ترکیه و بازی با کارت آوارگان

شبکه الجزیره قطر شامگاه شنبه به نقل از "سلیمان سویلو" وزیر کشور ترکیه اعلام کرد که حدود ۳۷ هزار آواره سوری مرزهای این کشور را به سوی اروپا ترک کرده‌اند.

"رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه نیز پس از آن طی سخنانی با تاکید بر پایبندی اروپا به تعهدات خود درباره آوارگان سوری گفت که مرزهای ترکیه به سوی اروپا برای مهاجران (آوارگان) همچنان باز است.

به گزارش شبکه الجزیره، اردوغان با تاکید بر آنکه ترکیه دیگر نمی‌تواند موج جدید مهاجرت پناهندگان را کنترل کند، گفت که دولت وی اجازه می‌دهد که پناهندگان از ترکیه به اروپا سفر کنند. ما آن درها را نمی‌بندیم، چرا؟ زیرا اتحادیه اروپا باید متعهد به وعده‌های خود باشد.

بنابر گزارش های منتشره، پلیس مرزی یونان نیز در همان زمان برای جلوگیری از ورود آوارگان سوری به این کشور، از گاز اشک آور، نارنجک‌های شوک دهنده و با خشونت در مرز استفاده کرد و دولت یونان هم اعلام کرد که مصمم به جلوگیری از ورود آوارگان از طریق مرز ترکیه به خاک این کشور است.

مجارستان هم اعلام کرده که به دلیل نگرانی از عواقب تحرکات نظامی ترکیه در شمال سوریه از جمله سرازیر شدن موج جدید آوارگان سوری به سمت اروپا، محافظت از مرزهای جنوبی‌ خود را تقویت می‌کند.

با آغاز بحران و یا همان جنگ سوریه در اسفندماه سال ۱۳۸۹و دخالت کشورهای غربی – عربی، ترکیه و همچنین رژیم صهیونیستی در شعله ور کردن بحران این کشور ۱۲ میلیون نفر از جمعیت ۲۳ میلیون و پانصد هزار نفری سوریه آواره شدند که حدود ۶ میلیون و پانصد هزار نفر از آنها آواره خارج مرزها و حدود ۵ میلیون و پانصد هزار نفر دیگر نیز در خاک این کشور آواره شدند. از شمار آوارگان سوری که به خارج مرزهای این کشور رفتند در حدود ۳ میلیون و پانصد هزار نفر وارد خاک ترکیه شدند که تا سال ۲۰۱۶ صدها هزار نفر آنها توانستند خاک این کشور را به سمت اتحادیه اروپا ترک کنند، ولی طی توافقی که میان آنکارا با این اتحادیه در سال ۲۰۱۶ حاصل شد مقر گردید که ترکیه با دریافت بودجه از اتحادیه اروپا مانع عبور آوارگان سوری به خاک این اتحادیه شود.    

ترکیه از همان تاریخ از گزینه آوارگان سوری به عنوان سلاح و ابزار فشار علیه اتحادیه اروپا استفاده می کند که آخرین بار آن در دهم اسفند بود.  

در گراماگرم اوضاع متشنج استان ادلب و درگیری های تازه و مستقیم نیروهای ترکیه با ارتش سوریه و رزمندگان مقاومت اسلامی که موجب شهادت شماری از نیروهای حزب الله، لشکر فاطمیون، زینبیون و ارتش سوریه و یک نفر از مستشاران ایرانی شده، آنکارا دوباره اقدام به بازگشایی مرز خود با یونان و اجازه خروج آوارگان سوری به سمت اتحادیه اروپا را کرده است، اقدامی که از سوی کارشناسان مسایل منطقه به عنوان اهرم فشار به ناتو برای کمک و همراهی آنکارا در جنگ علیه سوریه تلقی شده است.

ترکیه که از ابتدای شروع بحران سوریه به همراه آمریکا، عربستان، انگلیس، فرانسه و همچنین رژیم صهیونیستی در کنار گروه های تروریستی - تکفیری قرار گرفت، سعی کرد از وضعیت پیش آمده برای سوریه به زعم خود بیشترین استفاده را ببرد و در این راستا با رویکرد تصرف بخش هایی از شمال غرب سوریه در سال های اخیر ابتدا اقدام به ایجاد ۱۲ پست و پایگاه باصطلاح دیدبانی در استان ادلب و غرب استان حلب کرد و در ادامه این پایگاه ها را به بیش از ۴۰ مقر افزایش داد، مقرهایی که همگی در راستای حمایت از تروریست های تکفیری ایجاد شده است.

البته برخی کارشناسان تحولات اخیر را با دیدگاه های تاریخی و از جنبه های تئوریک ارزیابی می کنند و اعتقاد دارند که با آغاز بحران سوریه، مقامات ترکیه فرصت را برای احیای رویای امپراتوری عثمانی مناسب دیده و از همان زمان با رویکرد اشغال خاک سوریه اقدام به تجهیز و تسلیح و پشتیبانی همه جانبه از گروه های ترویستی کردند.                                               

دیدگاه "ابراهیم وارلی" روزنامه نگار ترک و مقاله نویس روزنامه بیرگون در این باره جالب است. وی روز شنبه در مقاله ای انتقادی از حضور نیروهای نظامی ترکیه در ادلب این سوال که «ترکیه در ادلب به دنبال چیست؟» را مطرح کرده است.

وارلی با عنوان اینکه دولت آنکارا حضور نیروهای نظامی این کشور در ادلب را با عنوان محافظت از غیرنظامیان و ممانعت از سیل پناهجویان به ترکیه ذکر کرده، نوشت: اینها هر دو بهانه هایی دولت آنکارا برای مداخله در سوریه از طریق ادلب است.

وی می نویسد، از ۹ سال قبل و به دنبال شروع بحران سوریه، حزب عدالت و توسعه در کنار آمریکا در آن کشور مداخله کرده و به موازات شکست این سیاستها، ادعاهای مرتبط با مداخله در سوریه نیز تغییر یافت و در اصل دلایل اصلی حضور حزب عدالت و توسعه در سوریه و ادلب بجز مسایلی است که اعلام می شود.

مقاله نویس روزنامه بیرگون می افزاید، اولین شعار دولت وقت ترکیه با دیدگاه های طرفداری از نئوعثمانیزم، بردن دمکراسی به سوریه بود و (آنکارا) با عنوان مخالفین میانه رو از گروههای رادیکال اسلامی (تروریست ها) حمایت کرد. به دنبال فراخوان، وهابیون و سلفیون و تندروها از چهار گوشه دنیا از طریق ترکیه و با حمایتها دولت آنکارا وارد جنگ با دولت سوریه شدند، ولی در یک مدت زمان کوتاه طرح خارج کردن حکومت از سوریه با شکست مواجه شد.

وی در بخشی دیگر از مقاله خود با عنوان اینکه حاکمیت ترکیه دلیل حضور خود در ادلب را ممانعت از یک فاجعه انسانی و مسایل امنیتی ذکر کرده، می نویسد، گروههای تروریستی تحریر الشام، النصره، حراث الدین و گروههایی مشابه را در اصل واشنگتن و آنکارا تغذیه و روانه سوریه کرده و موجب آوارگی میلیونها نفر شده اند.

با تامل در سیاست های آنکارا در موضوع سوریه در سال های اخیر می بینیم که مقامات ترکیه به رغم ادعاهایی که در حمایت از مردم سوریه بارها مطرح کرده اند، طرح ها و اقداماتشان  بیشتر موجب افزایش کشتار مردم بی دفاع سوریه شده است و اکنون نیز هدف آنان از بازی اخیر در گشودن مرزها با اتحادیه اروپا، کشاندن پای ناتو در جنگ سوریه، در عین باج خواهی از این سازمان و با هدف احیای تفکر رویای امپراتوری عثمانی است، اقدامی که کارشناسان معتقدند در صورت تلاش برای تحقق آن، به افزایش کشتار مردم سوریه و منطقه منجر خواهد شد.