به گزارش ایرنا، کم نیستند کتابخانه‌هایی که مملو از کتابهای مختلف خاک گرفته‌اند، کتابهایی که برای مطالعه انتخاب و خریداری نشده اند بلکه تنها هدف از خرید آنها دکورسازی، ارائه چهره ای متظاهرانه و القای پُز فرهنگ دوستی است.
در گذشته کتابی که خریداری می شد را بیشتر اعضای خانواده می خواندند و بعد از آن نیز به صورت امانت در بین دوستان و آشنایان دست به دست می چرخید، اما امروز اغلب کتاب از قفسه کتابفروشی خریداری و به قفسه کتابخانه در منازل منتقل می شود و نهایت استفاده از آن شاید در حد مطالعه یک و یا چند نفر از اعضای خانواده و در نهایت استفاده دکوری و تزیینی از آن در کتابخانه باشد.
این نگاه بیمارگونه فرهنگی فقط محدود به خانواده ها نیست، بلکه به تدریج به محیط های اداری نیز تسری پیدا کرده است به گونه ای که برخی سازمان‌ها بخشی از فضای خود را به کتابخانه های بزرگ با انبوهی از کتاب های متنوع اختصاص داده اند و حال آنکه این کتابها سال تا سال تنها خاک می خورند و کمتر مورد مطالعه قرار می گیرند.
بنا به اذعان کارشناسان، گران بودن قیمت کتاب و نیز افزایش مشغله افراد نسبت به گذشته، از مهمترین عوامل تزیینی شدن کتاب است، یار مهربانی که روزگاری در طول شبانه روز و در اوقات فراغت همدم بی ادعای بسیاری از ما بود، اما امروز غریبانه در گوشه کتابخانه ها، جای گرفته است.
ما همانیم که می‌خوانیم
"ما همانیم که می‌خوانیم" به عنوان شعار سی‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده و برای بازگرداندن کتاب به هویت واقعی خود تلاش می شود که در قالب آن پویش‌ها و برنامه های مختلفی در سطح ملی و استانی به اجرا درآید.
در خراسان رضوی نیز در طول سال برنامه های مختلفی نظیر معرفی و رونمایی از کتابهای مختلف، جشنواره های مختلف کتابخوانی، ترغیب افراد به اهدای کتابهای مانده در قفسه کتابخانه ها، افزایش کتابخانه های عمومی و آسان سازی دسترسی روستاییان و مردم مناطق محروم به کتاب در دست اجراست و در هفته کتاب امسال نیز ۱۴۰۱ برنامه مختلف کتابخوانی در استان اجرا می شود.
کتاب خواندنی است، زینتی نیست
"کتاب خواندنی است، زینتی نیست" از پویش های در دست اجرا در خراسان رضوی است که در جریان اجرای آن مدیران دستگاه های مختلف و افراد ترغیب می شوند تا کتابهای داخل قفسه های کتابخانه محل کار و یا منزلشان را به مناطق محروم اهدا کنند.
مدیرکل کتابخانه های خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در بین مردم، فرهنگ تزیینی بودن کتاب رایج شده و در مقطعی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مطرح شد که افرادی برای طراحی و دیزاین داخلی منزل کتابهایی با طرح و رنگ‌های مختلف مناسب با فضای خانه سفارش می دادند.
حجت الاسلام علی اکبر سبزیان افزود: بعضا در ادارات و دفاتر مدیران نیز قفسه های کتابی وجود دارد که کتابهای موجود در آن در خوش‌بینانه ترین حالت، تنها یکبار خوانده شده است.
وی اضافه کرد: مانند خانه تکانی منزل باید قفسه کتابخانه‌ها نیز حداقل سالی یکبار پاکسازی و کتابهای موجود در قفسه کتابخانه ها اهدا شود.
مدیرکل کتابخانه های خراسان رضوی تاکید کرد: باید این فرهنگ نهادینه شود که کتاب زینتی نیست، نگاه برخی مبنی بر هماهنگ سازی فضای خانه با جلد و طرح کتاب باعث شده کتاب به کالایی لوکس و مجلل تبدیل شده و کارکرد اصلی خود را از دست بدهد.
حجت الاسلام سبزیان ادامه داد: نباید سایر افراد را از مطالعه کتاب محروم کرد، باید این مهم مورد توجه باشد که همه افراد پس از خریداری و مطالعه کتاب آنرا به چرخش درآورده و به جای انبار کردن در قفسه کتابخانه، برای استفاده در اختیار دیگران قرار دهند.
وی گفت: از این رو پویش " کتاب خواندنی است، زینتی نیست"، در هفته کتاب امسال از ۲۱ آبان ماه در استان آغاز شده است، در این پویش از مدیران ادارات و سایر افراد خواسته می شود تا کتابهای موجود در کتابخانه های در اختیار خود را برای استفاده به مناطق محروم اهدا کنند.
سبزیان ادامه داد: هم اینک ۳۸ هزار جلد کتاب در قالب این طرح از سوی مدیران ادارات مختلف برای انتقال به روستاها و مناطق محروم اهدا شده است.
حال کتاب خوب است
مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی با تاکید بر انجام اقدامات مختلف برای افزایش رغبت مردم به مطالعه و کتابخوانی، افزود: هنوز برای سرانه کتابخوانی آماری ارائه نشده، اما مهم این است که مردم به سمت کتابخوانی بروند و کتاب وارد متن زندگی آنان شود.
حجت الاسلام سبزیان اظهار کرد: حال کتاب و کتابخوانی خوب است، اگر کتاب با محتوای خوب در دسترس باشد از آن استقبال می‌شود، مردم اهل خرید کتابهای خوب هستند لذا باید در راستای تولید کتاب های پرمحتوا تلاش شود.
وی تاکید کرد: بر کسی پوشیده نیست که ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی باعث رشد فرهنگ عمومی و افزایش دانایی و آگاهی و کاهش آسیبهای اجتماعی در جامعه می شود، لذا توسعه کتابخانه های عمومی در دستور کار است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی ادامه داد: هم اینک ۲۲۵ کتابخانه عمومی و هفت کتابخانه سیار در خراسان رضوی فعال است، اما ۲۷ شهر استان همچنان فاقد کتابخانه اند.
حجت الاسلام سبزیان با اشاره به وجود سه میلیون و ۳۹۷ هزار نسخه کتاب در کتابخانه های عمومی استان، افزود: ۱۳۹ هزار نسخه کتاب نیز به کتابخانه ها اهدا شده است.
وی تعداد اعضای کتابخانه های عمومی استان را ۲۲۶ هزار نفر عنوان کرد و گفت: به منظور افزایش اعضا، طرح عضویت رایگان در کتابخانه‌های عمومی استان از ۲۴ تا ۲۷ آبان ماه اجرا می شود.
محتوای کتابها متناسب با نیاز خانواده باشد
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز با تاکید بر لزوم ترغیب افراد به کتابخوانی، اظهار کرد: این استان در حوزه مصرف کالاهای فرهنگی از جمله استان‌های پیشتاز کشور است و در این عرصه، عرضه کالاهای فرهنگی بیش از همه برای نوجوانان و جوانان ارزش و اهمیت پیدا می‌کند.
محمد حسین زاده افزود: کتاب غذای روح است که باید در ۳۶۵ روز سال در سبد فرهنگی خانوار قرار داشته باشد، چاپ کتاب زیاد اتفاق می افتد اما اینکه خانواده بتواند کتاب را متناسب با نیاز خود تامین کند، اتفاقی است که کمتر رخ می دهد.
وی تاکید کرد: در حوزه کتاب و کتابخوانی، تاثیری که رسانه ها بر ترغیب مردم به خواندن کتاب دارند، آن را به اثر بی بدیلی تبدیل می کند، اگر کتاب خوب به مردم معرفی شود به تجربه بسیاری از فعالان عرصه کتابخوانی، مردم با رغبت کتاب را تهیه و آن را می خوانند، این بخشی است که می توان از طریق آن چرخه کتاب را کامل کرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: در یک سال گذشته اقدامات مختلفی با مشارکت تشکل های مردمی برای ترغیب مردم به کتابخوانی صورت گرفته که طرح "کتاب یار" و تربیت مروجان کتاب از آن جمله است.
حسین زاده افزود: "نذر فرهنگی" نیز از طرح‌های خوبی است که در شهرستانها در حال اجراست و در این طرح تلاش می شود از ظرفیت مردم و تشکلهای فرهنگی برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی به خصوص در مناطق محروم استفاده شود.
وی ادامه داد: امسال طبق تدبیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برپایی نمایشگاه کتاب حذف شده و به جای آن نمایشگاهی به وسعت استان برپا شده و این فرصت به کتابفروشان داده شده است تا بتوانند کتب بیشتری را به دوستداران کتاب عرضه کنند.
حسین زاده افزود: طرح خرید کتاب و اختصاص یارانه برای خریداران کتاب همزمان با این هفته در کل کشور اجرا می شود که در این راستا سامانه برخط فروش کتاب از کتابفروشی ها فعال شده و در طول سال یارانه ای برای آن در نظر گرفته می شود و فرد می تواند با کارت ملی خود کتاب مورد نظرش را خریداری کند، در این راستا مردم همه شهرستانهای فاقد کتابفروشی نیز این امکان را پیدا می کنند که کتاب مورد نظر خود را از کتابفروشی های مختلف خریداری کنند.
ارائه سبد فرهنگی خانوار
سبد فرهنگی خانوار از نیازهای اساسی جامعه است که منجر به افزایش سرانه مطالعه و کتابخوانی می شود، اما متاسفانه کمی مورد غفلت قرار گرفته است و با افزایش تورم این سبد محدود و محدودتر نیز شده است.
در خراسان رضوی به منظور ترغیب افراد به مطالعه کتاب و انس با یار مهربان، برای جای گرفتن سبد فرهنگی و کتاب در بین نیازهای خانوارها، طرح "ارائه سبد فرهنگی خانوار" توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با هماهنگی سایر دستگاه های اجرایی در حال اجراست.
معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: بر خلاف تصور عوام، مردم علاقه زیادی به خرید و مطالعه کتاب دارند اما باید فرهنگ چرخیدن کتاب و استفاده همگانی از آن نیز نهادینه شود.
جلیل سروری افزود: در راستای افزایش سرانه کتابخوانی، طرح سبد فرهنگی خانوار، با هدف ارتقای مصرف سبد فرهنگی خانواده‌های استان و استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتها در استان طراحی و اجرایی شده است.
وی گفت: این طرح از شهریور امسال برای خانواده های کارمندان دستگاه های دولتی و در سطح بعد برای تشکلهای مردمی وابسته به دستگاه های دولتی اجرا می شود.
وی ادامه داد: در این طرح هر ۲ ماه، سبد فرهنگی خانواده با ویژگی ها و تسهیلاتی معرفی می شود که کتاب، یکی از اساسی ترین اقلام آن است.
سروری خاطرنشان کرد: در این طرح کتابهای غنی و با محتوای مناسب به خانواده‌ها معرفی و برای خرید این کتابها تخفیفات و تسهیلاتی نیز درنظر گرفته می شود.
معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: در قالب این طرح تا کنون ۲ سبد فرهنگی خانوار با تخفیف ویژه در اختیار خانواده ها قرار گرفته است.
وی افزود: این طرح برای اجرایی شدن مصوبه شورای فرهنگ عمومی استان را دریافت کرده و تا کنون ۵۴ دستگاه و سازمان مختلف برای اجرای این طرح اعلام آمادگی کرده اند.
سروری گفت: فیلم، تئاتر، کتاب و سایر محصولات فرهنگی در این سبد گنجانده شده است و تلاش می شود کتاب از قفسه های کتابفروشی ها و کتابخانه ها به متن زندگی مردم وارد شود.
کتابخانه ها با امانت کتاب نقش مهمی در توسعه فرهنگ کتابخوانی ایفا می کنند اما همگان باید برای نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی گام بردارند، افراد، تشکلهای مردمی، دستگاه های اجرایی مختلف می توانند با اجرای طرح های مختلف نظیر نذر کتاب، وقف کتاب و اهدای کتابهای مانده در قفسه کتابخانه ها، همگان را از نعمت دوستی با این یار مهربان بهره‌مند ساخته و این سرمایه فرهنگی را از پوشش لوکس بودن خارج کنند.
۲۴ آبان ماه به عنوان روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است.