اگرچه چند اکران ابتدایی جشنواره هم با استقبال مناسبی از سوی مردم شگفتی آفرید اما این بار تفاوتی معنی‌دار داشت و صندلی‌های آخرین سانس شب پنجم پر شده بود از تماشاگران مشتاقی که به اتفاق دوستان و یا همراهی خانواده برای لختی آسایش و ساعتی سرگرمی تنها سالن نمایش سینما قدس را برگزیده بودند.
چراغ‌ها که خاموش شد، سکوت سنگینی بر سالن حکم‌فرما گشت اما این سکوت چندان دوام نداشت و در لحظات حساس فیلم، واکنش‌های احساسی و ادای احترام تماشاگران به شخصیتی ماندگار سکوت شیشه‌ای شامگاه سرد اردبیل را درهم می‌شکست.
برشی از مقاطع زندگی کوتاه یکی از فرماندهان لشگر ۳۱ عاشورا، از شهدای والامقام دوران هشت سال دفاع مقدس و برادرش به عنوان نخستین اثر هادی حجازی‌فر که تا آن لحظه در جدول آرای مردمی چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر در جایگاه دوم قرار داشت.
اگرچه حضور چهره‌هایی همچون ژیلا شاهی، روح‌الله زمانی و آوای لالایی مادر مجید عصری در فیلم به مذاق اردبیلی‌ها خوش آمده بود، اما برق چشمان گریان و ابراز احساسات پاک تماشاگران در خلال نمایش نشان از موفقیت به تصویر کشیدن ۶ پرده از زندگی فرمانده شهید مهدی باکری بود که سالن را به وجد آورد و در نهایت موجب قیام تماشاگران برای "موقعیت مهدی" شد.
به گزارش ایرنا، صنعت سینما که مجموعه‌ای از شاخه‌های هنری مختلف را شامل می‌شود، محملی مناسب برای فرهنگ‌سازی، طرح ایده‌های نو، نقد وضعیت موجود و انتقال مفاهیم و ارزش‌ها به صورت غیرمستقیم به مخاطبان است.
این هنر- صنعت در کنار ایجاد فرصت‌های شغلی جدید با توجه به نقش ویژه و میزان اثرگذاری عمیق فرهنگی که دارد، به ویژه در کشورهای پیشرفته از دهه‌ها پیش از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار شده و در کشور ما نیز به طور ویژه پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در قالب جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به اهمیت جشنواره فیلم فجر که فرای یک جشنواره، رویدادی فرهنگی بزرگ و تاثیرگذاری است؛ بسترسازی برای اکران فیلم‌ها در نقاط مختلف کشور به طور قطع ثمرات بسیاری برای مردم، علاقه‌مندان فیلم و فعالان عرصه سینما دارد.
اهمیت موضوع از آن جهت است که جز چند استان که در طول سال رویدادهای فرهنگی- هنری گوناگونی از جمله در حوزه تئاتر و سینما را میزبانی می‌کنند، در نقاطی مانند استان اردبیل این مهم چندان به چشم نمی‌خورد و به تبع آن مردم قرابت چندانی با حوزه فرهنگ و هنر ندارند.
در نتیجه این شرایط فعالیت‌ها و اقتصاد فرهنگ و هنر نیز در چنین نقاطی از رونق برخوردار نیست و از این رو هنرمندان برای فعالیت حرفه‌ای، پیشرفت در کار و کسب درآمد از هنر خود مجبور هستند تا مهاجرت به سایر نقاط کشور به ویژه پایتخت را به عنوان ممر ادامه حیات انتخاب کنند.
بر این اساس تمرکز زدایی از رویداد مهمی مانند جشنواره فیلم فجر به عنوان بزرگترین رویداد سینمایی کشور در کنار ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی برای تولیدکنندگان، گامی بزرگ در راستای تقویت ارتباط قشرهای مختلف مردم با عرصه فرهنگ و هنر به ویژه صنعت سینما به شمار می‌رود.
در همین راستا چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر امسال ۲ بخش فرهنگی و رقابتی را شامل می‌شد که بخش مسابقه با ۲۲ فیلم (سودای سیمرغ) در بیش از ۱۰۰ سالن سینمای تهران و مراکز ۳۱ استان از جمله اردبیل برگزار شد و از سوی علاقه‌مندان استقبال خوبی را شاهد بود.
استقبال مردم از اکران استانی
پیش‌تر علاقه‌مندان هنر هفتم برای تماشای فیلم‌های دست اول از جمله در قالب جشنواره فیلم فجر مجبور بودند که رنج سفر به تهران و ایستادن در صف‌های طولانی فروش بلیت را به جان بخرند اما از حدود هشت سال پیش با تغییر رویکرد دولت و دست‌اندرکاران جشنواره، شرایط برای شهرستانی‌ها تسهیل شد.
ابتدای امر نمایش فیلم‌های جشنواره در شهرستان‌ها نیز امکان‌پذیر بود اما با توجه به ضعف زیرساخت‌ها، استقبال کم در برخی نقاط در کنار خودداری برخی تولیدکنندگان از پخش آثار و برخی مسائل حاشیه‌ای دیگر، اکران فیلم‌ها به سینماهای مراکز استان‌ها محدود شد.
یکی از شهروندان در این زمینه گفت: هفت، هشت سال پیش برای نخستین بار اکران فیلم‌های جشنواره فجر در نقاط مختلف کشور فراهم شده بود که فرصتی مغتنم برای علاقه‌مندان فیلم و سینما به دست می‌داد اما این فرصت از دست رفت.
یلدا دانشی افزود: شهرستانی‌ها به علت‌های مختلف از این ظرفیت بی‌نصیب هستند که مهمترین آن نبود سالن‌های نمایش خوب است؛ سالن‌های موجود استاندارد نیستند و در بهترین حالت سالن‌های اجتماعات یا آمفی‌تئاتر را با یک پرژکتور بدین منظور تغییر کاربری داده‌اند.
وی بیان کرد: مساله بسته بودن محیط و فرهنگ حاکم بر برخی شهرستان‌ها نیز مشکل بزرگ دیگری است؛ به دلیل فقدان فرهنگ‌سازی خانواده‌ها تمایلی ندارند تا فرزندان دختر یا پسرشان به چنین نقاطی بروند و وقت خود را به دیدن فیلم بگذرانند.
این شهروند اضافه کرد: از دیگر علت‌ها می‌توان به سطح پایین درآمدها اشاره داشت که در نتیجه آن خانواده‌ها پولی به منظور هزینه کردن در زمینه تفریح و سرگرمی مانند سینما رفتن یا تماشای تئاتر نمی‌توانند کنار بگذارند و با این حال امسال عده‌ای با وجود همه مشکلات از نقاط دور و نزدیک برای تماشای فیلم به اردبیل آمدند.
شهروند دیگری نیز با اشاره به استقبال مردمی از آثار سینمایی جدید در این زمینه به ایرنا گفت: با وجود همه مشکلات علاقه‌مندان پس از ۲ سال توانستند دوباره به سالن‌های سینما قدم بگذارند که جا دارد از همه دست‌اندرکارانی که این امکان را فراهم کردند، قدردانی شود.
مجید هاشمی افزود: اگرچه در کنار مسائل فرهنگی، مالی و ظهور و بروز پدیده‌هایی مانند گسترش شبکه‌های اجتماعی و نمایش خانگی این روزها انحصار نمایش فیلم در سالن‌های سینما شکسته شده است، اما فیلم دیدن در فضای سینما با جمع دوستان یا خانواده تجربه‌ای است که لذت و حس و حال خاص خود را دارد.
وی بیان کرد: از سوی دیگر نمایش آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر در استان‌ها همزمان با برگزاری رویداد اصلی در پایتخت برای سینمادوستان حائز اهمیت ویژه است، چراکه این جشنواره در واقع گزیده‌ای از فیلم‌هایی را شامل می‌شود که قرار است در یک سال آینده وارد اکران عمومی شود.
این شهروند اظهار کرد: فیلم‌ها و سریال‌ها کالاهای فرهنگی هستند که به طور غیرمستقیم ارزش‌ها و مفاهیم گوناگونی را به مخاطب منتقل می‌کنند اما استفاده از فضاهای فرهنگی مانند سالن‌های سینما و دیدن فیلم خوب خود به فرهنگ‌سازی نیاز دارد و برگزاری جشنواره‌هایی مانند فیلم فجر می‌تواند زمینه‌ساز این مهم باشد.
نمایش‌های استانی زمینه‌ساز عدالت فرهنگی
معاون هنری و سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل با اشاره به اینکه جشنواره فیلم فجر مهمترین رویداد سینمایی کشور به شمار می‌رود، گفت: امسال چهلمین دوره جشنواره برگزار شد که نشان می‌دهد سینما به دوران بلوغ خود رسیده است و از این پس انتظار می‌رود شاهد شکوفایی آن باشیم.
سعید نوریان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن تاکید بر اینکه ایران تنها محدود به تهران نیست و سایر نقاط هم نیازمند رویدادهای فرهنگی مهم هستند، افزود: بر این اساس جشنواره فیلم فجر همزمان با دهه مبارک فجر برگزار می‌شود که فرصتی برای کشف استعدادها، معرفی آثار برتر و آشتی مردم با سینما هم هست.
وی اظهار کرد: استقبالی که در تهران و مراکز سایر استان‌ها از این جشنواره کردند، نشان می‌دهد که مردم نیازمند سینما هستند، آثار فاخر را پیگیری می‌کنند و تلاش دارند آن را جزو برنامه‌های اصلی خود قرار دهند.
معاون هنری و سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل اضافه کرد: در همین راستا امسال هفتمین دوره جشنواره استانی فیلم فجر به میزبانی اردبیل برگزار شد که نشان می‌دهد دولت و متولیان امر تلاش دارند تا عدالت فرهنگی را بین استان‌ها ساری و جاری کنند.
وی بیان کرد: ۱۶ فیلمی که از ۱۵ تا ۲۲ بهمن‌ماه در سینما قدس و انقلاب به نمایش درآمد، جزو بهترین‌های این دوره از جشنواره بود و تمام علاقه‌مندان در اردبیل همزمان با سایر نقاط کشور امکان تماشای فیلم‌ها را پیدا کردند.
نوریان با اشاره به ژانرهای متفاوت فیلم‌ها، اظهار کرد: بازخوردها نشان می‌دهد که مردم با علاقه خاصی به تماشای فیلم‌ها نشستند و استقبال از برخی اثرها هم برخلاف تصورها کم‌نظیر بود و عده‌ای حتی درخواست سانس ویژه را داشتند که البته با توجه به شرایط جشنواره امکان‌پذیر نشد.
وی تشریح کرد: این دوره از جشنواره فجر نشان داد که مردم به واقع تشنه فیلم‌های ناب، اصیل و خوش‌ساخت هستند و سوای سازنده فیلم، به ارزش‌های مورد اشاره در آنها توجه خاصی دارند که امری قابل تامل است.
معاون هنری و سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل با قدردانی از مدیریت سینما قدس و انقلاب، گفت: وضعیت در سال‌های اخیر متغیر بوده، به طوری که گاه شرایط مساعد شده و گاه وضعیت خوبی نداشته است اما این اداره‌کل با همکاری سینماداران در چند سال گذشته تلاش کرده تا رونقی دوباره به این بخش ببخشد و جمیع شرایط نشان می‌دهد که باید تمرکز بیشتری بر روی تداوم برگزاری جشنواره‌های این چنینی صورت گیرد.
وی یادآور شد: فیلم بهترین و مهمترین ابزار و رسانه برای انتقال پیام و ارزش‌ها است و به ویژه سینما که از تمامی هنرها بهره می‌گیرد، انتقال مفاهیم در آن راحت‌تر و در عین حال قابل قبول‌تر است.
نوریان اظهار کرد: پیش‌تر عرضه برخی مفاهیم و نمایش صور خیال به سادگی ممکن نبود اما به مدد سینما و پیشرفت‌های فناورانه مرتبط، امروز این امر با تلاش سینماگران امکان‌پذیر شده که امری قابل تمجید است.
وی افزود: سینما ابزاری است که حتی می‌تواند قدرت فرهنگی یک کشور را به نمایش بگذارد و اگر وضعیت سینمای کشوری در حدی بالا باشد، نشان می‌دهد که آن جامعه از نظر فرهنگی در جایگاه ممتازی قرار دارد.
سینماداران نیازمند حمایت بیشتر
مدیر سینما قدس نیز در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: امسال هم مانند چند سال گذشته اردبیل همپای سایر مراکز استان‌ها از ۱۵ تا ۲۲ بهمن‌ماه میزبان جشنواره فیلم فجر بود و ۱۶ فیلم در ۲ سانس ۱۸ و ۳۰ و ۲۰ و ۳۰ برای علاقه‌مندان به اکران درآمد.
ساسان ابی‌زاده افزود: مردم استقبال خوبی از فیلم‌ها داشتند اما برخی اثرها با اقبال بیشتری روبه‌رو شد و در مجموع باید اذعان داشت که جشنواره ۱۴۰۰ از این نظر نسبت به سال گذشته وضعیت بهتری داشت.
وی اظهار کرد: پیش‌تر برگزاری این جشنواره محدود به تهران بود و علاقه‌مندان برای تماشای فیلم‌ها مجبور بودند که به پایتخت مراجعه کنند؛ چرا که این فرهنگ در مرکز جا افتاده است و استقبال زیادی از فیلم‌ها صورت می‌گیرد، به طوری که از زمان دایر شدن فروش اینترنتی بلیت‌ها در همان روز اول ظرفیت سینماها تکمیل می‌شود.
مدیر سینما قدس اردبیل اضافه کرد: جشنواره فیلم فجر البته شامل همه تولیدات سال گذشته نمی‌شود و تنها گزیده‌ای از آنها با انتخاب دبیری جشنواره به نمایش درمی‌آید که حرکتی مبارک به منظور ترغیب اهالی سینما به تولید اثرهای فاخرتر و همچنین ترغیب مردم به تماشای فیلم در طول سال است.
وی که ۲۷ سال در صنعت سینما سابقه دارد، گفت: این شرایط اما در استانی مانند اردبیل پیش از این وجود نداشت و استقبال خوبی هم صورت نمی‌گرفت، ولی به تدریج مردم در حال سوق یافتن به سمت فرهنگ فیلم دیدن هستند.
ابی‌زاده بیان کرد: برای اولین بار حدود سال ۱۳۹۲ نخستین دوره جشنواره فیلم فجر با میزبانی اردبیل برگزار شد که آن زمان در هر سانس تعدادی انگشت شمار به تماشای فیلم‌ها می‌نشستند اما در هفتمین دوره جشنواره این فرهنگ تا حدودی جا افتاده و مخاطبان فیلم‌های سینمایی افزایش چشمگیری یافته است.
عضو انجمن سینماداران کشور با قدردانی از حمایت‌ها و پیگیری‌های مسئولان اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل تصریح کرد: با این وجود هنوز سینما در این منطقه با مشکلات گوناگونی دست به گریبان است و حمایت بیشتری را از سوی دست‌اندرکاران می‌طلبد.
وی تشریح کرد: از زمان شیوع ویروس کرونا ۲۱ ماه سالن‌ها تعطیل بودند یا با ظرفیت بسیار محدودی فعالیت داشتند و در چنین شرایطی قرار است بر سینماها مالیات اعمال کنند؛ در حالی که در این مدت سینماداران در عمل درآمد خاصی نداشتند.
ابی‌زاده با اشاره به اینکه تا کنون سینماها بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی از مالیات معاف بوده‌اند، افزود: بسیاری سینماها در شهرستان‌ها در حالت عادی از نظر درآمد و حتی پرداخت حقوق نیروهای انسانی خود با مشکلاتی روبه‌رو هستند و اعمال مالیات ضربه اقتصادی بیشتری را به آنها وارد خواهد کرد.
وی بیان کرد: استهلاک تجهیزات مشکل دیگری است که سینماداران با آنها روبه‌رو هستند؛ به طوری که تنها یک لامپ پروژکتور پخش فیلم از حدود ۱۰ میلیون ریال به بیش از ۲۰۰ میلیون ریال افزایش قیمت داشته است و سینمادار باید سالانه این مبلغ را برای استاندارد نگهداشتن سالن بپردازد.
مدیر سینما قدس اردبیل اضافه کرد: همچنین هزینه تعویض یک صندلی از سه میلیون ریال به ۳۰ میلیون ریال رسیده است که این بار مالی بر روی دوش سینماداران سنگینی می‌کند.
وی تاکید کرد: پیش‌تر با وجود همه مشکلات چراغ سینماها به هر ضرب و زوری روشن نگه داشته می‌شد اما اکنون به منظور جلوگیری از تعطیلی سالن‌ها با این هزینه‌ها نیازمند توجه و حمایت بیشتر از سوی مسئولان امر هستیم.
هفتمین دوره جشنواره استانی فیلم فجر در اردبیل با اکران اثر "خائن کشی" از مسعود کیمیایی، "لایه‌های دروغ" از رامین سهراب، "ملاقات خصوصی" از امید شمس، "ماهان" از حمید شاه‌حاتمی، "مرد بازنده" از محمدحسین مهدویان، "هناس" از حسین دارابی و "بدون قرار قبلی" از بهروز شعیبی به کار خود پایان داد.
همچنین فیلم "بیرو" از مرتضی علی عباس‌میرزایی، "شب طلایی" از یوسف حاتمی‌کیا، "موقعیت مهدی" از هادی حجاری‌فر، "شادروان" از حسین نمازی، "برف آخر" از امیرحسین عسگری، "شهرک" از علی حضرتی، "علف زار" از کاظم دانشی، "دسته دختران" از منبر قیدی و "ضد" از امیرحسین ربیعی دیگر آثاری بودند که در این دوره از جشنواره به نمایش درآمدند.