مسئولان محلی اعلام می‌کنند که در پی نشت نفت و آلوده شدن رودخانه سرخون به عنوان منبع آبی ۵۷ مزرعه پرورش ماهی این منطقه خسارت جبران‌ناپذیری از سال ۹۰ به شیلات‌داران و فعالان این حوزه وارد شده است.
خط نفت مارون به اصفهان در منطقه حوزه نفتی مارون آغاز و تا اصفهان امتداد دارد و به عنوان اصلی‌ترین تامین کننده نفت پالایشگاه اصفهان است بخش عمده این خط با لوله ۳۰ اینچی از منطقه کوهستانی و سخت‌گذر چهارمحال و بختیاری عبور می‌کند.
این خط لوله از سال ۵۶ از چهارمحال و بختیاری عبور داده شده است و تاکنون پنج مرتبه دچار نشت شده که چهار نشت این خط لوله در سرخون و یک مرتبه در حوزه زاینده‌رود اتفاق افتاده است.
نخستین نشت نفت این خط لوله در سال ٦٠ براثر رانش زمین و نشت‌های بعدی در سال ٦٨ و بعدی در ۹۵ و دیگری۲۳ آذرماه سالجاری رخ داد، که به دلیل اینکه مزارع شیلات این منطقه از سال ۸۶ فعال شدند، خسارت به مزارع پرورش ماهی از سال ۹۰ با نشت نفت از تلمبه خانه شماره۶ این خط لوله در این منطقه و دپو لجن‌های نفتی نیز در چند سال گذشته آغاز شد.
براساس برآورد در سال ۹۰ بر اثر نشت نفت از تلمبه‌خانه چهار میلیارد و ۵۲۰ میلیون ریال خسارت به چهار مزرعه پرورش ماهی سرخون این شهرستان وارد شد که ۴۵۰ هزار بچه ماهی بین ۱۵ تا۲۰ گرم و ۴۰۰ هزار تخم چشم زده از بین رفت.
در سال ۹۵ نیز بر اثر ترکیدگی و نشت نفت ۱۴۸ تن ماهی در مسیر و بستر چشمه و رودخانه سرخون دلیل آلودگی به نفت خام از بین رفت و فعالیت ۵۷ مزرعه پرورش ماهی سردآبی در مسیر و بستر چشمه و رودخانه سرخون شهرستان تعطیل شد.
از مجموع ۵۷ مزرعه پرورش ماهی ۴۵ مزرعه پرورش ماهی در مجتمع پرورش ماهی"رِفن" به عنوان بزرگترین مجتمع پرورش ماهی سردآبی در استان قرار گرفته است که با تجمیع سرمایه‌های مردم منطقه و تسهیلات بانکی به منظور ایجاد اشتغال پایدار برای مردم و جلوگیری از مهاجرت به شهر احداث شد، که با توجه به آلودگی نفتی تمام مزارع تعطیل است.
این مجتمع با ۲۵میلیارد ریال اعتبارات تملک دارایی و ۶۵میلیارد ریال از محل تسهیلات بانکی احداث شد که ظرفیت تولید سالانه بیش از یکهزار تن و ۳۰۰ تن ماهی را داشت.
نشت نفت روی کار و زندگی‌مان تاثیر گذاشت
یکی از مزرعه‌داران پرورش ماهی در مجتمع پرورش ماهی رفن شهرستان اردل با اشاره به اینکه آلودگی نفتی در این منطقه باعث آلودگی آب و تعطیلی مزارع پرورش ماهی در گذشته شد، گفت: با ترکیدن این خط لوله در دهه ۶۰ آب رودخانه آلوده و تمام درختان آتش گرفتند.
اسماعیل بهمنی افزود: در سال ۹۰ نیز با نشت نفت به آب‌های زیرزمینی به دلیل احداث چاه برای جمع کردن ضایعات نفتی، آب چشمه آلوده شد و در این مرحله تعدادی از مزارع پرورش ماهی تعطیل شدند و سال ۹۵ با نشت نفت تمام مزارع پرورش ماهی تعطیل شد و این تعطیلی خسارت زیادی به مردم به خصوص شیلات‌داران منطقه وارد کرد.
وی با تاکید بر اینکه مردم این منطقه پیش از احداث مزارع پرورش ماهی به کار کشاورزی و کشت برنج مشغول بودند، گفت: به پیشنهاد سازمان جهادکشاورزی کشاورزان شالی‌کاری را تعطیل کردند و به احداث مزارع پرورش ماهی به منظور ایجاد اشتغال پایدار، کسب درآمد بهتر و استفاده بهینه از منابع آبی اقدام کردند که با وجود نشت نفت، چند سالی است که سرمایه‌های مردم خواب است.
به گفته وی، کشاورزان این منطقه ۲ سال پس از آلودگی نفتی سال ۹۰ مشغول کار کشاورزی شدند در صورتی که دامپزشکی مجوز فعالیت به مجتمع‌های پرورش ماهی به دلیل آلودگی آب را نداد و این امر باعث شده که شیلات‌داران و فعالان این عرصه امروز با مشکلات عمده از جمله بدهی بانکی و نداشتن منبع درآمد مواجه شوند.
بهمنی یادآوری می‌کند که در سال ۹۵ پس از ترکیدگی لوله مسئولان وزارت نفت برای بررسی موضوع میزان آلودگی آب و خاک، قراردادی با کارشناسان دانشگاه تبریز منعقد کردند که میزان آلودگی را بررسی کنند که این آلودگی آب تایید شد و کارشناسان اعلام کرده بودند که ۲ سال زمان نیاز است تا میزان آلودگی بررسی و ۶ سال زمان نیاز است آلودگی رفع شود، اما پس از گذشت چهار سال از این تحقیقات ۲مرتبه آذرماه سالجاری لوله نفت نشت و آلودگی افزایش پیدا کرد و ادامه فعالیت مزارع پرورش ماهی نامشخص شد.
این مزرعه‌دار ماهی در اردل، با اشاره به اینکه مزرعه پرورش ماهی ۳۰ تنی احداث کرده است و باید براساس ظرفیت سالانه حداقل پنج میلیارد ریال درآمد و اشتغالزایی پایداری برای تعدادی از مردم ایجاد کند، افزود:با توجه به مشکلاتی که به وجود آمده است، نه تنها شغلی ایجاد نکردم شغل کشاورزی خود را نیز از دست دادم.
وی به تعهد وزارت نفت در سال ۹۵ به پرداخت سالانه یک میلیارد ریال خسارت به شیلات‌داران به منظور کاهش خسارت وارده و جلوگیری از شکایت به مراجع قضایی اشاره کرد و گفت: تنها یک نوبت این خسارت پرداخت شده و از سال ۹۶ نیز تاکنون خسارتی پرداخت نشده است.
بهمنی اظهار داشت: هر کدام از شیلات‌داران این منطقه بسته به مساحت مزرعه پرورش ماهی خود، بین سه تا پنج میلیارد ریال به بانک بدهکارند و هر روز با مشکلات بانکی و سود بالای بانکی مواجه هستند.
یکی دیگر از شیلات‌داران این منطقه با اشاره به اینکه مزرعه پرورش ماهی ۵۰ تنی احداث کرده است و ۳۰۰ لیتر مجوز آب در ثانیه را دارد، گفت: از سال ۹۰ تاکنون با مشکل آلودگی آب و تعطیلی مراکز شیلات و ورشکستگی مواجه شدیم.
جبار عزیزی افزود: سالانه شیلات‌داران این منطقه بین یک میلیارد و تا سه میلیارد ریال سود تسهیلات به بانک پرداخت می‌کنند و همه سرمایه خود را برای احداث این مزارع گذاشته و در این چند سال با توجه مشکلات اقتصادی، بیکار نیز شده‌اند.
وی اظهار داشت: شیلات‌داران منطقه در حادثه اخیر، موافق با اجرای طرح تعمیر و بازسازی این خط لوله نبودند، اما با وساطت مسئولان استان و شهرستان موافقت کردند و اکنون خواستار رسیدگی به مشکلات مردم این منطقه از سوی شرکت نفت هستند.
عزیزی، با تاکید بر اینکه شیلات‌داران این منطقه خواستار تملک مزارع پرورش ماهی توسط شرکت نفت و یا پرداخت خسارت وارده به این مزارع هستند، گفت: در صورتی که با خواسته آنها موافقت نشود رسیدگی به موضوع را از مراجع قضایی به صورت جدی‌تر پیگیر خواهند شد.
وی گفت: در صورتی که این شرایط از سوی شرکت نفت مهیا نشود ضرر و زیان سنگینی به مردم و شیلات‌داران وارد می‌شود.
یکی دیگر از شیلات‌داران این منطقه با اشاره به اینکه نشت لوله نفت باعث از بین رفتن بخشی از کسب و کار مردم و افزایش مهاجرت از این منطقه به شهرها شده است، گفت:۹۰درصد مزارع پرورش ماهی این منطقه در زمین‌های شالیزاری احداث شد و بیشتر افرادی که اقدام به احداث شیلات کردند به کشت برنج و محصولات کشاورزی مشغول بودند و درآمدی برای سالانه خود داشتند و با تغییر دادن وضعیت مزارع شالیزار به مزرعه پرورش ماهی، نه تنها درآمدی که نداشته‌اند بلکه ضرور وزیان و بدهی نیز به بانک دارند.
حمزه‌علی خرمی با تاکید بر اینکه به نظر کارشناسان بهداشت و محیط‌زیست آلودگی نفتی از آب‌های زیرزمینی و سرچشمه‌ها و خاک به راحتی پاک شدنی و از بین رفتنی نیست از مسوولان وزارت نفت خواست تا در خصوص رفع مشکلات مردم این منطقه تدابیری در نظر بگیرند.
وی افزود:در مزارع پرورش ماهی این منطقه بیش از ۳۰۰ نفر مشغول به کار بودند که در حال حاضر در بلاتکلیفی به سر می‌برند.
خرمی از مسئولان شرکت نفت خواست تا نسبت به رفع مشکلات مردم این منطقه به خصوص شیلات‌داران تصمیم گیری کنند.
به گفته وی، برخی از شیلات‌داران و صاحبان مزرعه پرورش ماهی در این منطقه به دلیل بدهی بانکی حساب‌های آنهای نیز مسدود شده و دسترسی به هیچ منبع درآمدی و مالی ندارند.
خرمی با تاکید بر اینکه مزارع پرورش ماهی این منطقه دیگر نمی‌توانند بازار فروش سابق را داشته باشند، گفت: به دلیل آلودگی آبی، بنک‌داران و افرادی که اقدام به خرید عمده ماهی می‌کردند زیر بار خرید ماهی این منطقه نخواهند رفت.
فعالیت مزارع پرورش ماهی پس از نشت نفت سال ۹۰ تعطیل شد
مدیرکل شیلات چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اینکه نخستین آلودگی نفتی در مزارع شیلات استان از سال ۹۰ شروع شد، گفت: پس از آن به مدت یکسال ،تمام فعالیت‌های شیلاتی منطقه سرخون تعطیل شد و و در سال ۹۱ پس از برگزاری جلسه مدیریت بحران مصوب شد که انجام فعالیت شیلات تا شعاع ۱۰ کیلومتری سرچشمه سرخون تعطیل و مابقی مزارع فعالیت داشته باشند.
محمد کریمی در گفت و گو با ایرنا افزود: در سال ۹۱ پس از تصویب این مصوبه، فعالیت ۱۲ مزرعه شیلاتی موجود در داخل محدوده ۱۰ کلیومتری غیرفعال شد و مابقی مزارع فعال شدند.
وی با اشاره به اینکه رسیدگی به مشکلات شیلات‌داران این منطقه در مراجع قضایی از همان سال در دست اقدام است، گفت:روند فعالیت توسعه شیلات از سال ۹۱ در فاصله ۱۳ کیلومتری سرخون ادامه داده شد و بزرگترین مجتمع پروش ماهی استان(رفن)در ۱۳ کیلومتری فاصله با رودخانه تکمیل و فاز نخست آن به بهره‌برداری رسید.
به گفته وی، این مجتمع پرورش ماهی دارای ۴۵ مزرعه با ظرفیت تولید سالانه بیش از یکهزار تن ماهی را دارد که در سال ۹۵ نیمه نخست آن فعال شد، که آلودگی نفتی و شکستگی جدید رخ داد و میزان آلودگی به میزانی بالا بود که به این مجتمع نیز رسید و فعالیت این محتمع نیز از مدار خارج شد.
وی به تمدید نشدن پروانه بهداشتی این مزارع از سوی دامپزشکی به دلیل آلودگی آب اشاره کرد و گفت: همه فعالان این مزارع برای احداث مزرعه و همچنین ساخت و ساز و تامین نهاده از تسهیلات بانکی استفاده کردند، که به دلیل تعطیل شدن فعالیت این مزارع و نداشتن منبع درآمد در خصوص بازپرداخت تسهیلات با مشکل مواجه هستند و بانک نیز به این افراد و ضامن‌های آنها برای بازپرداخت فشار می‌آورد.
کریمی، با اشاره به آلودگی نفتی سال ۹۰ گفت: براساس مصوبات و پشنهادات در آن سال مقرر شده بود که وزارت نفت ۱۲ واحد شیلاتی در محدوده ۱۰کیلومتری را تملک کند که به دلیل ارزش‌گذاری پایین نسبت به مزارع، مزرعه‌داران از واگذاری مزارع به شرکت نفت خودداری کردند.
وی اظهار داشت: برای ارزیابی میزان آلودگی آب اوایل سالجاری آزمایش آب زیر نظر ارگانهای مختلف از جمله محیط زیست، شیلات، دامپزشکی، شرکت نفت و استانداری انجام شد و مشخص شد آلودگی برطرف نشده و این مشکل ادامه دارد تا اینکه آذرماه امسال نیز لوله دوباره نشت داشت و هنوز میزان آلودگی آب و میزان افزایش این آلودگی انجام نشده است.
مدیرکل شیلات چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه برای انجام آزمایش آب وسایل آزمایشگاهی و نمونه‌برداری خاص و هماهنگی بین دستگاهی نیاز است، گفت: هفته آینده با هماهنگی دستگاههای متولی از جمله اداره کل حفاظت محیط‌زیست، شرکت نفت ، اداره کل دامپزشکی و شیلات، نمونه برداری از آب انجام خواهد شد تا تاثیر آلودگی نفتی بر منابع آبی مشخص شود.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مهمترین خطر و مشکل برای بحث مزارع پرورش ماهی در قفس در کارون چهار است، گفت: در صورتی که آب رودخانه سرخون وارد سد شود میزان خسارت به مزارع پرورش ماهی در قفس بسیار بالاست.
کریمی افزود: مزارع پروش ماهی در قفس برای احداث قفس و سرمایه‌گذاری فیزیکی و ذخیره ماهی بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه کرده‌اند و در صورتی که آلودگی نفتی به این مزارع برسد خسارت سنگینی به شیلات‌داران وارد خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه مزارع پرورش ماهی در منطقه سرخون بیش از یک هزار تن ظرفیت اسمی دارد و سالانه به دلیل نداشتن تولید و درآمد خسارت سنگینی به این افراد وارد می‌شود، گفت: خسارت ناشی از سودهای بانکی نیز به این افراد بسیار بالاست.
به گزارش ایرنا، نشت نفت در منطقه سرخون شهرستان میانکوه در ۲ دهه گذشته برای چهارمین بار در روز یکشنبه (۲۳ آذر) بر اثر شکستگی خط لوله نفت مارون به اصفهان در منطقه تلمبه‌خانه روستای گندمکار شهرستان اردل رخ داد.
این حادثه منجر به ورود نفت به رودخانه سرخون و اراضی اطراف آن شده است که در پی آن برخی مناطق نیز به سبب پخش گاز ناشی از نفت رها شده، دچار آتش‌سوزی شد که با تلاش نیروهای امدادی و آتش‌نشانی یک روز پس از این حادثه به طور کامل مهار شد.
قرار گرفتن چهارمحال و بختیاری در مسیر خط انتقال نفت مارون به اصفهان، سال‌هاست که مردم منطقه میانکوه به ویژه شهر سرخون وروستاهای اطراف آن را با مشکلاتی روبرو کرده است.
بخش میانکوه از بخش‌های شهرستان اردل است که تا شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری ۱۵۰ کیلومتر و تا اردل مرکز شهرستان ۸۰ کیلومتر فاصله دارد.