مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری یکی از رشته‌های زیرمجموعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی است که برای اجرای آن، ابتدا طرح مورد نظر را بر روی چوب اجرا می‌کنند و قسمت‌های منفی و مازاد آن را با استفاده از ابزار مخصوص مانند مُغار و اره مویی می برند و خارج می‌کنند تا طرح اصلی مورد نظر به صورت مُشَبَک و سوراخ سوراخ برجای بماند.
در آثار مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری از انواع نقش‌های سنتی، هندسی، اسلیمی، گره‌چینی، ختایی، تُرَنج و سرتُرَنج استفاده و بهره‌گیری می‌شود.
انواع چوب مورد استفاده در تولیدات مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری شامل کاج، سرو، افرا، کیکم، آبنوس، انجیلی، بلوط، شاه‌بلوط، پسته، اقاقیا، انجیر، چنار، زیتون و زبان گنجشک است.
مُعَرَق در معنای کلام نیز به هر چیز رگه‌دار می‌گویند اما مفهوم آن در این نوع به‌خصوص هنر، ایجاد نقش‌ها و طرح‌های زیبایی است که از دوربُری و تلفیق چوب‌های رنگی روی زمینه‌ای از چوب یا پُلی‌اِستِر سیاه شکل می‌گیرد.
همچنین هنر گِرد آوردن تکه‌های کوچک رنگین چوب با داشتن طرح از پیش تعیین شده به‌منظور ایجاد نقش‌های مورد نظر و زیبا جلوه دادن آن طرح با استفاده از رنگ‌های طبیعی چوب را مُعَرَق‌کاری می‌نامند.
مواد اولیه مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌کاری از خارج چهارمحال و بختیاری تامین می‌شود
یکی از هنرمندان فعال چهارمحال و بختیاری در رشته مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری گفت: مواد اولیه مورد نیاز در هنر صنعت‌های مرتبط با چوب از خارج استان به‌خصوص تهران و اصفهان وارد استان می‌شود.
مهدی خلیلی بروجنی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: مواد اولیه مورد نیاز در هنرصنعت‌های رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری شامل کمان انواع اره، چوب درختان، گیره، مته، گونیا، تیغ‌ها و سُمباده‌ها است.
وی افزود: از سال گذشته تاکنون قیمت مواد اولیه مرتبط با رشته‌های صنایع‌دستی در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری سه تا چهار برابر افزایش یافته است.
خلیلی تصریح کرد: تورم، افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و نوسانات اقتصادی باعث شده تا علاوه بر بالا رفتن قیمت تولیدات مرتبط با هنرصنعت‌های رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری، قدرت خرید مردم و فروش محصولات هنرمندان کاهش پیدا کند.
وی یادآور شد: انواع اره مویی برقی و دستی، سنباده لرزان، پولیش، پمپ باد، تیغ اره، چوب، مشتی، چکش و گیره‌دستی جزو ابزار کار هنرمندان فعال در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری به‌شمار می‌رود.
این هنرمند فعال در رشته مُعَرَق و مشبک اظهار داشت: گام نخست فعالیت هنرمندان در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری انتخاب طرح و یا پروژه‌ای است که می‌تواند حاصل عکاسی خود هنرمند باشد.
وی گفت: در مرحله بعد، پرینت رنگی از طرح، زیر کار و انتخاب چوب‌های مناسب با رنگ مورد نظر برای اجرای طرح انجام می‌شود.
خلیلی تاکید کرد: برای ایجاد هر شغل در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری حداقل ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار و سرمایه نیاز است.
وی افزود: حمایت نشان از هنرمندان برای حضور در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی، نبود بازار فروش مطلوب و ضعف در بازاریابی از مهم‌ترین مشکلات فعالان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری به‌ویژه هنرمندان رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری به‌شمار می‌رود.
هنرمند فعال چهارمحال و بختیاری در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری به شیوع ویروس کرونا و آسیب‌های جدی ناشی از آن اشاره و تصریح کرد: در این مدت هنرمندان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با مشکلات فراوانی مواجه شدند.
وی با اشاره به لزوم حمایت از هنرمندان و فعالان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌ویژه در دوران شیوع ویروس کرونا یادآور شد: هم‌اکنون حمایت‌های دستگاه‌های اجرایی متولی در نهایت به پرداخت تسهیلات اشتغال‌زایی منجر می‌شود.
خلیلی اظهار داشت: البته با این میزان اعتبارات و تسهیلات نمی‌توان فعالیتی برای تولید و فروش محصولات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و یا پرورش هنرجو انجام داد و در نهایت، راهگشا نیست.
۸۰ هنرمند چهارمحال و بختیاری در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری فعالیت دارند
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: هم‌اکنون ۸۰ هنرمند در رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری در این استان مشغول به فعالیت هستند.
جهانبخش ترکی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: این هنرمندان در دوران شیوع ویروس کرونا با مشکلات فراوانی به‌خصوص در زمینه بازار فروش و حوزه اقتصادی مواجه شده‌اند و علاوه بر آن، نوسانات اقتصادی اخیر بر کاهش تولید و فروش محصولات مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری اثر منفی گذشته است.
وی افزود: اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری فرصتی فراهم کرده تا فعالان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی مانند هنرمندان مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری بتوانند از بیمه روستاییان و عشایر و همچنین از تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت روستایی و مشاغل خانگی برخوردار و بهره‌مند شوند.
ترکی تصریح کرد: فراهم کردن زمینه حضور هنرمندان رشته‌های مختلف در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، تقویت بازاریابی و توجه به فروش اینترنتی از نیازهای اصلی هنرمندان رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌شمار می‌رود.
زمینه تقویت بازاریابی تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فراهم می‌شود
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: به‌منظور حمایت از هنرمندان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان زمینه تقویت بازاریابی تولیدات آنان به‌ویژه در دوران شیوع ویروس کرونا فراهم خواهد شد.
مهرداد رئیسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: البته هم‌اکنون برای حمایت از فعالان این عرصه مشکلی برای ارائه و پرداخت تسهیلات بانکی کم‌بهره، معافیات از مالیات در صورت فعالیت کارگاهی و بازاریابی و فروش تولیدات هنرمندان رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی از سوی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری وجود ندارد.
وی یادآور شد: همچنین هنرمندان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند فعالان رشته‌های مُعَرَق‌کاری و مُشَبَک‌سازی یا مُشَبَک‌کاری می‌توانند به‌منظور از ظرفیت تفاهم‌نامه موجود میان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری و اداره‌کل فنی و حرفه‌ای استان بهره‌مند شوند.
رئیسی تصریح کرد: مسوولان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری حمایت از هنرمندان و فعالان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی را از مهم‌ترین وظایف و اولویت‌های کاری خود به‌ویژه در دوران شیوع ویروس کرونا می‌دانند.
به گزارش ایرنا، ۵۴ رشته صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی و نشان یونسکو دارد که از این تعداد ۴۷ رشته دارای نشان ملی مرغوبیت و هفت رشته دارای نشان یونسکو است.