پس از گذشت ٢۵ سال از آغاز طرح توسعه بافت پیرامون حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) به منظور حفظ شأن و جایگاه حرم مطهر رضوی در سیمای شهری، استمرار هویت معنوی زیارت، ارتقای شاخص‌های خدمات عمومی و تسهیلات اقامتی برای تمامی اقشار، حمایت از جمعیت مجاور باقیمانده و احیای بافت تاریخی موجود، بازنگری طرح با هدایت وزارت راه و شهرسازی و همکاری دستگاه‌های محلی از اواخر پارسال در قالب "طرح ویژه تفصیلی" در دستور کار قرار گرفت.
این طرح پیش از این در جلسه کمیسیون ماده پنج استان که به ریاست استاندار خراسان رضوی برگزار شده بود، پس از بررسی اصلاحات نهایی مورد نظر، برای تصویب نهایی و ابلاغ به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شد که در نهایت دوشنبه هفته جاری با حضور وزیر راه و شهرسازی و استاندار خراسان رضوی در نشست این شورا به تصویب رسید.
با توجه به نهایی شدن این طرح و لزوم اطلاع رسانی در خصوص آن، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی، مشاور طرح و اعضای کمیسیون ماده پنج استان امروز در نشستی رسانه ای ضمن پاسخگویی به سوالات اصحاب رسانه، به تشریح ابعاد مختلف این طرح پرداختند.
تاکید بر حفظ هویت تاریخی و مذهبی بافت
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی، روز چهارشنبه در نشست خبری طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی( ع) افزود: با توجه به رسمیت شناختن حقوق مالکانه، محور طرح مردم و در رده های بعدی دستگاه های خدمات رسان و مدیریت شهری است و امیدواریم برنامه اجرایی به سرعت توسط مردم پیش رود.
سید کمال الدین میرجعفریان ادامه داد: موضوعات ترافیکی و پارکینگ از دغدغه ها بود که ایجاد توقفگاه برای ١٤ هزار وسیله نقلیه در اطراف شارستان و همچنین ایمنی تردد برای زائران در این طرح پیش بینی شده است.
وی با تاکید بر حفظ هویت تاریخی و مذهبی در این طرح افزود: معابر موجود کنار گذاشته نمی شود و ساخت و سازها با حداقل مداخلات انجام می شود و تراکم ساخت و ساز منطبق با عرض معابر پیش بینی شده است.
معاون استاندار خراسان رضوی گفت: ایجاد زائرسراها و مهمانسراها در متراژهای کم و مناسب برای زائران نیز در طرح پیش بینی شده است و امیدواریم این طرح با همراهی دستگاه های مربوط و مردم به نفع زائران و مجاوران به سرعت اجرا شود.
میرجعفریان افزود: در حال حاضر حدود ١٣ هزار نفر در بافت پیرامون حرم مطهر رضوی سکونت دارند اما در افق این طرح با رویکرد مردمی، پیش بینی سکونت ٤٨ هزار نفر شده است.
وی ادامه داد: این طرح با همدلی همه دستگاه های اجرایی، قضایی و تولیت آستان قدس رضوی پس از برگزاری جلسات فشرده ، با خرد جمعی و اقناع منطقی پس از ٢٥ سال به سرانجام رسید و در شورای عالی معماری مصوب شد و مدیریت شهری مشهد نیز در تصویب این طرح پیگیری مجدانه داشت.
تحقق حرم شهر رضوی
شهردار مشهد نیز در این نشست گفت: به طرح تفصیلی مرکز شهر موسوم به طرح "طاش" انتقاداتی وجود داشت و ایده حرم شهر رضوی به عنوان ایده اصلاحی مطرح شد.
محمدرضا کلایی افزود: حفظ هویت شهر مشهد مرهون شبکه ارتباطی حرم مطهر و شهر است و برقراری اتصال حرم به شهر ضروری است و در طرح های قبلی این ارتباط در نظر گرفته نشده بود که در طرح جدید این ارتباط با احیای بافتهای تاریخی و مسیرهای تشرف پیش بینی شد.
وی ادامه داد: خالی شدن منطقه از سکنه و لزوم ایجاد زیرساختهایی برای حمل و نقل پاک در این منطقه، تصمیم گیری مجدد در طرح موجود را سبب شد و مشاور، تمرکز خوبی روی طرح با درنظر گرفتن جوانب طرح موجود داشت.
شهردار مشهد گفت: به چالش کشاندن طرح و اخذ اظهارنظرات ذی نفعان نیز منجر به پخته تر شدن طرح شد و فرایند ماهیتی طرح، نمونه است.
کلایی افزود: دغدغه هایی در خصوص این طرح در موضوعاتی نظیر حقوق مکتسبه، ره باغها و شکل‌گیری بافت وجود داشت که این دغدغه ها پس از مطرح شدن، بررسی و مرتفع شد.
وی ادامه داد: در ١٤٣ پروژه این بافت مشکلاتی در خصوص حقوق مکتسبه وجود داشت که با تلاش استاندار خراسان رضوی مقرر شد این موضوع در استان و با محوریت دستگاه قضایی بررسی شود که دستاورد بزرگی در این طرح است و تصمیم گیری در خصوص این موضوع به مدیریت استان برگشت.
شهردار مشهد گفت: در خصوص زیرگذر حرم رضوی نیز مقرر شد ساختار موجود حفظ و اصلاحات لازم صورت گیرد.
کلایی افزود: راهبرد طرح مشخص است و دغدغه حل نشده ای در طرح باقی نمانده است و باید همه پای کار اجرایی شدن طرح باشند تا اطراف حرم مطهر به پهنه آماده کار و سرمایه گذاری با هدف خدمت به زائران و مجاوران تبدیل شود.
لزوم تامین مالی برای اجرای طرح
معاون املاک آستان قدس رضوی نیز در این نشست گفت:تامین منابع مالی برای اجرای این طرح با راهکارهای مشخص باید مورد توجه باشد و راهکارهای عملی مشارکت مردم در طرح هر چه سریعتر مشخص شود.
مرتضی حقیقی افزود: تسهیل زیارت برای زائران و مجاوران، ایجاد فضای مناسب برای زائران و امر زیارت، لزوم افزایش مشارکت مردم در این طرح و رعایت حقوق مردم و سرمایه گذاران از ارکان این طرح است.
کاهش ضابطه‌های ساخت و ساز
مدیر کل مسکن و شهرسازی خراسان رضوی نیز گفت: در طرح گذشته متراژ تک پلاکهایی که امکان نوسازی داشت ٢٥٠ متر مربع بود در حالی که ٨٠ درصد پلاکهای منطقه کمتر از ٢٠٠ متر مربع وسعت داشت که در طرح جدید این ضابطه به ١٥٠ متر مربع کاهش یافته است.
قدرت الله ابک افزود: حداکثر ارتفاع برای ساخت و سازها در این بافت نیز ٢٣متر است.
افزایش تحقق پذیری طرح و کاهش هزینه ها
مشاور طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی نیز در خصوص تحقق پذیری طرح گفت: تحقق پذیری بالا از ویژگیهای این طرح است و با کاهش هزینه ها علاوه بر تحقق پذیری بالا، مشارکت مردمی نیز در این طرح افزایش می یابد.
جواد خدایی افزود: در طرح قبلی باید سه هزار و ٣٦٠ پلاک در محدوده اطراف حرم رضوی با ١٥ هزار میلیارد تومان هزینه تملک می شد اما در طرح جدید هزینه تملک به شدت کاهش و تعداد تملک ها به ٢٥٠ مورد تملک با هزار میلیارد تومان هزینه کاهش یافته است.
وی ادامه داد: املاک و زمینهایی در این بافت در اختیار شهرداری و دولت قرار دارد که درآمد ناشی از عوارض این املاک برای طرح هزینه می شود.
مشاور طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی گفت: در این طرح سرانه خدماتی نسبت به طرحهای گذشته افزایش یافته است و در همه کاربریهای خدماتی در محدوده اطراف حرم و همچنین در لایه‌های بعدی افزایش سرانه داریم.
به گزارش خبرنگار ایرنا با تصویب طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی بیش از سه هزار پلاک از تملک اجباری خارج و نوسازی پلاکهای باقیمانده بر پایه ضوابط تسهیل کننده طرح جدید و توسط مردم و ساکنان انجام می‌شود.
همچنین افزایش سهم اماکن اقامتی متناسب با گروه‌های مختلف درآمدی، افزایش سرانه فضای سبز و سایر کاربریهای خدماتی نسبت به گذشته و احیای ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بافت از مهمترین نتایج طرح مصوب است.
حفظ حریم‌های منظری، حفظ مساجد و حسینیه‌ها و عناصر هویتی، ارائه ضوابط ویژه برای آثار ملموس و ناملموس فرهنگی و هویتی، احیای ٢٧ محور تشرف و نیز رونق بخشی به سایر گذرهای تاریخی از دیگر ویژگیهای این طرح است.
همچنین اختصاص زمین به بیش از ١٠ هزار محل توقف خودرو در قالب توقفگاههای عمومی در حاشیه محور شارستان با جانمایی مناسب، تقویت حمل و نقل عمومی و جانمایی ایستگاه‌های قطارشهری از دیگر محورهای مورد تاکید در این طرح است.