به گزارش ایرنا، تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله که از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جهان نیز یاد می‌شود طی دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی مواجه شده که آتش‌سوزی و خشکسالی از مهم‌ترین این موارد بودند. البته به این چالش‌ها می‌توان تجاوز برخی همسایگان تالاب به عرصه این محدوده کم‌نظیر، شکار و حتی اتفاق تلخ مرگ ناشی از مسموم شدن ده‌ها هزار قطعه پرنده مهاجر در زمستان ۱۳۹۸ را هم افزود که هر کدام به نوعی میانکاله را طی سال‌های اخیر باآسیب‌هایی جدی مواجه کرده‌اند.
یکی از تکراری‌ترین چالش‌های میانکاله اما در این بین ، آتش‌سوزی‌های متعددی است که هر بار بخشی از این محدوده ارزشمند را از بین می‌برد ؛ آتش‌سوزی‌هایی که معمولا ریشه‌های انسانی دارند و اغلب طبق آنچه که مسئولان محیط زیست مازندران اعلام کرده اند ، عمدی هستند. با این وصف ، صرف‌نظر از انسانی یا طبیعی بودن و حتی عمدی یا غیرعمدی بودن این آتش‌سوزی‌ها، کمبود تجهیزات اولیه مورد نیاز برای مقابله با آتش‌سوزی‌های تقریبا پرتعدادی که در این زیستگاه مهم رخ می‌دهد، کمتر از خود آتش‌سوزی‌ها بلای جان میانکاله نشده است.
تیغ آتش روی وعده‌های تکراری
تا کنون بارها از سوی مسئولان مختلف استانی و حتی ملی بر ضرورت ایجاد پایگاه آتش‌نشانی در میانکاله و همچنین تهیه لودر برای ایجاد آتش‌بر به منظور پیشگیری از پیشروی آتش در عرصه زیستگاه تأکید شد. حتی در آخرین مورد این تأکیدها، شهریور امسال معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در سفر یک روزه‌اش به مازندران به طور رسمی اعلام کرد که قرار است پایگاه آتش‌نشانی در میانکاله ایجاد شود.
«کیومرث کلانتری» در جلسه‌ای که برای پیشگیری از آتش‌سوزی‌های میانکاله به میزبانی استانداری مازندران و با حضور معاون سیاسی، امنیتی استاندار، مدیران کل حفاظت محیط زیست، دامپزشکی و مدیریت بحران برگزار شده بود نیز حضور یافت و پس از جلسه اعلام کرد: «مقرر شد با مشارکت استانداری مازندران و سازمان حفاظت محیط زیست ۲ دستگاه لودر برای اطفاء حریق به پناهگاه حیات وحش میانکاله اختصاص یابد.»
اما تا امروز تقریبا هیچ کدام از این وعده‌ها برای میانکاله محقق نشده است تا تن این تالاب کم‌نظیر کماکان هم از احتمال وقوع آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی بلرزد و هم از انتظار رسیدن لودر و خودروهای آتش‌نشانی به محل وقوع آتش‌سوزی در هول و بلا باشد.
مخالفت با تأمین اعتبار استانی
در حالی که حدود چهار ماه از وعده تهیه لودر و ایجاد پایگاه آتش‌نشانی برای میانکاله می‌گذرد، دیروز –سه‌شنبه ۱۶ دی- مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران به رسانه های محلی گفت که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان بر خلاف مصوبه بابت خرید ۲ دستگاه لودر به کمک استانداری، با پرداخت اعتبار برای این منظور مخالفت و اعلام کرد که امکان اختصاص اعتبار برای خرید لودر وجود ندارد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی افزود که تأمین اعتبار برای تهیه لودر از منابع استانی با توجه به این که این موضوع عمرانی محسوب می‌شود و به مدیریت بحران نیز ارتباط دارد کاملا قانونی است، اما با وجود این که استانداری برای تأمین دست‌کم یک دستگاه لودر از منابع استانی موافق بود، بعضی دستگاه‌ها سیاست‌های استانداری را اجرایی نمی‌کنند.
این مسئول به راضی بودن اداره کل حفاظت محیط زیست برای خرید یا تهیه لودر کارکرده از سایر دستگاه‌های اجرایی استان نیز اشاره و این پرسش را هم مطرح کرده که اگر مصوبات برای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بی‌ارزش است و قابلیت اجرایی ندارد چرا تصویب می‌شوند؟
به اعتقاد ابراهیمی کارنامی ، این تصمیم استانی حتی می‌تواند ساخت ۲ پایگاه آتش‌نشانی در پناهگاه‌های حیات وحش میانکاله و سمسکنده را که شهریور امسال تصویب شده بود نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.
مصوبه‌ای نداریم
اما مخالفت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران با خرید لودر برای مقابله با آتش‌سوزی در میانکاله به گفته رئیس این سازمان، امری قانونی است و به استناد بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های قانونی و سیاست‌های دولت در زمینه کاهش هزینه‌ها انجام شده و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران برای تحقق این وعده باید پیگیر جذب اعتبارات ملی باشد.
مفید غلامی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا پیرامون دلیل مخالفت با خرید لودر برای میانکاله پیش از هر نکته‌ای ابتدا وجود مصوبه برای خرید لودر ویژه میانکاله را تکذیب کرد و گفت : اصلا چنین مصوبه‌ای نداریم. شاید منظور مدیرکل حفاظت محیط زیست نامه‌ای باشد که در این زمینه صادر شده بود. طبق قانون هر نوع تامین اعتبار باید مصوبه شورای برنامه‌ریزی داشته باشد، ولی ما چنین مصوبه‌ای نداشتیم. بودجه را هم بر اساس مصوبات شورای برنامه‌ریزی تصویب می‌کنیم. یعنی ابتدا باید در شورای برنامه‌ریزی تشخیص داده شود که آیا تخصیص اعتبار برای اجرای طرحی ضرورت دارد یا نه.
وی با اشاره به ملی شدن اعتبارات طرح های محیط زیستی ، تأکید کرد که اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران باید از سازمان متبوع خود در قالب تأمین اجاره ، لودر مورد نیاز را برای میانکاله تهیه کند.
اجاره به جای خرید
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران گفت : وقتی خرید یک دستگاه لودر به هر دلیلی امکان‌پذیر نیست ، در قالب اجاره می‌توان این نیاز را برطرف کرد ، اما مسئولیت تأمین با سازمان حفاظت محیط زیست است که باید اعتبارات هزینه‌ای را تامین کند. مسئولیت تأمین هر نوع تجهیزاتی برای هر دستگاهی چه اعتبار در استان تأمین بشود و چه نشود در نهایت با همان دستگاه است.
وی افزود : اگر این موضوع برای میانکاله و محیط زیست اهمیت دارد، خود دستگاه باید از اعتبارات ملی سازمان حفاظت محیط زیست بودجه لازم را جذب کند .
مفیدی‌راد معتقد است که خرید لودر برای میانکاله با توجه بررسی‌های انجام شده موضوعیت ندارد و مسأله‌ای است که با اجاره لودر حل می‌شود.
این مسئول با این حال بر مهم بودن حفاظت از تالاب میانکاله نیز تأکید کرد و گفت که اعتبارات استانی باید برای مسائلی مهم‌تر به میانکاله اختصاص یابد.
وی توضیح داد : با این که تکلیف قانونی برای اختصاص اعتبار به میانکاله نداریم، اخیراً به خاطر اهمیت میانکاله ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار مطالعاتی برای این تالاب تامین کردیم تا پس از دریافت شرح خدمت، بررسی بیشتری روی میزان بودجه انجام شود. در واقع با توجه به ملی بودن اعتبارات محیط زیستی، این رقم نوعی کمک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به محیط زیست است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران گفت : اگر قرار باشد در این شرایط اقتصادی برای هر نیاز اینچنینی تجهیزات و ماشین‌آلات خریداری کنیم، کل بودجه استان را باید به همین موارد اختصاص دهیم. به همین دلیل سیاست دولت خرید خدمات است و معتقدیم این مشکل میانکاله با تأمین اعتبار اجاره لودر قابل حل است.
البته به نظر می‌رسد روندی که مفیدی‌راد به آن اشاره می‌کند مورد توجه اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران نیز قرار گرفته و پیگیری‌های لازم برای آن را انجام داده است. چرا که مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در مصاحبه خود این را نیز اعلام کرده که سازمان متبوعش در راستای اجرای این مصوبه هزینه اجاره یک ساله یک دستگاه لودر را تامین کرد و قول داد در بودجه سال ۱۴۰۰ یک دستگاه لودر را هم خریداری کند و در اختیار محیط زیست مازندران قرار دهد.
هیاهوی تالاب‌ها
بلاتکلیفی تجهیزاتی میانکاله در حالی سال‌هاست ادامه دارد که معمولا هر چند وقت یک بار این تالاب مورد توجه مسئولان قرار می‌گیرد بر حمایت همه‌جانبه از آن تأکید می‌شود. ۱۱ آذر امسال کمیته استانی مدیریت حفاظت و احیای تالاب‌های مازندران با محوریت بررسی مشکلات تالاب میانکاله و به ریاست استاندار مازندران برگزار شد و احمد حسین‌زادگان ضمن اشاره به اهمیت جهانی این تالاب، تأکید کرد که باید با ارائه اقدامات و برنامه‌ریزی مناسب و بسیج کردن همه ظرفیت‌های استانی از فراموش شدن و تخریب این زیستگاه مهم جلوگیری شود.
زندگی، دور از هیاهوی انسان صدها هزار سال است که در میانکاله با هیاهوی پرندگان و جانوران جریان دارد. حتی در دهه‌های اخیر که پای انسان‌ها به این تالاب بیشتر از قبل باز شده، باز هم میانکاله با وجود همه زخم‌های وارد شده تاب آورده است ، اما شاید جدال‌های اداری و بین دستگاهی و تعلل‌های مدیریتی اعم از استانی و ملی، روز به روز بیشتر از گذشته توان مقابله میانکاله با چالش‌های گوناگونی را که با آن مواجه است ، کاهش دهد و عمر و سرعت تخریب آن را بیشتر کند.
امسال بیش از ۱۰ مورد آتش‌سوزی در شبه جزیره ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتاری میانکاله رخ داد ؛ تالابی که یکی از نخستین پناهگاهای ثبت شده در کنوانسیون جهانی تالاب‌هاست و به دلیل وجود ۲۰۰ گونه پرنده و ده‌ها گونه پستاندار و گونه‌های گیاهی متعدد آبی و خاکی، یکی از معدود ذخیره‌گاه‌های طبیعی زیست‌کره زمین است.