روند سریع ابتلا به ویروس کرونا حداقل در یک هفته اخیر منجر به شیب تند صعودی نمودار بیماران سرپایی با تست مثبت کووید ۱۹ شده و در عین حال، دیگر خبری از سر به زیری نمودار بیماران بستری با تست مثبت نیست. روند افزایشی بیماران بستری پس از ۱۶۵ روز در ۸ بهمن ماه ۱۴۰۰ آغاز و منجر به قرمز و نارنجی شدن وضعیت برخی شهرها در نقشه کرونا کشور شد.
روند سریع ابتلا به ویروس کرونا در یک هفته اخیر منجر به شیب تند صعودی نمودار بیماران سرپایی با تست مثبت کووید ۱۹ شده و دیگر خبری از سر به زیری نمودار بیماران بستری با تست مثبت نیست. از هشتم بهمن ماه ۱۴۰۰، کاشان در استان اصفهان، فردوس در استان خراسان جنوبی، قم در استان قم، ابرکوه، اردکان، خاتم، مهریز در استان یزد در وضعیت قرمز کرونایی قرار گرفتند.
همچنین اصفهان در استان اصفهان، بوشهر، تنگستان، دشتستان، گناوه در استان بوشهر، پاکدشت، تهران، دماوند، ری، شمیرانات، فیروزکوه، قرچک، ملارد، ورامین در استان تهران، سامان در استان چهارمحال و بختیاری، بینالود، تربت حیدریه، مشهد در استان خراسان رضوی، ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان، شیراز، کوار، گراش در استان فارس، انار، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، کرمان در استان کرمان، لاهیجان در استان گیلان، خرم آباد در استان لرستان، رامسر، سوادکوه در استان مازندران، اراک، ساوه در استان مرکزی، بستک، بندر لنگه، بندرعباس، پارسیان، جاسک در استان هرمزگان، بهاباد، تفت، میبد، یزد در استان یزد نیز از هشتم بهمن ماه ۱۴۰۰ در وضعیت نارنجی قرار گرفتند.
این سرعت گرفتن روند ابتلا از طرف وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان آغاز خیز ششم کرونا تعبیر و اعلام شده و به نظر می‌رسد ماه عسل نمودارهای سر به زیر تمام شده است. ماه عسلی که پس از روند مناسب واکسیناسیون از شهریور ماه ۱۴۰۰ تاکنون ادامه داشت و تلاش‌ها برای تزریق دز سوم واکسن کرونا چندان موفقیت آمیز نبوده است.
نقشه کرونایی کشور به واسطه شیوع و گسترش سویه جهش یافته امیکرون هر روز در حال زردتر و نارنجی‌تر و قرمزتر شدن است و در این شرایط باید روال اعمال محدودیت‌ها تغییر کند.
مبنا را بر بیماران سرپایی کرونا بگذارید
ماه‌هاست که کارشناسان بهداشت و اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند که باید فرمول رنگ‌بندی کرونایی که به واسطه آن، محدودیت‌هایی اعمال می‌شود، باید از شاخص‌های بستری به سمت شاخص‌های بیماران سرپایی برود. هرچند تعداد تست‌ها چندان مناسب نیست و حتی در خیز اخیر با وجود شناسایی بسیار بالاتر بیماران، تعداد تست‌ها از ماه‌های قبل کمتر است، اما به هر حال همین تعداد تست مثبت کرونا می‌تواند مشت نمونه خروار در روند افزایشی بیماران کرونا باشد.
موضوعی که حتی مورد تاکید چندباره رئیس‌جمهوری نیز بوده و در جلسه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا هم در این زمینه صحبت شده است.
کارشناسان بهداشت و اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند که باید فرمول رنگ‌بندی کرونایی که به واسطه آن، محدودیت‌هایی اعمال می‌شود، باید از شاخص‌های بستری به سمت شاخص‌های بیماران سرپایی برود.در جلسه ۹ بهمن ۱۴۰۰ ستاد ملی مقابله با کرونا، اعضا تصمیم گرفتند که شاخص‌های تعیین رنگ‌بندی شهرها و نیز محدودیت‌ها و آثار مترتب بر این رنگ‌بندی‌ها در جلسه‌های کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا به روز و سپس در جلسه ستاد ملی کرونا تصویب شود.
موضوعی که می‌تواند اعمال محدودیت و واکنش را یک پله جلوتر آورده و در واقع زمانی که بیماران سرپایی افزایش پیدا کردند، وضعیت یک شهر به زرد و نارنجی و قرمز تغییر کند. در شرایط حاضر، وقتی تعداد بیماران بستری با تست مثبت کرونا افزایش پیدا می‌کند، رنگ کرونایی شهرستان تغییر یافته و محدودیت‌هایی اعمال می‌شود که می‌توان آن را این طور تعبیر کرد که کار از کار گذشته است.
خبری از نمودارهای سر به زیر نیست
نمودارهای کرونایی در هفته اول بهمن ماه ۱۴۰۰ نشان از تاخت و تاز امیکرون می‌دهد. تعداد بیماران سرپایی با تست مثبت کرونا در این هفته کشورمان به ۳۱ هزار و ۲۹۲ نفر رسیده که نسبت به هفته قبل‌تر، افزایش قابل توجهی داشته است.
موضوعی که پیش از این نیز بارها بر آن تاکید و هشدار داده شد که سویه امیکرون سرعت سرایت بیشتری به نسبت سویه‌های قبلی ویروس کرونا و به خصوص سویه مخرب دلتا دارد. هرچند در حال حاضر وضعیت مناسبی از نظر واکسیناسیون حداقل در دو نوبت داریم، اما ابتلا به امیکرون شوخی بردار نیست. آن هم در شرایطی که وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی چندان جالب نیست و علاقه و استقبال قابل توجهی از تزریق دز سوم واکسن هم از طرف جامعه دیده نمی‌شود.
این روند افزایشی در نمودار بیماران سرپایی با تست مثبت کرونا، بالاخره پا را از گلیم خود فراتر گذاشته و به نمودارهای بستری کرونایی هم دست اندازی کرده است.
تعداد موارد بستری جدید کرونا با تست مثبت در هفته اخیر کشورمان، ۲ هزار و ۷۰۹ نفر بود که در این زمینه نیز شاهد روند افزایشی هستیم.
همچنین استان‌هایی مانند تهران، یزد، قم، مازندران، کرمان، خراسان جنوبی، هرمزگان، اردبیل، مرکزی، گیلان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، کردستان، لرستان، البرز، اصفهان، زنجان و سیستان و بلوچستان در این هفته شاهد روند افزایشی در بیماران بستری کرونایی بودند.
امیکرون بالاتر از دلتا
نکته قابل توجه این‌که موج بستری در شیوع سویه امیکرون ویروس کرونا در سایر کشورها بلندتر از موج دلتا است. در حالی‌که تصور اولیه این بود که امیکرون مانند یک سرماخوردگی خواهد بود و منجر به بیماری شدید و بستری در بیمارستان نخواهد شد.
در نمودارها مشاهده می‌شود که موج بستری به واسطه شیوع سویه امیکرون در کشورهایی مانند آمریکا، دانمارک، کانادا، سوئد، استرالیا، ایتالیا، فرانسه و سوئیس به مراتب بالاتر از موج دلتا است. در این نمودارها که مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر کرده، ناحیه آبی روشن نشان دهنده بستری‌های عادی و ناحیه آبی تیره نشان دهنده بیماران بستری در آی سی یو است.
نکته قابل تامل این‌که آمار واکسیناسیون نوبت اول تا سوم در این کشورها بالا بوده، اما مشاهده می‌شود که امیکرون منجر به افزایش موارد بستری شده است.
موج امیکرون در آمریکا رقم مرگ روزانه را به ۳ هزار و ۸۹۵ نفر رسانده، در حالی که بیشترین مرگ ثبت شده آمریکا در شیوع سویه دلتا ۳ هزار و ۴۱۸ نفر بود. همچنین قله مرگ روزانه امیکرون در دانمارک و ایتالیا ۸ برابر بلندتر از دلتا است. این عدد در کانادا، سوئیس و فرانسه ۴ برابر، در استرالیا ۳ برابر و در سوئد ۲ برابر است.
بر اساس آمارهای گفته شده مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، قله خیز پنجم که به واسطه شیوع سویه دلتا شکل گرفته بود، به ۵ هزار بستری با تست مثبت کرونا رسیده بود. سئوال این‌جاست که با ادامه روند کنونی در کشور، آیا علاوه بر رکورد افزایش مبتلایان روزانه، رکورد بستری‌های روزانه کووید ۱۹ نیز شکسته خواهد شد؟
پروتکل‌های بهداشتی همچنان کمتر از ۸۰ درصد
همچنان میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور کمتر از ۸۰ درصد است. هرچند در چند هفته اخیر، قدری این نمودار افزایشی شده، اما بر اساس آن‌چه کارشناسان بهداشت و اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند، رعایت پروتکل‌های بهداشتی کمتر از ۸۰ درصد، نمی‌تواند سد محکمی در برابر گسترش ویروس کرونا باشد.
به وضوح مشاهده می‌شود که افراد به نسبت گذشته کمتر از ماسک استفاده کرده و به واسطه اتکا به تزریق واکسن کرونا، دچار بی‌خیالی شده‌اند.
اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی تا حدی بوده که رییس جمهوری در جلسه روز شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد: در راستای عمل به این دستورالعمل‌ها و لزوم صیانت از جان شهروندان، تا اطلاع بعدی و بهبود شرایط کنونی به لحاظ شیوع سویه جدید کرونا سفرهای استانی دولت موقتا انجام نخواهد شد.
سید ابراهیم رئیسی گفت: با توجه به افزایش دوباره شیوع بیماری کرونا لازم است نسبت به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و خصوصا استفاده از ماسک حساسیت بیشتری شود.
به وضوح مشاهده می‌شود که افراد به نسبت گذشته کمتر از ماسک استفاده کرده و به واسطه اتکا به تزریق واکسن کرونا، دچار بی‌خیالی شده‌اند.چه خبر از واکسیناسیون؟
واکسیناسیون کرونا در ایران بر اساس آخرین آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تزریق ۱۳۱ میلیون و ۴۴ هزار و ۴۷۷ دز تا تاریخ ۹ بهمن ماه ۱۴۰۰ رسیده است.
این در حالی است که فاصله حدود ۷ میلیون نفر بین دو نوبت اول و دوم همچنان مشاهده می‌شود. تزریق دز سوم هم به ۱۶ میلیون و ۴۴۱ هزار و ۹۸۱ نفر انجام شده و در واقع همچنان موفقیتی که در تزریق نوبت اول و دوم در ماه‌های گذشته حاصل شده بود، در مورد نوبت سوم اتفاق نیفتاده است.
این موضوع نیز بارها مورد تاکید رییس جمهوری بوده و در جلسه روز ۹ بهمن ماه ۱۴۰۰ در ستاد ملی مقابله با کرونا تکرار شد. رئیس‌جمهوری در این جلسه گفت: لازم است ضرورت تزریق دز سوم واکسن کرونا برای مردم به شکل گسترده‌تری تبیین شود تا آمار واکسیناسیون دز مراقبتی نیز به آمار تزریق دزهای اول و دوم واکسیناسیون سراسری برسد.
در این زمینه مواردی مانند عدم موفقیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تشویق جامعه به تزریق دز سوم و عدم انجام اقدامات فرهنگی مناسب در این راستا، عدم موجودی واکسن‌هایی که از طرف جامعه استقبال شده مانند آسترازنکا و پاستوکووک پلاس و خیال راحت جامعه به واسطه کاهش قابل توجه فوتی‌های روزانه را می‌توان موثر دانست. با این حال باید جامعه برای تزریق دز سوم واکسن کرونا با فاصله سه ماه از تزریق دز دوم، تشویق کرد. زیرا آثار تزریق واکسن به وضوح در کاهش فوتی‌ها مشاهده می‌شود.
بر اساس آمارهای تزریق واکسن کرونا به تفکیک استان‌ها تا تاریخ ۶ بهمن ماه ۱۴۰۰، استان خراسان شمالی با ۹۶ درصد تزریق در نوبت اول رتبه نخست و استان قم با ۷۴ درصد تزریق به افراد بالای ۱۲ سال رتبه آخر را دارد.
استان‌هایی مانند گیلان و مازندران و مرکزی در زمینه تزریق دز اول واکسن کرونا رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. نتیجه این‌که استان قم در تمام ماه‌های اخیر رتبه آخر را در تزریق واکسن کرونا داشته، در قرمز شدن وضعیت کرونایی این شهر مشخص است.
از طرفی، استان گیلان با ۸۹ درصد تزریق در جدول تزریق دو نوبت واکسن کرونا به جمعیت هدف بالای ۱۲ سال همچنان رتبه اول و استان قم با تزریق ۶۲ درصد رتبه آخر را دارد.
استان گیلان تقریبا در تمام ماه‌های اخیر رتبه اول را در جدول تزریق نوبت اول و دوم واکسن کرونا در اختیار داشت و رتبه اول در زمینه دز اول را حالا به خراسان شمالی واگذار کرده و رتبه اول در تزریق دو نوبت همچنان در اختیار گیلانی‌هاست.
در زمینه تزریق دز سوم واکسن کرونا، مازندرانی‌ها اول هستند. البته در زمینه تزریق دز سوم واکسن کرونا، مازندرانی‌ها اول هستند. استان مازندران با ۳۱ درصد تزریق سه نوبت واکسن کرونا در این زمینه رتبه اول را داشته و استان سیستان و بلوچستان با ۱۲ درصد رتبه آخر را در زمینه تزریق سه نوبت واکسن کرونا در جمعیت هدف بالای ۱۲ سال و تا ۶ بهمن ماه در اختیار دارند.
هرچند واکسیناسیون گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال با دو واکسن سینوفارم و پاستوکووک با فاصله دو دز یک ماه، به معاونت‌های بهداشت علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ و این اقدام از شنبه ۹ بهمن ۱۴۰۰ آغاز شده است، ولی آن‌چه در این شرایط اهمیت دارد، همچنان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و توجه به این موارد و تزریق دز سوم واکسن کرونا است.
بی‌خیالی جامعه در برابر کرونا به واسطه خستگی بیش از حد، این روزها کار دست همه داده و وظیفه رسانه‌ها چیزی جز تشویق به تزریق دز سوم واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیست.