آن طور که کارشناسان منابع طبیعی می گویند: مهار طغیان آفت برگخوار و جوانه خوار بلوط نیازمند اقدام به موقع دولت در اسفند تا اردیبهشت است اما در چند سال اخیر که این آفت ها جنگل های بلوط مناطق گرمسیری و سردسیری استان را نشانه گرفته است اقدام های دیر هنگام منجر به کارساز نشدن تلاش ها در این خصوص شده است.
در حالی که چند ماهی تا اسفند ماه و زمان مبارزه با این آفت ها باقی مانده محلول مورد نیاز برای مبارزه خریداری شده است و طرح پایش جنگل های کهگیلویه و بویراحمد شروع شده تا مسوولان با دست پر به جنگ آفت های مهاجم بروند.
از آنجا که ۸۰ درصد از ۸۵۰ هزار هکتار جنگل کهگیلویه و بویراحمد را درختان بلوط تشکیل می دهند نجات این سرمایه های ارزشمند اقدامی برای حفظ طبیعت زیبای این بخش از زاگرس و به دنبال آن استفاده از این گنجینه های طبیعی در توسعه اقتصادی با استفاده از رونق صنایع گردشگری و گیاهان دارویی محسوب می شود.
تامین محلول کم خطر
تامین محلول کم خطر بی تی یکی از مهمترین نیازهای پیشگیری از آفت برگخوار بلوط است که می تواند نقش به سزایی در مبارزه با این آفت داشته باشد.
رییس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۲ تن محلول بی بی به منظور مبارزه با آفت های درختان بلوط در سال جاری خریداری شده تا امسال بتوانیم کار مبارزه را به موقع انجام دهیم.
رهام باقر پور با اشاره به اینکه اسفند و فروردین زمان طلایی مبارزه با آفت های مذکور است ابراز امیدواری کرد: امسال کار کنترل آفت های جوانه خوار و برگخوار به شکل مطلوب تری انجام می شود.
وی با بیان اینکه با استفاده از محلول بی تی که آفت کشی کم خطر است می توان این آفت را کنترل کرد اضافه می کند از این محلول در کشورهای اروپایی هم برای مبارزه با بلوط ها استفاده می شود.
برای فعال کردن باکتری های موجود در پودرهای بی تی لازم است از چند ساعت قبل آنان را در آب حل کرد و محلول به دست آمده را از صافی عبور داده و درون محلول پاش های موتوری ریخت آنگاه بر روی درختان پاشید.
در این عملیات از چهار محلول پاش موتوری پشتی و یک محلول پاش موتوری زنبه ای استفاده می شود و درصورت لزوم حدود ۱۰ تا ۱۵ روز بعد عملیات محلول پاشی دوباره تکرار می شود.
عملیات پایش
انجام عملیات پایش هم نیاز مهم دیگری است تا مسوولان بدانند چه میزان از جنگل های بلوط استان از بیماری برگخوار یا جوانه خوار بلوط خسارت دیده یا به عبارت دیگر گستردگی آفت ها چقدر است و به چقدر نیروی انسانی و امکانات برای کنترل آن نیاز دارند.
رییس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت:عملیات اجرایی پایش و ارزیابی درختان بلوط در سطح ۸۵۰ هزار هکتار از جنگل های این استان آغاز شده است.
رهام باقر پور افزود: این طرح به منظور تحلیل و ارزیابی نتایج میدانی، تهیه نقشه، شدت و میزان آلودگی آفت بلوط در جنگل های کهگیلویه و بویراحمد انجام می شود.
وی بیان کرد: طرح پایش و ارزیابی جنگل های استان براساس تفاهم نامه ای که با یک شرکت گیاه پزشکی منعقد شده با۲۳۰ میلیون تومان اعتبار اجرا می شود.
رییس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: در بازه زمانی اسفند پارسال تا پایان نیمه نخست امسال نیز عملیات پایش، کنترل و مبارزه با آفات درختان در سطح ۳۵۰ هزار هکتار از جنگل های این استان انجام شده بود.
وی ابراز داشت:۶۰ هزار هکتار از جنگل های مناطق سردسیری و گرمسیری این استان دچار آفت پروانه برگ خوار سفید و جوانه خوار بلوط شده است.
باقر پور اظهار داشت: ۲۶ هزارو ۸۰۰ هکتار از این جنگل ها در منطقه گرمسیری دچار آفت پروانه برگ خوار سفید شده است که از این میزان ۱۸هزار هکتار در باشت، پنج هزار هکتار در کهگیلویه، سه هزارو ۴۰۰ هکتار در بهمئی و ۴۴۰ هکتار در لنده می باشد.
باقر پور اظهار داشت: به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی‌های پی درپی جنگل های بلوط این مناطق گرمسیری دچار خسارت از آفت پروانه برگ خوار سفید بلوط شده است.
وی تصریح کرد: آفت پروانه برگ خوار سفید بلوط تا ارتفاع یکهزارو ۲۰۰ متر در مناطق آلوده این استان مشاهده شده است.
وی با بیان اینکه مبارزه با آفت پروانه برگ خوار سفید در ۵۰۰ هکتار از جنگل های بلوط استان امسال انجام شد گفت: تشکیل کارگروه تخصصی گیاه پزشکی و برگزاری دوره آموزشی در مناطق آلوده برای جوامع محلی از مهمترین اقدامات این اداره کل در زمینه مبارزه با آفت پروانه برگ خوار بلوط در استان است.
تلاش برای جلب مشارکت مردم
با توجه به اینکه شهروندان با گزارش به موقع مشاهده آفت و پیشگیری از آفت برگخوار بلوط نقش مهمی در کنترل این آفت دارند برپایی دوره های آموزشی برای تحقق این مساله موضوع مهم دیگری است که نیازمند توجه دولت است.
رییس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به گستردگی جنگل های استان گفت: یکی از شاخص های کنترل آفت برگخوار بلوط مشارکت مردم در گزارش زودهنگام است که در کارگاه آموزشی چنین مواردی به جوامع محلی آگاهی بخشی شد.
باقرپور با یادآوری اینکه یکی از دلایل مهم طغیان آفت برگخوار بلوط از بین رفتن دشمنان طبیعی آفت هاست که جوامع محلی با سمومی که در کشاورزی استفاده می کنند آن را از بین می برند تاکید کرد: برگزاری چنین کارگاه هایی می تواند به کنترل بهتر آفت های برگخوار و جوانه خوار کمک کند.
راهکارهای پیشگیری چیست؟
هرچند هم اکنون مساله اصلی کنترل آفت برگخوار است اما با توجه به آسیب های مختلفی که در کمین میراث طبیعی جنگل هاست راهکارهای مدیریت از این سرمایه خدادادی مساله دیگری است که باید به آن توجه شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارد از آنجا که این استان بیش از ۸۵۰ هزار هکتار جنگل دارد که ۸۵درصد آن بلوط است و ۱۵درصد از بلوط های زاگرس در کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد ایجاد مرکز تحقیقات بلوط زاگرس گام نخست در صیانت از سرمایه های خدادادی مذکور است.
سید علی معتمدی پور تاکید کرد: به دلیل اینکه میانگین سرانه جنگل در کشورمان دو دهم هکتار و سرانه جنگل در کهگیلویه و بویراحمد ۱.۲ هکتار است همان طور که مرکز تحقیقات مرکبات در مازندران، پسته در جیرفت و سایر محصولات در دیگر مناطق با سرانه بیشتر ایجاد شده توجه به راه اندازی این مرکز تحقیقات در استان ضروری است.
وی بیان کرد: با راه اندازی این مرکز هر ساله ردیف اعتبار برای مدیریت جنگل های زاگرس و استان اختصاص می یابد.
معتمدی پور با اشاره به اینکه زاگرس با در اختیار داشتن هفت رودخانه از ۹ رودخانه کشور نقش مهمی در تامین آب کشور دارد و ۲۲درصد آب این خطه در کهگیلویه و بویراحمد تولید می شود تاکید کرد با توجه به اینکه کم آبی یکی از دلایل مهم آفت برگخوار و آسیب های دیگر به جنگل های استان است اختصاص حق آبه نگهداری از جنگل های استان موضوع دیگری است که باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد.
وی با یادآوری اینکه سالیانه بیش از ۱۱میلیارد مترمکعب آب در کهگیلویه و بویراحمد تولید می شود که بخش عمده ای از این منابع حیات بخش بدون استفاده از استان خارج می شود تاکید کرد که اختصاص حقابه به جنگل های استان مورد توجه مسوولان باشد.
آفت پروانه برگخوار بلوط چیست؟
حشره برگخوار که زمانی یکی از حشرات مفید درختان بلوط بود، امروزه با تغییرات آب و هوایی و دستکاری انسانی به یک آفت و تهدید برای جنگل های زاگرس تبدیل شده است.
پروانه برگ خوار آفتی است که به درختان بلوط و گیاهان گوناگونی مانند مرکبات، پسته، بادام و بسیاری دیگر از گیاهان حمله می کنند؛ این آفت به پنج نسل در طبیعت می تواند خسارت وارد کند.
:آفت پروانه برگخوار بلوط چهار مرحله زندگی دارد تخم،لارو،شفیره و پروانه که مرحله لارو پنج سن دارد آنان تاکید می کنند سن های سه،چهار و پنج لارو بیشترین خسارت را به جنگل وارد می کند.
پروانه جوانه خوار
پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند.
این آفت با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت کرده و خسارت های زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند.
این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌کند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشکیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام کنند.
پروانه برگ خوار آفتی است که به درختان بلوط و گیاهان گوناگونی مانند مرکبات، پسته، بادام و بسیاری دیگر از گیاهان حمله می کنند؛ این آفت به پنج نسل در طبیعت می تواند خسارت وارد کند.
پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند.