسئولان با سرمایهگذاری خارجی مخالف نیستند. ولی تحریمها سبب شده بیشتر درها بسته شود. از طرفی مجموع رشد اشتغال زنان نیز ایران به دلیل ساختار فرهنگ کشور و خانوادهها پایین است. زیرا به دلیل شکل سنتی فرهنگ در ایران، بیشتر خانوادهها اکراه دارند که دختر آنها در فضاهای خاص کار کند.

نرخ مشارکت زنان در جمعیت اشتغال ایران پایین است
«عیسی منصوری» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه این نشست تخصصی گفت: باید ابتدا تعریفی از چگونگی فعالیت و راهاندازی بنگاههای اقتصادی ارائه دهیم. اما  به نظر می رسد قاعده حکمرانی کشور به  بنگاههای اقتصادی و خصوصی  توجه  ندارد.  
وی گفت: برای رشد اقتصادی باید به سرمایهگذاری توجه کرد. ولی در سالها ۹۲ تا ۹۷ رشد اقتصادی منفی بوده و همه بسته بودن اقتصاد را قبول دارند. این در حالی است که سهم نیروی کار از رشد اقتصادی ۱۸ درصد است  که نشان می دهد به نیروی کار توجه نمی کنیم.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه بهرهوری، سرمایهگذاری خارجی و اشتغال سبب رشد اقتصادی می شود، اظهار داشت: بهرهوری در ایران نسبت به سایر کشورها منفی است. از طرفی در حوزه سرمایه انسانی دسترسی به آموزش و بازدهی آموزش بسیار مهم است. ولی بازدهی آموزش به گونه ای است که سبب  فرار مغزها شده است.
منصوری با اشاره به آماری که از تطابق آموزش با نیاز اقتصادی هر استان در کشور گرفته شده بود، بیان کرد:‌ در آماری که از یک استان بدست آمد این تطابق فقط ۴ درصد بود و در استان کردستان ۲۱ درصد که  آمار قابل قبولی نیست.
وی با بیان اینکه برای بر طرف شدن این معضل باید ساختار آموزش عالی اصلاح شود، افزود: سیستم آموزش دولتی فقط تولید تحصیل کرده می کند و کاری به اشتغال آنها ندارد. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در ایران نزدیک  به ۴۵ درصد است ولی این آمار در سایر کشورها به ۶۵ درصد می رسد.  
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: نرخ مشارکت مردان در فضای کار بیشتر از زنان است که یکی از دلایل آن خروج بعضی از زنان از بازار کار به دلیل فعالیت های خانه است. همچنین نرخ تحصیل کرده های بیکار زن نیز بیشتر از مردان است که این آمار در کاهش مشارکت در رشد اقتصادی و اشتغال تاثیر دارد. بر همین اساس وزارت کار تلاش می کند زنانی که کارگاه های کوچکی در خانه راه اندازی کرده اند، حمایت کرده و آنها را بیمه کند.
منصوری درباره تعارض رشد اقتصادی و اشتغال گفت: وقتی رکود وجود دارد اشتغال غیر رسمی ایجاد می شود. به عبارتی فقط ۳۸ درصد از مشاغل کشور، اشتغال بیمه ای هستند و سایر  مشاغل بدون بیمه و به عبارتی بی کیفیت است. از طرفی نمی توان صبر کرد که تا سرمایه گذارخارجی روزی برای شکوفایی اقتصاد به کشور بیاید. بلکه باید برای همان اشتغال های بدون بیمه برنامه ریزی  و طرحی جدید ایجاد کرد.

تعریف از نیروی ماهر در بیشتر کشورها تغییر کرده است

«معصومه قارون» موسس پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی در ادامه این نشست اظهار داشت: برای اشتغال لازم است ابتدا زیر ساختهای تولید فراهم شود و همه می دانیم تولید شغل وظیفه وزارتخانهها نیست. اما باید به بنگاههای اقتصادی توجه کرد و این چالشهای اقتصادی در کشور، نخست به دلیل نداشتن نگاه سیستمی و دوم نداشتن نگاه یکپارچه است.
وی گفت: برای رسیدن به این هدف باید قبل و بعد از نظام آموزشی اصلاح شود که در حال حاضر  این اصلاح وجود ندارد. زیرا معیارهای جذب هیات علمی و دانشجو در سیستم آموزشی همچنان مبهم است. همچنین هنوز مشخص نیست برای  فارغ التحصیلان در ورود به بازار کار چه برنامه ای داریم؟
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه نظام ارزشیابی و دستمزد و پاداش نیز بسیار مهم است، ادامه داد: لازم است برای داشتن نگاه سیستمی و یکپارچه، تعریف نظام آموزشی از نیروی ماهر هم تغییر کند. زیرا  امروزه ربات ها به خوبی جای جوشکار و برق کار ماهر و سایر تخصص ها را گرفتند و نیاز است برای مهارت هم تعریف جدیدی ارئه شود.
«محمدصادق علیپور» رئیس پژوهشکده آمار نیز در نشست گفت: یکی از اصول بنیادین تولید آمار، بی طرفی است و مرکز آمار به خوبی تا کنون این کار را انجام داده است.
وی گفت:‌ از سال ۱۳۳۵ که مرکز آماز مسئول جمع آوری اطلاعات جمعیتی کشور شد، هر ۱۰ سال تلاش کرده با جمع آوری اطلاعات در باره وضعیت اشتغال کشور آمار لازم را ارائه دهد.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: پیش از سال  ۱۳۷۶ وضعیت اشتغال با توجه به سرشماری مرکز آمار رصد می شد و از سال ۱۳۸۳ نیاز کشور بر اساس آمار خانواده ها بدست آمد. اما از  ۱۳۸۴ به بعد طرح نیروی کار جایگزین این آمار شد.