براساس آمارها حجم آب مصرفی بخش کشاورزی خراسان شمالی سالانه یک میلیارد و ۵۴ میلیون متر مکعب است که این میزان برابر ۸۸ درصد مصرف آب قابل استحصال از منابع آبی استان است.
منابع آبی خراسان شمالی از سه هزار و ۱۸۴ چشمه، هزار و ۵۵۷ حلقه چاه عمیق، ۲ هزار و ۴۸۳ حلقه چاه نیمه عمیق و ۶۳۲ رشته قنات تامین می شود.
مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی با بیان اینکه در دولت یازدهم و دوازدهم توجه ویژه ای به تجهیز اراضی به سامانه آبیاری نوین شده است، اظهار داشت: در این مدت راندمان آبیاری از ۳۷ درصد به ۴۵ درصد در استان افزایش داشته است.
سید ابراهیم سیدی اظهار داشت: راندمان آبیاری در طرح های متوسط کم فشار ۶۵ درصد، آبیاری بارانی ۷۵ درصد و قطره ای نیز ۸۵ درصد است.
راندمان آبیاری در کشور از ۳۹ درصد در سال ۹۲ به ۴۵ درصد در دولت تدبیر و امید ارتقا یافته است.
۱۰۰ هزار هکتار از اراضی مستعد آبیاری نوین
وی افزود: براساس برآوردهای اولیه ۵۰ هزار هکتار از اراضی استان که شامل ۶۵ درصد زراعی و ۳۵ درصد باغی بود قابلیت اجرای طرح های آبیاری نوین را داشت اما در برآورد جدیدتر که شامل طرح های آبیاری کم فشار نیز می شود این سطح به ۱۰۰ هزار هکتار در استان ارتقا یافته است.
وی با بیان اینکه تاکنون ۳۶ هزار هکتار از اراضی استان زیر پوشش طرح‌های آبیاری نوین رفته، افزود: نیمی از این طرح ها در دولت تدبیر و امید اجرا شده است.
وی اظهار داشت: با احتساب ۵۰ هزار هکتار اراضی که قابلیت اجرای طرح های کم فشار را دارند هم اکنون ۳۶ درصد آن زیر پوشش آبیاری نوین رفته است.
سیدی گفت: برای سال جاری هم پیش بینی شده که ۶ هزار هکتار از اراضی استان به سامانه های آبیاری نوین تجهیز شود که برای اجرای آن با احتساب مشارکت مردمی هزار و ۲۰ میلیارد ریال نیاز است.
روش های آبیاری نوین علاوه بر جلوگیری از تلفات آب، باعث بالا بردن کیفیت تولید در واحد سطح نیز می شود
مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی افزود: روش های آبیاری نوین علاوه بر جلوگیری از تلفات آب، باعث بالا بردن کیفیت تولید در واحد سطح نیز می شود.
سیدی گفت: در روش آبیاری مزارع به شکل سنتی، روشی که بیشتر زمین های کشاورزی در کشور با این شکل آبیاری می شوند حتی با صرف هزینه های گزاف تسطیح اراضی، راندمان آبیاری ۴۰ درصد است.
وی آب قابل استحصال در استان را افزون بر یک میلیارد متر مکعب دانست و گفت: سهم کشاورزی در استان با ۸۷.۶ درصد شامل ۹۶۵ میلیون متر مکعب است، سهم شرب ۸.۱ درصد و صنعت ۴.۱ درصد است.
اجرای نیمی از طرح‌های آبیاری نوین استان در دولت تدبیر و امید
رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: بدون احتساب برآورد جدید ۷۹ درصد از زمین‌های کشاورزی استان برای اجرای طرح‌های آبیاری نوین سامانه‌های آبیاری نوین مساعد است که ۵۰ درصد آن در دولت تدبیر و امید به سرانجام رسیده است.
۱۹ هزار و ۱۴۲ هکتار از اراضی استان در این دولت به آبیاری نوین تجهیز شد و قرار است تا پایان دولت به ۳۹ هزار هکتار برسد
عبدالله یوسفی اظهار داشت: در این راستا ۱۹ هزار و ۱۴۲ هکتار از اراضی کشاورزی خراسان شمالی در دولت تدبیر و امید به سامانه های آبیاری نوین تجهیز شده و قرار است این میزان تا پایان دولت به ۳۹ هزار هکتار برسد.
وی گفت: پیش از دولت تدبیر و امید ۱۹ هزار هکتار از اراضی استان مجهز به سامانه های آبیاری نوین شده بود که در این دولت قدم های بزرگی در این راستا برداشته شد.
وی افزود: در سفر رییس جمهوری تیرماه پارسال به استان ۵۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای توسعه سامانه های آبیاری نوین در یک بازه زمانی مصوب شد که اعتبار سال گذشته به مبلغ ۲۷۰ میلیارد ریال به صورت کامل تخصیص یافت و هزینه شد.
وی گفت: براساس برنامه ریزی صورت گرفته با هزینه‌کرد اعتبار ۵۵۰ میلیارد ریالی، بیش از سه هزار هکتار از کشتزارهای استان زیر پوشش سامانه های نوین آبیاری قرار می گیرد.
رییس سازمان جهادکشاورزی گفت: بدین ترتیب حدود ۶۰۰ خانوار از مزایای این طرح ها بهره مند شده و عملکرد آبیاری هم تا ۷۵ درصد افزایش می یابد.
یوسفی اظهار داشت: علاوه بر اعتبار مصوب شده سفر رییس جمهوری، ۱۴۰ میلیارد ریال اعتبار نیز برای تجهیز اراضی به سامانه های آبیاری نوین اختصاص یافته است.
وی اظهار داشت: در سال ۱۳۹۸ برای اجرای طرح های آبیاری نوین به صورت ۸۵ درصد کمک بلاعوض دولت، حداکثر برای آبیاری قطره ای ۱۷۵ میلیون ریال و بارانی ۱۰۵ میلیون ریال پرداخت شد.
محدودیتی در ارائه تسهیلات آبیاری نوین نیست
یوسفی با بیان اینکه هیچ محدودیتی در ارائه تسهیلات آبیاری نوین به کشاورزان وجود ندارد افزود: کشاورزانی که آب و زمین در اختیار داشته باشند برای اجرا به آنان تسهیلات پرداخت می شود.
وی با بیان اینکه هم اکنون در سامانه‌های سنتی آبیاری میانگین عملکرد انتقال آب حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد است، اظهار داشت: در روش‌هایی که منجر به استقرار سامانه‌های آبیاری بارانی می‌شود، راندمان آبیاری به ۷۰ درصد افزایش پیدا می‌کند که در سامانه‌های قطره‌ای این رقم تا ۹۰ درصد هم می‌رسد.
وی گفت: بدین ترتیب در سامانه آبیاری قطره‌ای عملکرد انتقال آب ۲ برابر ارتقا پیدا می‌کند و در هر هکتاری که این طرح اجرا شود به طور متوسط چهار هزار و ۴۰۰ مترمکعب آب صرفه جویی می‌شود.
دولت از طرح های تجمیعی حمایت می‌کند
وی گفت: در شرایطی هم که حالت تجمیعی باشد (چاه عمیق، قنات) و تعداد مالکان زیاد باشند و آنها هم آماده اجرای اجرای طرح باشند دولت کمک های خوبی را خواهد کرد.
وی از کشاورزانی که دارای زمین های کوچک هستند خواست تا در قالب تشکل ها زمین های کوچک را یکپارچه کنند و افزود: حتی دولت برای اجرای طرح های آبیاری نوین اراضی یکپارچه تمامی هزینه ها را پرداخت می کند که هم اکنون این یک فرصت است بهره برداران آن را غنیمت بدانند.
۱۰۰ درصد اعتبارات آبیاری نوین به صورت تجمیعی داده می شود
اگر کشاورزان زمین های خود را تجمیع کنند دولت ۱۰۰ درصد اعتبارات را اختصاص می دهد
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان ایکه اراضی این استان خرد و در قطعات کوچک هستند گفت: برای اجرای سامانه های آبیاری نوین در اراضی کوچک و خرده مالکی هزینه های زیادی انجام می شود که اگر کشاورزان زمین های خود را تجمیع کنند دولت ۱۰۰ درصد اعتبارات را اختصاص می دهد.
یوسفی با بیان اینکه علاوه بر افزایش راندمان آبیاری افزون بر ۳۰ درصد میزان تولید در واحد سطح نیز افزایش می یابد افزود: اجرای شبکه فرعی آبیاری و زهکشی هزار و ۹۶۷ هکتار، طرح های تامین آب کشاورزی به میزان ۱۳۸.۸ میلیون متر مکعب، احیا و مرمت قنوات استان به میزان ۹۳۴ کیلومتر و اجرای کانال های آبیاری عمومی و لوله گذاری استان به میزان شامل چهار هزار و ۴۶۳ هکتار کیلومتر از اقدامات دیگر دولت تدبیر و امید در بخش آب کشاورزی بوده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی هم گفت: ۶۴ برنامه در سند سازگاری با کم‌آبی استان تدوین شده است که اجرای آن ۵۰۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
وحید واسطه اظهار داشت: ۶۴ برنامه تا افق سال ۱۴۰۵ تعریف شده است که اعتبار مورد نیاز آن، ۵۰۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده که ۴۷۰ هزار میلیارد ریال از این رقم، مربوط به برنامه های جهاد کشاورزی است.
وی با بیان اینکه تا افق سال ۱۴۰۵، در مصرف آب بخش های مختلف، حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب صرفه جویی می شود خاطرنشان کرد: تلاش داریم صرفه جویی و کاهش میزان مصرف آب بخش های مختلف آشامیدن، کشاورزی و صنعت، به صورت جدی تر اجرایی شود، و در این سند، برای هر بخش، برنامه ها و سهمی از کاهش میزان مصرف آب در نظر گرفته شده است.
وی تصریح کرد: قرار است در مدت هفت سال، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ۲۲۰ میلیون مترمکعب کاهش یابد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی خاطرنشان کرد: ۹۰ درصد از آب در استان در بخش کشاورزی استفاده می شود.
بر اساس این گزارش، ۶۴ برنامه در سند سازگاری با کم آبی تهیه شده است که ۲۲ برنامه در سال ۹۹، ۲۰ برنامه در سال ۱۴۰۰ و تا پایان برنامه هفتم هم ۲۲ برنامه انجام می شود.
خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از این سطح ۳۰۰ هزار هکتار کشتزاز است و بیش از ۸۰ هزار بهره بردار بخش کشاورزی در این حوزه فعالیت می کنند، این استان بیشترین شاغل در بخش کشاورزی را دارد.