به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در سال های اخیر مسکو و پکن به طور فعال در عرصه بین المللی به یکدیگر نزدیک‌تر شده اند، همکاری آنها در حوزه های تجارت، انرژی و امنیت تقویت شده و در خصوص مساله اوکراین چین به رغم اصرار رهبران غربی برای اعمال تحریم خواستار تداوم همکاری تجاری عادی با روسیه شده است.
داده‌های آماری گمرک چین نیز از افزایش تجارت دوجانبه با روسیه در سه ماهه نخست سال جاری میلادی و رشد ۲۸ درصدی نسبت به سال قبل حکایت دارد.
اکنون سوال اصلی این است رویکرد چین در قبال جنگ اوکراین چیست؟
نقش میانجی‌گرانه چین در بحران اوکراین
پس از آنکه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (دوم اسفند ۱۴۰۰) با انتقاد از بی‌توجهی غرب به نگرانی‌های امنیتی مسکو، استقلال جمهوری‌های خلق دونتسک و لوگانسک را در منطقه دونباس به رسمیت شناخت و سه روز پس از آن یعنی پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) نیز عملیاتی نظامی که آن را "عملیات ویژه" خواند، علیه اوکراین آغاز کرد؛ انتقادات شدیدی را از سوی غرب با خود همراه کرد.
از آغاز این جنگ تاکنون، کشورهای مختلفی از چین خواسته‌اند از رابطه دوستانه خود با روسیه برای برقراری آتش بس میان مسکو و کی یف استفاده کند و نقش میانجی گرانه خود را ایفا کند. چرا که تداوم عملیات نظامی ویژه روسیه علیه اوکراین تاثیرات شدیدی در بازارهای جهانی به ویژه زنجیره تامین مواد غذایی برجای گذاشته و بسیاری از کارشناسان بر این باورند که چین می‌تواند نقش کلیدی در میانجیگری میان مسکو و کی یف ایفا کند.
به عنوان مثال «دیمیتری کولبا» وزیر خارجه اوکراین به تازگی در مصاحبه با رسانه‌های چین، ابراز امیدواری کرد که پکن برای برقراری آتش بس با مسکو میانجیگری کند. کولبا امیدوار است که چین از موضع خود در مورد لزوم جلوگیری از تشدید تنش‌ها فراتر رفته و روسیه را به آتش بس ترغیب کند.
وزیر خارجه اوکراین همچنین به چین پیشنهاد داده است تا برای پایان جنگ با روسیه، به عنوان ضامن امنیتی این کشور عمل کند.
در تاریخ ۱۶ فروردین نیز کولبا در گفت و گوی تلفنی با «وانگ یی» همتای چینی خود از وی درخواست کرد تا دولت پکن از روابطش با مسکو برای پایان بخشیدن به جنگ استفاده کند.
این مکالمه نخستین گفت و گو در سطوح بالا میان دو کشور چین و اوکراین از اول مارس سال جاری به شمار می‌آید که وزیر امورخارجه اوکراین از چین می‌خواهد نقش میانجیگر را برای پایان دادن به مناقشه روسیه و اوکراین ایفا کند.
چین نیز در پاسخ به این درخواست می‌گوید از مذاکره برای حل‌وفصل مناقشه‌های بین‌المللی حمایت می‌کند اما مخالف استفاده از اهرم تحریم علیه کشورها است.
به باور چین استفاده از اهرم تحریم، وسیله ای مناسب برای رسیدن به برقراری صلح در اوکراین نیست.
همچنین در تاریخ ۲۳ اردیبهشت، «دای بینگ» معاون نماینده دائم چین در سازمان ملل گفت: تحریم‌ها به صلح در اوکراین منجر نمی‌شود بلکه تنها به تشدید بحران غذا و انرژی کمک می‌کند.
این دیپلمات کشور چین اظهار داشت: ما از روسیه و اوکراین می خواهیم که به مسیر مذاکرات بازگردند و به ایجاد شرایط سیاسی برای احیای صلح ادامه دهند.
ماه گذشته، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد از رأی ممتنع چین به قطعنامه سازمان ملل که حمله روسیه به اوکراین را محکوم می کرد، استقبال کرد و آن را به عنوان یک «پیروزی» برای واشنگتن دانست.
وی همچنین تأکید کرد که تلاش پکن برای ایجاد تعادل میان روابط با روسیه و غرب ممکن است بهترین نتیجه برای واشنگتن باشد.
با این حال، چین از محکوم کردن اقدامات روسیه در اوکراین خودداری و از تحریم‌های گسترده غرب علیه مسکو انتقاد کرده است.
چین همچنین اعلام کرده است به دنبال فراهم کردن شرایط جهت دور زدن این تحریم ها نیست.
بر اساس داده‌های گمرک چین، به رغم فشارها و تحریم های جهانی علیه مسکو، تجارت چین با روسیه در ماه مارس سال جاری بیش از ۱۲ درصد نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته افزایش یافت و از رقم افزایش تجارت پکن با سایر نقاط جهان پیشی گرفت.
با وجود فشارهای آمریکا بر چین برای پیروی از سیاست های تحریمی غرب علیه روسیه، حجم تجارت پکن و مسکو نه تنها کاهش نیافته بلکه آمار و ارقام حاکی از افزایش همکاری های تجاری بین دو قدرت بزرگ شرق است.
"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه چندی پیش در مقاله ای اعلام کرد، مسکو و پکن حجم پرداخت ها با ارزهای ملی خود را افزایش خواهند داد و ساز و کاری را بوجود آورده اند که امکان کاهش حداکثری تاثیر منفی تحریم های یکجانبه را فراهم کرده است.
پیش تر «جانت یلن» وزیر خزانه داری آمریکا که کشورش همواره در عرصه بین المللی از اهرمهای فشار و تهدید برای پیشبرد سیاستهای یکجانبه سیاست خارجی خود بهره می برد، به چین هشدار داد که عدم مشارکت این کشور در کارزار تحریم‌های غرب علیه روسیه می‌تواند بر تمایل کشورها برای همکاری با پکن تأثیر بگذارد.
واشنگتن و متحدان اروپایی و سایر کشورها به حمله مسکو به اوکراین پاسخ گسترده ای داده اند و سیستم مالی روسیه، بخش هوانوردی و دیگر بخش‌های اصلی اقتصاد این کشور را تحریم کرده اند.
یلن همچنین ابراز امیدواری کرد که چین از این روابط به صورت مثبت استفاده و به پایان دادن به این جنگ کمک کند.
وزیر خزانه داری آمریکا ادامه داد، نگرش جهان به چین و تمایل آن برای ادغام اقتصادی بیشتر با جهان ممکن است تحت تأثیر واکنش پکن به درخواست ما برای اقدام قاطعانه در مورد روسیه قرار گیرد.
در پایان می توان گفت روابط چین و روسیه در دهه اخیر از رشد روزافزونی برخوردار بوده است. افزایش دو برابری تبادلات تجاری دو کشور، امضاء توافقنامه‌های مهم در حوزه‌های اقتصادی، انرژی، نظامی، فضا و غیره از جمله شاخص‌های مهم گسترش همکاری‌های چین و روسیه می‌باشد. همچنین مواضع سیاسی دو کشور در بسیاری از موضوعات مهم سیاسی بین المللی و منطقه ای در سال های اخیر هم‌راستا و یا نزدیک به هم بوده و مسکو و پکن در مخالفت با نظم لیبرال آمریکائی و نظام تک قطبی مواضع یکسانی را اتخاذ نموده‌اند. بر اساس برنامه ریزی و هدف گذاری پکن و مسکو، انتظار می‌رود گسترش سطح همکاری‌های دو کشور به جهت کمی و کیفی تداوم یافته و به درجات بالاتر ارتقاء یابد.
این دو کشور طی سال‌های اخیر همزمان با گسترش همکاری‌های اقتصادی و دوجانبه، همکاری‌های سیاسی-امنیتی و بین المللی را تقویت کرده و تلاش کرده‌اند بیشترین هماهنگی و اشتراک مواضع را در خصوص مسائل مهم بین المللی به نمایش بگذارند. آنچه که مواضع سیاسی روسیه و چین را در این سال‌ها بیشتر به هم نزدیک کرده دیدگاه مشترک دو کشور نسبت به نظام بین الملل و مخالفت با نظم لیبرال آمریکائی و غربی است. رفتار غرب برای ایجاد موانع در مسیر چین و روسیه از جمله دخالت در امور داخلی آنها، حضور نظامی امنیتی در حوزه منافع حیاتی دو کشور در دریای جنوبی چین و کشورهای پیرامونی و خارج نزدیک روسیه، جنگ تجاری با چین و اعمال تحریم‌های گسترده علیه روسیه، مسکو و پکن را بیش از پیش برای تقویت روابط راهبردی به هم نزدیک کرده است.