به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا بهرام امیراحمدیان روز دوشنبه در کارگاه آموزشی ابتکار کمربند و راه، فرصت‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران که به همت دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، گفت: انباشت سرمایه در اثر سال‌ها رشد اقتصادی مداوم و کسب درآمدهای سرشار ارزی چین را به بزرگترین قدرت اقتصادی جهان بعد از ایالات متحده تبدیل کرده است.
وی افزود: نیاز چین به بازارهایی برای واردات انرژی و مواد اولیه و صدور کالاهای ساخته شده، مهمترین چالش‌های بقای این کشور با یک پنجم جمعیت جهان است.
این کارشناس مسائل ترانزیت با بیان اینکه بیش از ۸۵ درصد تجارت جهانی از طریق راه‌های دریایی انجام می شود، گفت: جاده ابریشم می‌تواند نقش خیلی اساسی در این زمینه داشته باشد بنابراین "دسترسی به آب‌های آزاد" از یک سو و "سلطه بر این آبراه‌ها" از سوی دیگر، دو سوی موازنه تجارت جهانی آینده بین چین و دنیای غرب خواهد شد.
وی با ذکر تاریخچه‌ای از راه‌های زمینی ابریشم، ادامه داد: بعد از حمله مغول‌ها، روی کار آمدن دولت عثمانی در آسیای صغیر ، تقسیم شدن قلمروها به دولت‌های متعدد و نبود سلطه قدرت مرکزی، گرفتن باج و مالیات از کاروان‌ها به شدت افزایش می‌یابد.در این دوران شاهد هستیم که کاروان‌ها رد شدن از راه زمینی را به صرفه ندیدند و به دنبال آن راه ابریشم دریایی کشف شد که امکان جابجایی بدون دردسر کالاهای زیادی را فراهم می‌کرد و اینها تحولاتی بود که راه ابریشم دریایی ایجاد کرده بود.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه با بیان اینکه چین برای احداث زیرساخت‌ها عمدتاً جاده، ریل، بنادر، فرودگاه‌ها و انبارها برای جابجایی کالاها به یک بودجه و صندوق نیاز داشت، اظهار کرد: به همین منظور صندوق راه ابریشم برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی در امتداد جاده ابریشم دریایی و بازاریابی محصولات چینی ایجاد شد.
وی ادامه داد: ایجاد کمربند اقتصادی راه ابریشم باعث ایجاد پیوند کشورهای اوراسیا و احداث زیرساخت‌های مشترک مانند فرودگاه‌ها، خطوط لوله، ارتباط از راه دور، ارتباط پستی، گمرک و ارتقای کیفیت کالا می شود.
بانک زیرساخت آسیایی رقیب جدی بانک‌های تحت تسلط آمریکاست
وی افزود: تا مارس ۲۰۱۷ ، ۱۵ پروژه با سرمایه‌گذاری بیش از ۳ هزار میلیارد دلار نهایی شد و این میزان سرمایه گذاری برای کشورهایی که نخست انضباط مالی داشته باشد و اینکه قانون در آنجا حاکم باشد، انجام می‌شود و دیگر اینکه شرایط اقتصادی برای سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه و تضمین آن فراهم باشد.
امیراحمدیان با اشاره به ایجاد بانک "سرمایه گذاری زیرساخت آسیایی" برای تبادل و جابه جایی کالا که به پیشنهاد دولت جمهوری خلق چین تاسیس شده است، هدف این نهاد را توسعه چندجانبه تامین مالی پروژه‌های زیربنایی در منطقه آسیا عنوان کرد و گفت: این بانک رقیب جدی برای بانک‌های جهانی، صندوق بین‌المللی پول و بانک توسعه آسیاست که تحت تسلط کشورهایی مانند آمریکا هستند.
به گفته وی، ایران یکی از سهامداران و اعضای هیئت موسس بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیایی است و فروردین ۹۴ به این بانک پیوست. تیرماه ۹۴ وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی با شرکت در مراسم رسمی امضای اساسنامه بانک سرمایه گذاری زیربنایی آسیا در پکن را به امضا رساند و میزان سهام ایران در بانک سرمایه گذاری زیر آسیا یک میلیارد و ۵۸۶ دلار برآورد شده است.
۱۴۰ کشور درگیر طرح کمربند چین هستند
امیر احمدیان با بیان اینکه برخی کشورها مانند مغولستان، قزاقستان و کشورهای اروپایی در کمربند اقتصادی حضور دارند، گفت: این کشورها اقتصادهای ابتکار کمربند راه ابریشم دریایی هستند. ۱۴۰ کشور درگیر این مسئله هستند.
وی با طرح این سوال که چین با این کمربند چه کار میخواهد بکند، گفت: ابتکار کمربند و راه به مراتب بیش از توسعه ارتباطات خطی بین اروپا و آسیا است یعنی فقط ارتباط خطی نیست و عمق دارد و در حقیقت پکن برای ایجاد یک شبکه جامع زیرساخت اوراسیایی تلاش می‌کند تا کریدور فرامنطقه‌ای پیوند مسیرهای زمینی و دریایی باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: چین به عنوان سرمایه‌گذار اصلی و معمار شبکه زیرساخت اورآسیا در حال ایجاد شبکه جدید محور خط لوله و راه آهن به حمل و نقل است و علاوه بر این رهبران چین بر گسترش بنادر عمیق دریایی به ویژه در اقیانوس هند تمرکز کرده‌اند.
فروش ۴۰۰ میلیارد دلار گاز از روسیه به چین
وی افزود:در روسیه ۴۰۰ میلیارد دلار پروژه فروش گاز طبیعی به چین قرارداد بستند و این کار در سی سال انجام خواهد شد و در مقابل چین به روسیه طبق قرارداد امضا شده پولی نخواهد داد و قرار شد فقط کالاهای چینی به روسیه صادر شود که منتقدان می گویند این توسعه نیست و مواد اولیه را صادر می کند در مقابل آن کالا می گیرد اما در حقیقت روسیه میخواهد رابطه را برقرار کند.
این کارشناس مسایل بین الملل گفت: چین وقتی صحبت از ابتکار کمربند و راه می کند روسیه هم اتحادیه اقتصادی اوراسیا را مطرح می‌کند این یعنی به نحوی این دو قدرت بزرگ اروپایی و آسیایی منافع مشترکی را دنبال می‌کنند.
امیراحمدیان تصریح کرد: چین شاید از حیث اقتصادی کشور دوم دنیا باشد اما از حیث نظامی قدرتش کمتر از روسیه است و درعین حال قدرت اقتصادی روسیه از اقتصاد آمریکا ۱۰ مرتبه پایین تر است.
وی با بیان اینکه روسیه، چین و هند به عنوان قدرت‌های بزرگ به دنبال جهان چندقطبی هستند تا نگذارند ایالات متحده قدرت برتر شود، گفت: اگر چین ثبات سیاسی نداشته باشد نمی‌تواند این موضوع را دنبال کند. حزب کمونیست توانست این ثبات سیاسی را به وجود بیاورد. اکنون هم از حیث اقتصادی تلاش می کند تا بازارهای جهانی اقتصادی را توسعه دهد و این به رشد منجر خواهد شد و کاهش وابستگی را در پی خواهد داشت.
طرح کمربند منجر به افزایش نفوذ سیاسی چین می‌شود
این کارشناس مسائل بین الملل و حوزه ترانزیت افزود: چین امیدوار است که اجرای ابتکار کمربند و راه، ثبات استان‌های غربی پکن و همچنین همسایه‌های دردسرسازی مانند پاکستان و افغانستان را فراهم آورد. چین منابع مالی بیشتر پروژه‌های زیر دریایی مسیر را تامین می‌کند و در عین حال قادر به افزایش نفوذ سیاسی خود خواهد بود. بسیاری از کشورهای مسیر راه ابریشم وابسته به سرمایه گذاری چین در زیرساخت خواهند بود
امیراحمدیان خاطرنشان کرد: هدف اصلی ابتکار کمربند راه این است که چین نقشی فعال در یک نظام چند قطبی داشته باشد و به دنبال اصلاح نظام بین‌المللی است و ابتکار در نظر گرفته شده پایه نوع جدیدی از روابط بین‌المللی محسوب می شود که عناصر اصلی آن ارتباطات بیشتر در اروپا، همکاری برد برد، پیشرفت و رفاه متقابل و همچنین پاسداری از اصول سازمان ملل در مفهوم دخالت در امور داخلی دیگر کشورهاست.
کووید۱۹ نبود ابتکار کمربندچین بیشتر به اهداف خود می‌رسید
وی اضافه کرد: اگر کوئید ۱۹ نبود این ابتکار بیشتر به اهداف خود دست می یافت و موضوع اساسی این است هر جریانی که بتواند به این کشورها همگرایی به ویژه همگرایی سیاسی و اقتصادی ایجاد کند می‌تواند در منطقه و جهان تاثیرگذار باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه با اشاره به اینکه وقتی رهبری چین از یک فرآیند فراگیر صحبت می‌کند یعنی همه طرف‌های درگیر به شکل دادن و پیشرفت کمربند اقتصادی جاده ابریشم برای قرن ۲۱ در راستای منافع اقتصادی خود تلاش کنند، گفت: از جمله معضلات وانتقادات به این ابتکار،مباحث محیط زیست و بهره وامی است که چین به کشورها می‌دهد اما دیدگاه کلی مثبت بود که کشورها به این ابتکار پیوستند.
وی ادامه داد: چین و روسیه توافق کردند طرح راه ابریشم را با برنامه توسعه شرق دور، روسیه برای سیبری به هم پیوند دهند علاوه بر این مسکو و پکن توافق کردند اتحادیه اقتصادی اوراسیایی را با ابتکار کمربند و راه به هم پیوند بزنند.
امیراحمدیان چارچوب ابتکار کمربند و راه را کاری برد-برد، با هدف اتصال سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا به یکدیگر و اتصال آسیایی توسعه یافته در یک سوی اوراسیا به اروپایی توسعه یافته در سوی دیگر و بالفعل کردن پتانسیل‌های عظیم توسعه دولت هایی برشمرد که در این بین قرار گرفته اند.
وی گفت: بین‌المللی کردن یوان، تاسیس بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا، صندوق سرمایه‌گذاری کمربند اقتصادی جاده ابریشم، امضای تفاهم نامه همکاری با برخی کشورها، محورهای مهم این ابتکار است که رئیس جمهور و نخست وزیر چین در سفر به ۲۰ کشور اقدامات عملی چین در کمربند اقتصادی جاده ابریشم را عنوان کردند.
امیر احمدیان تصریح کرد: چین با وجود تعرفه‌های اعمال شده دولت ترامپ و رکود اقتصادی در سال ۲۰۱۹ شاهد رشد مداوم نفوذ جهانی بود و اکنون بزرگترین لشکر دیپلماتیک جهان را درگیر پروژه‌های قدرت نرم می کند و بسیاری از سرمایه گذاری ها بخشی به اصطلاح ابتکار کمربند و راه بر می گردد.
این کارشناس حوزه ترانزیت اضافه کرد: چین از سال ۲۰۱۳ به دنبال ساخت راه ابریشم جدید است و در بیش از۶۰ کشور جهان بندرها، راه آهن، جاده ها، زیرساخت‌های تولید انتقال برق و انتقال برق سرمایه گذاری کرده است و با استفاده از این شبکه میخواهد بازارهای صادراتی و همچنین دسترسی به مواد اولیه را تامین کند.
روسیه، قطر، مالزی، عربستان و مصر بزرگترین شرکای ابتکار چین
وی افزود: روسیه بزرگترین زمین بازی برای سرمایه گذاری های ابتکار کمربند و راه با ۱۱۳ پروژه به ارزش ۲۹۱ میلیارد دلار در اختیار دارد البته این فعلا فقط در حد مطالعه است و ۵ کشور برتر این پروژه قطر، مالزی، عربستان و مصر بعد از روسیه هستند. کل پروژه ها با ارزش ۳.۷ میلیارد دلار می باشد که بیش از هزار و ۵۱۶ میلیارد دلار آن به اتمام رسیده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: کمربند زمینی چین را به آسیای میانه و آسیای جنوبی و بعد به اروپا پیوند می زند و راه دریایی چین را به کشورهای جنوب شرقی آسیا، کشورهای خلیج فارس شرق و شمال آفریقا و آسیا و اروپا متصل می کند.
وی ادامه داد: تاکنون۶ کریدور اقتصادی زمینی، کریدور اقتصادی چین، مغولستان و روسیه، پل زمینی جدید، کریدور اقتصادی چین و آسیای میانه غرب آسیا، کریدور اقتصادی شبه جزیره چین هندوچین، کریدور اقتصادی چین و پاکستان و کریدور اقتصادی بنگلادش چین، هند و میانمار در این ابتکار شناسایی شده است.
امیر احمدیان با بیان اینکه چین به راه‌های آبی و تنگه های استراتژیک کانال سوئز، تنگه هرمز تنگه مالاکا و باب المندب وابسته است، اضافه کرد: کریدور اقتصادی چین و آسیای میانه و غرب آسیا تنها کریدوری است که ایران می‌تواند از آن استفاده کند ولی فعلا خبری از آن نیست.