به گزارش ایرنا، در رابطه با دستاوردهای فردی و اجتماعی کتابخوانی در حوزه‌های مختلف مانند اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، حرف ناگفته‌ای باقی نمانده است. از فردوسی که شاهنامه‌اش را با یاد خداوند جان و خرد آغاز می‌کند و کمی جلوتر در بیت مشهور «توانا بود هر که دانا بود / ز دانش دل پیر برنا بود» توانمندی انسان را در دانایی او می‌داند و سعی در تشویق مخاطب به کتابخوانی دارد، تا مولانا که اصل وجود انسان را اندیشه می‌داند و می‌گوید: «ای برادر تو همه اندیشه ای / مابقی خود استخوان و ریشه ای» و تا صائب تبریزی که انس با کتاب را راه رهایی از همنشینی با دورویان آسیب‌رسان می‌داند: «نیست کاری به دو رویان جهانم صائب / روی دل از همه عالم به کتاب است مرا» و بسیاری بزرگان دیگر، چنان زیبا در وصف و لزوم علم و اندیشه و کتاب سخن گفته‌اند که جایی برای زبان الکن ما نمی‌ماند. بحث امروز، اما یافتن راهی برای گسترش تفکر این بزرگان در جامعه امروز ایران است.
نگاهی به آمار و سرانه مطالعه
جمعیت امروز ایران، اقبال کمتری به مطالعه کتاب نشان می‌دهد و همین موضوع سبب رخداد بسیاری از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی شده است. بر اساس آمارهای رسمی، سرانه مطالعه کتاب در کشور ۱.۵ ساعت در هفته است که آمار خوشایندی به حساب نمی‌آید.
آمار مطالعه در استان سمنان نیز ۱.۸ ساعت در هفته و بیش از میانگین کشوری است، اما تفاوت چشمگیری با سرانه کشوری ندارد و این آمار نیز از آنچه باید باشد بسیار دور است.
بر اساس بررسی‌های ثبت شده در سال ۲۰۱۸، کشورهایی همچون هندوستان، تایلند، چین، فیلیپین، مصر، چک، سوئد، فرانسه، مجارستان و عربستان، به دلیل ساعت مطالعه مردم کشورشان در فهرست کتابخوان‌ترین کشورها هستند به طوری که مقایسه آمار مطالعه ایران با این کشورها بسیار ناراحت کننده و هشداردهنده است.
موفقیت سمنان در رقابت پایتخت کتاب ایران
سال گذشته شهر سمنان برای کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» وارد رقابت شد که در نهایت، سنندج پایتخت کتاب ایران شد و سمنان، به همراه شهرهای اِوَز (استان فارس)، بم (استان کرمان) و نجف آباد (استان اصفهان) به دلیل برنامه‌های مشارکتی و مردمی در ترویج کتابخوانی، مشارکت نهادهای شهری در انتخاب پایتخت کتاب، فعالیت مستمر در فضای مجازی و توجه به حوزه کودک و نوجوان، به عنوان شهر خلاق ترویج کتابخوانی ایران اعلام شد.
سمنان امسال نیز وارد رقابت «پایتخت کتاب ایران» شده است و به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان، تلاش‌ها تا دستیابی سمنان به عنوان پایتخت کتاب ایران ادامه دارد.
«فرشید فلاح» پیشتر گفته بود که در ابتدای راه پایتخت کتاب ایران، از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از مردم شهر سمنان نظرسنجی شد و بین پایتختی غذا، گردشگری و کتاب، بیش از ۶۰ درصد مردم کتاب را انتخاب کردند و ۹۰ درصد آنان معتقد بودند سمنان در این موضوع می‌تواند منتخب کشور باشد.
به گفته وی، نتیجه پژوهش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رابطه با مصرف کالاهای فرهنگی استان‌های مختلف نیز نشان داد که استان سمنان در مصرف کالاهای فرهنگی به ویژه کتاب، از سرآمدهای کشور است.
بر این اساس، توجه و پیگیری طرح‌های ترویجی کتابخوانی در استان سمنان، می‌تواند منجر به نتایج شگفت‌انگیز و شیرین شود، به طوری که سمنان جزو شهرهای پیشرو و صاحب سخن در حوزه مطالعه و کتاب شود.
به نظر می‌رسد تلاش‌ها در این حوزه، با آنچه باید باشد همچنان فاصله دارد و هنوز اقدامات کارگشای زیادی هست که مغفول مانده و انجام نشده است.
ترویج فرهنگ کتابخوانی با گسترش ارتباط نویسنده و مخاطب محقق می‌شود
نویسنده و پژوهشگر سمنانی به خبرنگار ایرنا گفت: شناسایی ذائقه مخاطب توسط نویسنده و گسترش ارتباط او با مخاطب منجر به تولید آثار پرطرفدار و گسترش فرهنگ کتابخوانی می‌شود.
«حمیدرضا نظری» بیان کرد: ترویج فرهنگ کتابخوانی نیازمند توجه بیشتر نویسندگان به ذائقه مخاطب و تولید بیش از پیش آثار محبوب و پرمخاطب است.
وی افزود: برگزاری نشست تخصصی و عمومی نویسندگان و پژوهشگران با مخاطبان علاقه‌مند و دارای دغدغه به منظور ارتباط و شناخت بیشتر از یکدیگر و بیان انتظارهای متقابل در فراگیری بیش از پیش کتابخوانی اهمیت زیادی دارد که دستگاه‌های فرهنگی باید به این مهم توجه کنند.
نویسنده و پژوهشگر سمنانی اظهار داشت: رسانه‌های مختلف نیز نقش بسزایی در ترویج کتابخوانی دارند و گرچه کم و بیش به آن می‌پردازند، اما تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله «کتاب‌باز» و «کتاب خوب» باید بیشتر باشد.
وی ادامه داد: رسانه‌ها می‌توانند با دعوت از نویسندگان یا کارشناسان ماهر، کتاب‌ها را به گونه‌ای معرفی کنند که مخاطب را جذب کند.
نظری با اشاره به بررسی‌هایی که به عنوان نویسنده انجام داده است، گفت: ذائقه مخاطبان میانسال بیشتر به سمت زندگی‌نامه مفاخر و بزرگان حوزه‌های مختلف از جمله عرفانی، دینی و ادبی می‌رود اما شناخت سلیقه جوان‌ترها نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر است.
نویسنده و پژوهشگر سمنانی اضافه کرد: البته جوانان امروز به قدری دغدغه اشتغال و اقتصاد دارند که کمتر به مطالعه می‌پردازند که با تلاش و بررسی می‌توان آنان را قدری بیشتر به سمت کتاب سوق داد.
گام نخست ارتقای مطالعه در کشور با تعیین نهاد اصلی ترویج کتابخوانی
نویسنده، شاعر و منتقد ادبی اهل سمنان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: اگر منظور از ترویج فرهنگ کتابخوانی، کتاب‌خوان شدن مردم به عنوان کل افراد جامعه باشد، تحقق آن نیازمند عوامل متعدد است.
«مهدی زارع» بیان کرد: نخستین گام، تعیین نهاد متولی فرهنگ است و اینکه چه کسی چه کاری بکند؟ تا این مطلب مشخص نشود، پیشنهادها پیش‌فرض‌های متفاوت خواهد داشت. نهاد متولی فرهنگ که مشخص شود، آن‌وقت با توجه به امکاناتش می‌شود برنامه پیشنهاد داد.
وی افزود: اکنون به نظر می‌رسد دستگاه‌های فرهنگی دنبال این هستند که وظیفه خود را در این حوزه سبک کنند و کار را بر عهده دیگران بیندازند و همین موضوع شاید باعث شده در ترویج فرهنگ کتابخوانی نتیجه مطلوب حاصل نشود.
مسئول آفرینش‌های ادبی حوزه هنری استان سمنان گفت: از طرفی شاید ضرورت پرداختن اولویت‌دار به این حوزه آن طور که باید درک نشده است و این دغدغه با شدت مورد انتظار از سمنان که شهر خلاق کتاب شناخته شد و به عنوان استانی فرهنگی نام برده می‌شود، در عملکردها به چشم نمی‌خورد.
کتابخوانی بسیاری از مشکلات اجتماعی را برطرف می‌کند
اگر جامعه به ویژه نوجوانان و جوانان با کتاب سر و کار داشته باشند، بسیاری از مشکلات اجتماعی برطرف می‌شود.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان سمنان ادامه داد: براساس آمار ندامتگاه‌های استان، هیچ فردِ عضو کتابخانه در زندان‌ها به سر نمی‌برد.
طاهریان با بیان اینکه بزرگترین شبکه فرهنگی بعد از آموزش و پرورش، نهاد کتابخانه‌ها است، افزود: سه هزار و ۷۲۸ باب کتابخانه در کشور فعال است که ۲ هزار و ۷۳۵ باب نهادی، ۸۵۴ باب مشارکتی و ۱۴۰ باب به صورت مستقل و خصوصی اداره می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در زمینه تعداد کتابخانه‌ها در رتبه نخست کشورهای منطقه قرار داریم، ابراز داشت: ایران رتبه نخست از لحاظ تعداد کتابخانه در جهان اسلام و در آسیا پس از ژاپن، چین و هند، در رتبه چهارم قرار دارد.
عضویت افزون بر ۳۸ هزار نفر کتابخانه‌های عمومی استان سمنان
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان سمنان با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی استان سمنان ۳۸ هزار و ۷۲۹ عضو فعال دارد، افزود: ۳۴ هزار و ۳۲ عضو شهری و چهار هزار و ۶۹۷ عضو روستایی کتابخانه‌های استان را تشکیل می‌دهند.
طاهریان با اشاره به اینکه ۹۸۹ هزار و ۲۷۲ نسخه کتاب در کتابخانه‌های استان سمنان موجود است، ادامه داد: از این تعداد ۷۷۹ هزار و ۱۱۷ جلد در کتابخانه‌های شهری و ۲۱۰ هزار و ۱۵۵ جلد در کتابخانه‌های روستایی در دسترس علاقه‌مندان است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان سمنان تعداد کتابخانه‌های فعال در هشت شهرستان استان را ۷۶ باب برشمرد و گفت: از این تعداد ۵۶ کتابخانه نهادی، ۱۹ باب مشارکتی و یک باب به طور مستقل فعالیت دارند.
به گفته وی، تعداد کتاب امانت داده شده در مهر امسال ۳۷ هزار و ۴۱۰ جلد در سطح استان بود که از این تعداد ۳۳ هزار و ۸۴۸ جلد مربوط به مناطق شهری است.
ترویج فرهنگ کتابخوانی باید از دوران کودکی رقم بخورد و برای ارتقای آن در نسل‌های بعدی، از اکنون هدفگذاری شود. گذشته از این، رفع کمبود کتابخانه عمومی در شهرها و روستاهای مختلف و ارتقای ظرفیت کتاب‌های موجود نیز کمترین اقدامی است که می‌تواند آغازگر راه گسترش اندیشه در جامعه باشد.