۱۶ آذر به یاد و احترام سه دانشجوی مبارز و دادگری که در مقابل ذلت و فلاکت حکومت پهلوی در برابر انگلیس و آمریکا به همراه دیگر دانشجویان دست به اعتراض زدند و در راه عدالت‌طلبی جان خود را فدا کردند، روز دانشجو نام گرفته‌است.
این روز فرصتی برای یادآوری هویت تاریخی جنبش دانشجویی است که شهیدان احمد قندچی، آذر شریعت رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ با تفکر، گفتمان و منش شهادت‌طلبی، جو خفقان آن شب‌های ظلمانی را شکستند و به جنبش دانشجویی هویت بخشیدند.
دانشجویان امروز نیز به عنوان قشری تاثیرگذار باید در امتداد آن حرکت دانشجویی در کنار علم و دانش به تحلیل وقایع مختلف روز بپردازند و در روشنگری و بصیرت افزایی نقش آفرینی کنند، این مهم انتظار جامعه از آنان است.
علاوه بر این آنان به عنوان نیروی محرکه دانشگاه و حلقه ارتباطی میان جامعه و دانشگاه نقشی مهم و کلیدی دارند، از اینرو توجه به نقش و جایگاه و بهره گیری از توان آنان، دانشگاه را در جهت دستیابی به اهداف عالی یاری می‌رساند.
روشنگری باید وظیفه همیشگی دانشجو باشد
دانشجوی روانشناسی دانشگاه پیام نور منجیل در گیلان با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار دانشجویان در جامعه گفت: روشنگری نقش مهم و وظیفه همیشگی دانشجویان است که باید به خوبی به ایفای آن بپردازند.
وجیهه عطایی روز چهارشنبه به مناسبت ۱۶ آذر روز دانشجو در گفت و گو با ایرنا افزود: به گفته شهید آیت الله بهشتی دانشجو موذن جامعه است، اگر خواب بماند نماز امت قضا می شود.این مهم نشانگر نقش مهم دانشجو در بیداری و بصیرت افزایی آحاد جامعه است.
وی با اشاره به جریانات اخیر در کشور خاطر نشان کرد: اکنون در چنین شرایطی بهترین فرصت برای نقش آفرینی دانشجویان در بحث روشنگری و بصیرت افزایی است، دانشجو باید جلوتر از همه همانند یک موذن نقش خود را ایفا کند و با اقدامات فرهنگی نرم در مطالبه گری و روشنگری نقش آفرین شوند.
این دانشجو در ادامه با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در بحث جهاد تبیین خاطرنشان کرد: دانشجویان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می دهند و به دلیل تاثیرگذاری این قشر آنان بیشتر از سایر اقشار می توانند به جهاد تبیین پرداخته و در این حوزه تاثیر گذار باشند.
۱۶ آذر، روز رستاخیز سیاسی جامعه ایرانی
دکتری علوم سیاسی و مدرس دانشگاه گیلان با اشاره به اتفاقات ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ اظهار داشت: این روز به عنوان یوم الله و روز رستاخیز سیاسی جامعه ایرانی است که "قبل از پیدایش تحول عظیم ایرانیان یعنی اتفاقی که از خرداد ۱۳۴۲ شروع و ۲۲ بهمن ۵۷ به نتیجه رسید"، خیز سیاسی ایرانیان در مخالفت با دولت ایالات متحده آمریکا و استکبار جهانی در آن برهه زمانی دهه ۳۰ هجری شمشی رقم خورد.
دکتر روح الله منعم روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: روزی که کمتر از چهارماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد انگلیسی- آمریکایی است و دولت قانونی و مستقل وقت سرنگون و رییس مجلس قانونی وقت خانه‌نشین شده است و خیزش ایرانیان در مقابله و مواجه با استکبار زمان یعنی بریتانیای کبیر و بعد از ۲۸ مرداد ۳۲ هم ایالات متحد آمریکا در ۱۶ آذر تبلور پیدا کرده‌است.
وی با بیان اینکه سه دانشجو به نام های قندچی، شریعت رضوی و بزرگ‌نیا روز مبارک ۱۶ آذر را رقم زدند، گفت: این سه دانشجو به عنوان نماد این روز از تشکیلات مذهبی جامعه و یا از تشکیلات طرفدار روحانیون نبودند بلکه ۲ نفر از آنان وابسته به حزب توده و یک نفر دیگر هم به دولت وقت محمدحسین مصدق وابستگی داشت اما به این نتیجه رسیدند که ایران تا زمانی که مستقل نشود و استقلال سیاسی نداشته باشد نمی تواند به عنوان یک کشور تاثیرگذار در میان مردم در عرصه منطقه‌ای و جهانی آن روز که "دنیا به ۲ بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود" وجود و حیات سیاسی داشته باشد.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: پس ما قبل از پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی که هندسه قدرت را در جهان تغییر داد با این اتفاق بزرگ یا لیله‌القدر سیاسی یعنی ۱۶ آذر مواجهیم، یعنی جامعه ایرانی و نخبه که دانشجویان ما هستند، همواره ورای خط و خطوط سیاسی و رنگ‌بندی‌های سیاسی وقتی نام ایران، اقتدار، عزت و استقلال این سرزمین مطرح می شود تمام موضوعات فرعی و حاشیه ای را کنار می گذارد.
دانشجو با هر رنگ سیاسی در کنار انقلاب اسلامی است
دکتر منعم در ادامه عنوان کرد: نسل جوان جامعه ایرانی که یک بخش از آن را دانشگاهی و دانشجویان هستند در طول ۴۴ سال بعد از انقلاب اسلامی همواره در حوزه ها و فضاهای مختلف نقش آفرین بوده و با هر رنگ سیاسی در کنار انقلاب اسلامی است.
وی با بیان اینکه نقطه پیشران یعنی جنبش دانشجویی به عنوان یکی از ابزارها و عوامل قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران همواره مورد طمع دشمنان خارجی بوده اند، افزود: آمریکایی ها همواره کوشیده اند تا جنبش دانشجویی و جمعیت جوان ایرانی این موتور محرکه ایران را به سمت خودشان بکشانند و به واسطه تولید محتوی و قرائت روایتی از مدیریت جهان، تحولات منطقه ای و داخلی ایران آنان را نسبت به انقلاب اسلامی و زیست بومشان یعنی ایران جغرافیایی بدبین کنند، چرا که آمریکایی ها از این جنبش تیر خوردند، جمعیت جوان و جنبش دانشجویی ما در برابر آمریکایی ها ایستاده بود.
این دکتری علوم سیاسی با اشاره به توطئه های همیشگی آمریکایی ها علیه ایران، جوان و دانشجو اظهار داشت: حال نیز می‌کوشند تا این قدرت نرم جمهوری اسلامی دیگر در کنار حاکمیت همراه و همدوش نباشد، یعنی اول خود حاکمیت نسبت به جنبش دانشجویی ما بدبین شود، او را غیرخودی بنامد، حذف کند و او را در تصمیم‌گیری‌ها قرار ندهد و توجه نکند.
وی خاطر نشان کرد: از طرفی در تلاشند تا همین جامعه دانشجویی که تحت عنوان جنبش دانشجویی از آن یاد می‌کنیم، دیوار بی‌اعتمادی نسبت به حاکمیت برای او ایجاد شود، یعنی به حاکمیت بدبین باشد، تصور کند که حاکمیت همراه او نیست و متوجه حرف او نمی‌شود که این مهم موجب فاصله و جدایی است.
دکتر منعم اضافه کرد: تکان‌های سیاسی و اجتماعی داخل جامعه ایرانی که بهانه‌اش در اواخر شهریور ماه بعد از فوت مرحومه مهسا امینی شروع شد، نقطه آغاز و بهانه‌ای بود برای اینکه این پیشران جامعه یعنی دانشجوی فرهیخته، شریف، نجیب ایرانی با هر سلیقه، رنگ و طایفه نسبت به ساختار حاکمیت بدبین شود، آنان می‌دانند که اگر دانشجو و حاکمیت در کنار هم و با هم قرار گیرند، می توانند موجبات رونق و شکوفایی جامعه را مهیا کنند که همواره در طول تاریخ کشور از سال ۳۲ مشهود بوده است.
وی ادامه داد: از اینرو تمام اتاق فکر ایالات متحده، اسراییل، انگلیسی ها و برخی از قدرت های منطقه ای اینگونه القاء می کنند که خیزش و جنبش دانشجویی و نهاد دانشگاه به گونه‌ای در تقابل جمهوری اسلامی است که البته بیراهه می روند و تحلیلگران سیاسی اجتماعی باید این مهم را خنثی کنند.
دانشجو پرسشگر است، بهانه دست دشمن ندهیم
این مدرس دانشگاه در ادامه با بیان اینکه دانشجو به واسطه اقتضاء سن خود نقد دارد، اظهار داشت: دانشجو به واسطه محیط پرسشگری که رشد و نمو دارد، پرسشگر است، دوست دارد با او گفت و گو شود و در مورد مباحث جامعه اظهارنظر کند، پس ما باید به گونه‌ای با برخی از تغییر روش‌ها و نگاه‌ها با این قشر فرهیخته همراه و همدل شویم و بهانه را از دست دشمنان بگیریم.
وی با اشاره به حضور دانشجویان و جوانان در عرصه‌های مختلف جامعه و نقش‌آفرینی آنان اضافه کرد: هر زمان که دانشجو در تصمیم‌گیری‌ها حضور یافت و یا هنگامی که به او مسئولیتی سپرده می‌شود و متوجه بشود که می تواند بخشی از اجزا و ابزار تصمیم گیرنده کشور باشد، نقش خود را به خوبی ایفا کرده و تاثیرگذاری خود را نشان می‌دهد، هرگز نمی‌توانیم فراموش کنیم دوران هشت ساله جنگ تحمیلی را که بخش قابل توجه ای از فرماندهان سپاه و ارتش جامعه جوان و دانشجو بودند.
دکتر منعم با بیان اینکه دانشجوی ما امروز باید خود را یک عضو از اجزا و اضلاع جمهوری اسلامی بداند و حاکمیت نیز باید با آغوش باز پذیرای نقدهای منصفانه جنبش دانشجویی باشد، اظهار داشت: همخوانی، همسانی و همپوشانی حاکمیت و جنبش دانشجویی می‌تواند اتفاقات بزرگی را برای ما رقم بزند، به تعبیر مقام معظم رهبری جنبش دانشجویی همواره در طول انقلاب اسلامی جز لاینفک مسیر تعالی ترقی و پیشرفت کشور بودهو بعد از این هم خواهد بود.
وی خاطر نشان کرد: انتظار است دولت سیزدهم دانشگاه را جدی‌تر ببیند و این مجموعه را در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها ورود دهد که خروجی آن ناامیدی دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و شادی جامعه ایرانی با هر گرایش، سلیقه و قومیت خواهد بود.
وی با بیان اینکه اتفاقات اخیر در کشور تلنگر و یادآوری است که دشمنان دست از ایران نخواهند کشید و باید نسبت به توطئه‌های آنان هوشیار و آگاه باشیم، عنوان کرد: جهاد تبیین را در کنار جهاد مدیریت نباید فراموش کنیم این مهم باید از طریق جنبش دانشجویی حل شود.
دانشجو باید مطالبه‌گری و روشنگری داشته باشد
مدرس دانشگاه و دکتری اندیشه سیاسی نیز با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار دانشجو در جامعه گفت: دانشجو باید به فکر مطالبه‌گری و روشنگری در جامعه باشد تا خدای ناخواسته مسیر انحراف و اضمحلال جامعه اتفاق نیافتد.
دکتر محمد پورپیر روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نظام دانشجویی به واسطه آزادگی که داشته، هیچگاه وابسته به قدرت‌های استعماری نبوده، نشده و نخواهد بود به دلیل برخوردای از این آزادی می‌تواند مسایل خود را مطرح کند.
وی با بیان اینکه جامعه با ساماندهی نقش دانشجویان و ایفای نقش اصلی آنان به رشد و شکوفایی می‌رسد، خاطر نشان کرد: اگر دانشجویان این نقش‌شان را ندانند به سمت مسائل کم ارزش بروند که تاثیر چندانی برای رشد و تعالی جامعه ندارد، قطعا آن جامعه از پویایی و بالندگی دور خواهد شد.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه دانشجو نباید صرفا به مسایل پیش پاافتاده و مباحث معیشتی نگاه کند، اضافه کرد: نمی‌گوییم مسائل معیشتی و روزمره بی‌اهمیت است، قطعا دارای اهمیت است، اما مباحثی نیست که بخواهد ما را از نگاه کلی و مساله انسان‌سازی و جایگاه اصلی انسانی‌مان غافل کند.
وی ادامه داد: روزگاری دنیا دنبال استعمار ملت‌ها بود، قدرت‌هایی که در گذشته وجود داشته ملت های دیگر را استعمار می‌کردند و از استعمار به نفع مقاصد دنیای خودشان بهره می گرفتند، در مقابل آزادی خواهان و ضداستعمارگرانی در ملت ها شکل گرفت که نقش ویژه و اساسی را دانشجویان و جامعه نخبگانی علمی آن ملت‌ها داشت که با سال‌ها مبارزه توانستند جامعه را از استعمار استعمارگان خارج کنند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: اکنون شکل و شیوه استعمار تغییر یافته و به صورت استعمار فکری، ایدئولوژی و انسان را به مسایل روزمره خودش سرگرم کردن و غافل کردن از هویت اصلی خودش تبدیل شده‌است، از اینرو امروز نقش دانشجو اینست که ضمن توجه به این موارد، جامعه خود را از این خطر آگاه و آنها را به جایگاه اصلی هدایت کند.
امروز شانزدهم آذر روز دانشجو نام گرفته است.