به گزارش ایرنا، ابتدای شهریور امسال بود که سفیر ایران در ترکمنستان در جریان بازگشایی بازارچه مرزی باجگیران خراسان رضوی با ترکمنستان، خبرهای خوشی از رشد تجارت با این همسایه شمالی داد.
غلامعباس ارباب‌خالص در گفتگویی با خبرنگار ایرنا با استناد به آخرین آمار اعلامی از سوی ترکمنستان، میزان مبادلات تجاری کشورمان با ترکمنستان در سال ۲۰۲۱ را ۲۲۷ میلیون دلار اعلام کرد و گفت: این رقم تنها در ۶ ماهه نخست سال ۲۰۲۲ به ۲۳۳ میلیون دلار رسیده است که نشان دهنده جهشی قابل توجه است.
وی اضافه کرد: دیپلماسی اقتصادی فعال با همسایگان از جمله تلاش‌های مختلفی که از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان برای تعامل دوسویه با دولت ترکمنستان صورت گرفته است، موجب این جهش تجاری را فراهم آورده است.
در جریان همین گفتگو سفیر کشورمان در عشق آباد ابراز امیدواری کرد که رقم مبادلات تجاری بین ۲ کشور تا پایان سال ۲۰۲۲ نسبت به سال پیش از آن ۲ برابر شود که اکنون با سپری شدن نیمه نخست سال شمسی، رونق تجارت در آمار دستگاه های متولی نمود یافته است.
معاون حمل و نقل مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی در این خصوص گفت: تجارت بین المللی از مرزهای زمینی سرخس و لطف آباد با ترکمنستان و تایباد با افغانستان در نیمه نخست سال جاری در بخش ترانزیت خروجی ۳۷ درصد و در ترانزیت ورودی ۴۹ درصد رشد یافت.
رضا صحراگرد در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: مجموع در ۶ ماهه نخست امسال ۴۰ هزار و ۷۲ دستگاه کامیون حامل بار ترانزیتی خروجی و ۱۶ هزار و ۶۴۹ دستگاه کامیون حامل بار ترانزیتی ورودی از سه گذرگاه زمینی یاد شده تردد داشته اند.
وی گفت: در میان مرزهای یاد شده، مرز لطف آباد با عبور ناوگان ترانزیت خروجی با ۱۳۴ درصد رشد و ترانزیت ورودی با ۹۰ درصد رشد در جایگاه بالاتری نسبت به ۲ پایانه مرزی دیگر قرار گرفته است.
پایانه مرزی لطف آباد در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان در ۳۰۰ کیلومتری شمال مشهد و ۱۱۰ کیلومتری جنوب عشق آباد، پایتخت ترکمنستان قرار دارد.
تداوم گره گشایی از ترانزیت با ترکمنستان
هرچند ترانزیت کالا در ۲ مرز سرخس و لطف آباد خراسان رضوی با ترکمنستان و مرز دوغارون با افغانستان رونق داشته است اما این روند رو به رشد در سرخس و بویژه لطف آباد بیشتر بوده است، حال آنکه روند مثبت ترانزیت در دوغارون بیشتر در ورود کالا خود را نشان داده است.
به نظر می رسد ادامه تحولات مرزی به نفع تسهیل تجارت با ترکمنستان همچنان در حال انجام است، چنانکه مدیر پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی هفته قبل در گفتگو با ایرنا گفت: طبق مکاتبات صورت گرفته، کشور ترکمنستان عوارض سنگین حمل کالای ترانزیتی توسط ایران بر پایه "پیمایش تن کیلومتر" از این مرز زمینی و دیگر مرزها را لغو کرده است.
محسن رکنی افزود: طبق مکاتبات وزارت خارجه ترکمنستان و متعاقب آن ملاقاتهای دوجانبه در سطوح سران ۲ کشور و وزرا و کارشناسان، ترکمنستان ضمن اعلام بازگشایی مرزهای خود برای عبور ناوگان ترانزیتی بین المللی، نسبت به تعدیل تعرفه های سنگین وضع شده بر ناوگان ترانزیتی ایرانی اقدام کرده است.
وی گفت: طبق مکاتبات یاد شده از ابتدای ماه اکتبر، برابر با شنبه ۹ مهرماه، ترکمنستان عوارض حمل کالای ترانزیت توسط ناوگان ایرانی بر پایه "پیمایش"، یعنی ۱.۵ دلار به ازای هر کیلومتر حمل کالا در قلمرو آن کشور را، اختصاصا برای ناوگان ایرانی لغو کرده است.
مدیر پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی با بیان اینکه این توافق موجب رونق بیش از پیش تردد تجاری از پایانه مرزی لطف آباد در شهرستان می شود، گفت: مطابق آمار ماهانه، اکنون روزانه به طور میانگین ۱۴۰ دستگاه کامیون از این پایانه خارج و ۱۳۵ دستگاه ناوگان باری از طریق این پایانه وارد ایران می شوند.
ایران در حال تصاحب جایگاه شایسته ترانزیتی منطقه
رییس انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی گفت: با حذف دریافت هزینه "پیمایش" ناوگان ایرانی از خاک ترکمنستان، زمینه بازگشت پرقدرت ناوگان جاده ای ایران به عرصه ترانزیت و حمل و نقل بین المللی کالا در کشورهای آسیای مرکزی فراهم شده است.
احمد زمانیان یزدی اظهار داشت: طبق بررسی صورت گرفته تاکنون شماری از رانندگان اقدام به حمل بار ترانزیتی از مسیر ترکمنستان به مقصد دیگر کشورهای آسیای مرکزی کرده اند که بر اساس اعلام شرکتهای فعال، ترکمنستان هزینه حدود هزار و ۵۰۰ دلاری "پیمایش" را از کامیونها نگرفته است.
رییس انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی اضافه کرد: امیدواریم این تحولات هر چه سریع تر موجب رونق و حضور دوباره ناوگان تجاری ایران در جاده های آسیای مرکزی شده و کشورمان جایگاه خود را در صنعت ترانزیت منطقه بازپس بگیرد.
زمانیان یزدی گفت: به دلیل محدودیت های کرونایی و نیز دریافت حق پیمایش ۱.۵ دلاری به ازای هر کیلومتر، کامیونهای ایرانی مجبور بودند بار خود را در مرز به کشنده های ترکمنستانی تحویل دهند تا آنها بار را به مرز ازبکستان ببرند و همین مساله مشکلات زیادی را برای شرکتها، ناوگان و رانندگان ایجاد کرده بود.
وی اظهار داشت: به علت تحمیل این هزینه گزاف به صاحبان کالا و بار، شرکتها ترجیح می دانند بار خود را از مسیر کشور جمهوری آذربایجان و یا خاک روسیه به کشورهای آسیای مرکزی منتقل کنند و به همین دلیل در سال گذشته عملا مسیر ایران از ترانزیت منطقه حذف شده بود.
خراسان رضوی از شمال و شمال شرق ۵۳۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان دارد که این مرز در محدوده شهرستان های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد واقع است.
ترکمنستان دارای چهار گذرگاه مرزی مشترک با ایران شامل سرخس، لطف آباد، باجگیران (هر سه در خراسان رضوی) و اینچه برون (در گلستان) است که عمده ترددهای تجاری ریلی و جاده ای به ترتیب از طریق سرخس، اینچه برون و لطف آباد انجام می شود.
مرز باجگیران قوچان تاکنون به ترددهای دیپلماتیک محدود شده است که شهریورماه امسال بازارچه مشترک این گذرگاه مرزی با ترکمنستان نیز پس از ۲.۵ سال تعطیلی، بازگشایی شد.