بازیگران تئاتر در روزگار کرونا رنج بسیار بردند، این سختی برای کسانی که معاششان به تئاتر وصل نبود بیشتر از کسانی است که به همین باریکه درآمد از تئاتر دلخوش کرده و کرونا این باریکه را بسته است، چرا که دوری از صحنه به منزله قطع امیدها و روشنگریها است.
آنان که به تجارت از راه گیشه نمی‌اندیشند و تئاتر را منبعی برای درآمد نمی‌پندارند، از مرگهای کرونایی و از بین رفتن امیدها و باورها به زندگی و تلاش برای زیست بهتر، در هراسند چرا که شاید صحنه تئاتر در این روزگار تلخ، بتواند مرهمی برای زخمها و امیدی برای رنجدیدگان باشد.
نیاز انسان امروز به هنر از جمله نیازهایی است که استدلال و برهان نمی‌خواهد، چرا که همه می‌دانند زندگی بدون هنر بی روح و کسل کننده است، نقش هنر در زندگی، دادن امید و نشاط به مردم است و هنر، دوست داشتن زندگی را به انسان می‌فهماند.
تئاتر نیز به عنوان یک هنر نقش بسیار در امیدآفرینی بویژه در مصیبتها دارد اما کرونا داغ سنگینی بر دل تئاتر گذاشت و بازیگران تئاتر را از صحنه دور کرد، در این اوضاع شاید توصیه همه در این ایام به رفتن تئاتر به فضای مجازی بود اما لطف لذت بردن از تماشای تئاتر به اجرای زنده و ارتباط نزدیک تماشگر با بازیگران و اتصال روح او به روح نمایش است.
یکی از فعالان حوزه تئاتر و رییس انجمن نمایش خراسان رضوی در باره آنچه کرونا بر سر تئاتر استان آورد، گفت: اجرای تئاتر در دو قالب نمایش صحنه‌ای در فضای بسته سالن یا نمایش خیابانی میسر است که شیوع کرونا طی ۱۰ ماه گذشته فرصت را از هنرمندان برای هنرمندی در هر دو عرصه گرفت.
کریم جشنی افزود: در ایام شیوع کرونا جز اجرای نمایش تقاطعی به صورت محدود در چهارراه‌های شهر مشهد، اجرای محدود دو تا سه گروه نمایش در سالنهای خصوصی با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی و حضور یک سوم تماشاچیان در سالن، دیگر هیچ نمایشی در خراسان رضوی اجرا نشد.
وی ادامه داد: نزدیک به نیمی از گروه‌های نمایشی خراسان رضوی در ایام شیوع کرونا به دلیل محدودیت امکانات، موفق به فعالیت نشدند و تولید اثر نداشتند زیرا فقط تعداد کمی از گروه‌های نمایشی فضا برای تمرین و تولید دارند و باقی گروه‌ها نیز به دلیل تعطیلی اماکنی که قبلا مورد استفاده قرار می‌دادند، نتوانستند اثری تولید کنند.
رییس انجمن نمایش خراسان رضوی گفت: برای ورود تئاتر به عرصه فضای مجازی یا تولید تله تئاتر در ایام شیوع کرونا، فقط از چند نمایشنامه نویس درخواست شد که متون نمایش خود را در این زمینه برای انجمن نمایش خراسان رضوی ارسال کنند تا به مدیران اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ارایه شده و نمایشها مورد حمایت قرار گیرد که در این زمینه متون مربوط به هفت تله تئاتر دریافت شد.
وی افزود: معاونت فرهنگی – اجتماعی شهرداری مشهد نیز به سبب انجام فعالیتهای حمایتی خود از تئاتر، درصدد برآمد، کار گروه‌های نمایشی را که آماده شده بود اما به دلیل کرونا در نوروز یا تابستان امسال به اجرا درنیامد، پس از تصویربرداری از آن در فضای مجازی بارگذاری کند یا به صورت تله تئاتر مورد حمایت قرار دهد.
جشنی ادامه داد: در شرایط شیوع کرونا انجمن نمایش خراسان رضوی و آموزشگاه‌های هنر قادر به ارایه خدمات آموزشی نبوده و نیستند اما بخشی از آموزشگاه‌های هنر در سطح شهر به فضای مجازی ورود کرده و فعالیتهایی در این خصوص داشته‌اند که به دلیل آماده نبودن زیرساختهای آن توفیق زیاد در این بخش نداشتند.
وی گفت: شیوع کرونا باعث شده است هنرمندان تئاتر طرحهای مختلفی را برای ارایه آموزشها در فضای مجازی یا اجرای نمایش در این فضا تدوین و به مرحله اجرا برسانند، اما ورود تئاتر خراسان رضوی به فضای مجازی طی ماه‌های گذشته خیلی نمود نداشته و موفقیت آمیز نبوده است.
رییس انجمن نمایش خراسان رضوی با اشاره به ۲۶ شعبه فعال این انجمن و ۴۱ گروه نمایش ثبت شده در استان افزود: این انجمن درخواستها و مکاتبات بسیار با نهادهای مختلف مبنی بر کمک به هنرمندان تئاتر و حمایت از این هنر داشته است تا حداقل بتوانند بودجه لازم برای تولید نمایش ویژه سی امین جشنواره تئاتر استانی خراسان رضوی را تامین کند.
وی ادامه داد: جشنواره استانی تئاتر، ویترین یکساله فعالیت هنرمندان عرصه نمایش است که در شرایط سخت کرونا با وجود همه مشکلات، موفق به تولید آثاری شدند لذا نیازمند حمایت بیشتری هستند تا نشاط و امید به خانواده تئاتر بازگردد.
کار یکساله تئاتر در ترازوی نقد و نظر
کرونا جشنواره استانی تئاتر خراسان رضوی را نیز در این ایام دچار تغییر و تحول کرد و سیاست و رویکرد اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص به سوی اجتناب از نمایش حضوری گروه‌های تئاتر، نمایش انفرادی گروه، تصویربرداری از نمایش و تهیه لوح فشرده از آن و ارسال به دبیرخانه جشنواره پیش رفت.
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی درباره سی امین جشنواره تئاتر استان به عنوان عرصه‌ای برای ارزیابی فعالیت یکساله هنرمندان تئاتر به خبرنگار ایرنا گفت: هیات بازبینی سی امین جشنواره تئاتر استان ۱۳ اثر را که از بین ۳۵ لوح فشرده حاوی ۱۰ اثر نمایشی از شهرستانها و ۲۵ اثر از مشهد در مهلت مقرر به دبیرخانه ارسال شده بود برای مرحله داوری برگزید.
محمدرضا محمدی افزود: فراخوانی برای ارسال لوح فشرده فعالیتهای نمایشی به منظور شرکت در سی امین جشنواره تئاتر استان منتشر شد تا آثار به صورت غیرحضوری پذیرفته و لوح فشرده آنها مورد بازبینی اولیه قرار گیرد تا تعدادی از آثاری که هیات بازبینی انتخاب کردند، در شورای سیاستگذاری بررسی شود و در نهایت آثار منتخب در اول دی ماه توسط داوران نهایی بررسی و ۲ اثر برتر برای حضور در جشنواره ملی تئاتر فجر معرفی گردد.
وی ادامه داد: علاوه بر آثاری که برای جشنواره تئاتر امسال ارسال شده است، از اسفند ماه سال گذشته که شیوع کرونا کشور را دربرگرفت، گروه‌های نمایش در خراسان رضوی موفق به اجرای صحنه‌ای نشدند به طوری که در این مدت فقط دو یا سه گروه نمایش که پیش از آن مجوز لازم برای اجرا گرفته بودند، در پردیس تئاتر مستقل حضور یافتند، گروه‌های نمایش دو تا سه شهرستان استان نیز در حد بسیار محدود اجراهای صحنه‌ای داشتند.
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: یک سری از کارهای نمایشی نیز از قبل شیوع از کرونا آماده و به مرحله دریافت مجوز از شورای نظارت بر نمایش استان رسیده بود اما کرونا مانع اجرای صحنه‌ای آنها شد لذا در مجموع تئاتر استان طی ۱۰ ماه گذشته فعالیت خوبی در حوزه اجرای صحنه‌ای نداشت و در حوزه فضای مجازی نیز توفیق چندانی کسب نکرد.
وی افزود: طی صحبتی که با فعالان تئاتر در خراسان رضوی شد تا زیرساختهای لازم برای اجرای آنلاین نمایشها فراهم شود، هر یک از آنان توضیحات و نقدهایی را بر این اقدام داشتند و نظرشان بر این بود که لطف تئاتر به اجرای زنده آن است و تئاتر باید در فضای صحنه‌ای اجرا شود.
محمدی ادامه داد: در هر صورت به نظر می‌رسد که دوستان تئاتر باید لاجرم به سوی اجراهای آنلاین، تولید تله تئاترها و همکاری با صدا و سیما برای اکران تئاتر در شبکه‌های استانی و سراسری پیش بروند، زیرا مشخص نیست که شیوع کرونا تا چه زمانی در کشور ادامه داشته باشد و به گفته متخصصین دستکم یکی دو سال دیگر درگیر این ویروس خواهیم بود.
وی گفت: به اعتقاد ما و فعالان تئاتر در مدت شیوع کرونا نباید چراغ تئاتر خاموش شود و چاره‌ای جز ایجاد زیرساختهای لازم برای اجرای تئاتر در فضای مجازی یا به صورت آنلاین نیست.
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: در ایام شیوع کرونا تله تئاتر خوبی در استان تولید نشد و در صورتی که لوح فشرده نمایشهای ارسالی به جشنواره استانی تئاتر از نظر تصویر کیفیت مناسبی داشته باشند، میتوان زمینه اکران آنها را در فضای مجازی فراهم کرد.
وی ادامه داد: برخی گروه‌های نمایشی شرکت کننده در جشنواره تئاتر استان درخواست کرده‌اند که قبل از داوری نهایی آثار، زمانی برای تصویربرداری مجدد از کارشان داده شود تا کار با کیفیت بهتری در اختیار داوران قرار گیرد که این درخواست در شورای سیاستگذاری جشنواره به تصویب رسید.
محمدی گفت: براین اساس به صاحبان ۲ اثر برگزیده این جشنواره نیز فرصت داده می‌شود تصویربرداری بهتری از کار خود داشته باشند تا زمان بررسی آن، شانس بیشتری برای انتخاب در جشنواره تئاتر فجر داشته باشند.