صرف نظر از اختلاف های میان ترکیه و یونان بر سر بحران آوارگان، این اختلاف ها عامل رنج فراوان دهها هزار آواره سوری است که به امید فتح مرزهای اروپا و ورود به کشورهای حوزه اتحادیه اروپا به سمت دروازه های مرزی ترکیه با یونان سرازیر شدند اما با دیوار محکمی از نیروهای مرزبانی تا دندان مسلح یونان و گازهای اشک آور مواجه شدند. کودکان، زنان و مردان آواره‌ای که در برزخ زمستانی و سرد میان ترکیه و اروپا، نه راه پس دارند و نه راه پیش. نه دولت اردوغان دیگر به آنها اجازه بازگشت می دهد و نه نیروهای مرزی یونان اجازه ورود به آنها می دهند.
ترکیه که در سال ۲۰۱۶ میلادی برای جلوگیری از موج مهاجرت آوارگان سوری از مرزهای خود توافقی با اتحادیه اروپا امضا کرده بود اما اوایل روز جمعه گذشته(9 اسفند) اندکی پس از کشته شدن ۳۳ سرباز ترک در حمله هوایی در ادلب در شمال سوریه، یک مقام ارشد ترکیه گفت: آنکارا از این پس دیگر دروازه‌های مرزی خود را به روی پناهجویانی که می‌خواهند به اروپا بروند، نمی‌بندد.
این سخنان آغاز روندی تازه در سیاست ترکیه در قبال پناهجویان و اتحادیه اروپا شد. پس از آن نیز، «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه با تاکید بر آنکه ترکیه دیگر نمی‌تواند موج جدید مهاجرت پناهندگان را کنترل کند، گفت که دولت وی اجازه می‌دهد که پناهندگان از طریق ترکیه به اروپا بروند.
اردوغان در مجلس ترکیه در اولین موضع گیری در مورد کشته شدن ۳۳ سرباز این کشور در شمال سوریه گفت: دیروز چه کردیم؟ درها را باز کردیم.
اردوغان افزود: ما آن درها را نمی‌بندیم، چرا؟ زیرا اتحادیه اروپا باید متعهد به وعده‌های خود باشد.
اردوغان همچنین با بیان اینکه از روز جمعه ۱۸ هزار پناهنده در مرزهای ترکیه به سمت اروپا جمع شده‌اند، افزود: این تعداد ممکن است روز شنبه به ۳۰ هزار نفر برسد.
پیش از این گزارش شده بود که دولت ترکیه با هدف فشار به اروپا برای حمایت از عملیات نظامی آنکارا در استان ادلب سوریه، مرزهایش را به سوی اروپا باز کرده است.
اما این مواضع و اقدامات ترکیه را پیش از این اتحادیه اروپا پاسخ داده و تحلیلگران اروپایی این اقدام ترکیه را مبتنی بر رخدادهای سوریه تفسیر می کنند.
در مرزهای ترکیه و یونان چه می گذرد؟
اندکی پس از آنکه ترکیه مرزهای خود را برای پناهجویان باز کرد، سازمان ملل روز یکشنبه اعلام کرد، دست‌کم ۱۳ هزار نفر پناهجو در مرز زمینی ترکیه با یونان تجمع کرده‌اند.
سازمان بین المللی مهاجرت وابسته به سازمان ملل تصریح کرد، تا عصر شنبه(۱۰ اسفندماه) عوامل این سازمان حضور دست‌کم ۱۳ هزار مهاجر به صورت چند گروه مختلف را در مرزهای زمینی ترکیه با یونان مشاهده کرده‌اند.
روز یکشنبه گزارش شد که نیروهای یونانی برای جلوگیری از اقدام مهاجران برای ورود به خاک یونان از گاز اشک‌آور استفاده کردند.
«آلکیویادیس استفانیس» معاون وزیر دفاع یونان اعلام کرد، حدود ۹ هزار و ۶۰۰ مورد برای ورود غیرقانونی به خاک یونان از مرز ترکیه در شنبه‌شب تا روز یکشنبه ثبت شده و همه این اقدامات مهاجران ناکام ماندند.
در همین حال سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه نیز در توئیتر خود نوشت: به دنبال تصمیم رئیس جمهوری ترکیه برای بازکردن مرزهای این کشور به سوی اروپا، بیش از ۷۶ هزار مهاجر از مرز ترکیه- اتحادیه اروپا عبور کرده‌اند.
وی افزود: تا ساعت ۹:۵۵ (به وقت محلی) شمار مهاجرانی که خاک کشورمان را از طریق استان ادیرنه ترک کرده‌اند، به ۷۶ هزار و ۳۵۸ نفر رسید.
همچنین یکشنبه شب یورونیوز گزارش داد، گروهی از ساکنان جزیره «لسبوس» یونان تلاش کردند تا از ورود یک قایق حامل مهاجران به این جزیره جلوگیری کنند. برخی منابع خبری نیز اعلام کردند؛ جزیره نشینان خشمگین یک مرکز پناهجویان را که تحت اداره سازمان ملل متحد قرار دارد، به آتش کشیدند.
پلیس یونان در شهر مرزی «اردینه» با صدها پناهجویی که قصد ورود به این کشور را داشتند، درگیر شد. پلیس به سوی این پناهجویان گاز اشک‌آور شلیک کرد.
یک منبع دولتی یونان اعلام کرد که این کشور از ورود حدود ۱۰ هزار پناهجو از مرزهای ترکیه جلوگیری کرده است.
اروپا چه می گوید؟
به دنبال هجوم هزاران پناهجو به مرزهای یونان و ترکیه، آژانس حفاظت مرزی اتحادیه اروپا (فرانتکس) اعلام کرد که سطح آماده‌باش خود را در مرز ترکیه- یونان به طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده است.
این آژانس همچنین از اعزام نیروهای اضافی به مرز ترکیه- یونان خبر داد.
سخنگوی فرانتکس که مقر آن در بروکسل است، گفت: «گام هایی برای ارسال مأمور کمکی و نیز تجهیزات فنی به یونان برداشته‌ایم.» وی افزود: «برای پشتیبانی از اعضای اتحادیه اروپا که با ترکیه مرز دارند به دنبال راه‌های دیگر نیز هستیم».
فرانتکس پیش از این ۶۰ مأمور را نیز برای حفاظت از مرزهای اروپا به بلغارستان گسیل کرده است.
اما اگرچه هجوم پناهجویان به مرزهای اروپا وضعیت دشواری را برای مقام های اروپایی ایجاد کرده است اما به گفته بروکسل آنها انتظار چنین اقدامی از سوی آنکارا را داشتند.
ژان آسلبورن وزیر امورخارجه لوکزامبورگ روز جمعه پس از انتشار بیانیه ترکیه گفت: بیانیه ترکیه مبنی بر اینکه دیگر حاضر به محدود کردن ورود پناهجویان به اروپا نیست، با توجه به مشکلات موجود در منطقه برای اتحادیه اروپا تعجب آور نیست.
به نظر می رسد که ماجرای پناهجویان، اتحادیه اروپا و ترکیه دست کم در آینده نزدیک، پایانی نخواهد داشت؛ تا زمانی که امنیت در سوریه برقرار نباشد و جریان مداوم پناهجویان به ترکیه سرازیر باشد و ترکیه نیز به دنبال بهره گیری از ابزار پناهجویان برای فشارهای سیاسی و اقتصادی، حتی این فرایند می تواند به یک تنش فراگیرتر تبدیل شود.