به گزارش ایرنا "نورالدین عزیزی" که اوایل هفته جاری از طریق مرز دوغارون وارد ایران شد در ادامه سفرش به خراسان جنوبی آمد و از بازارچه‌های مرزی استان بازدید کرد.
توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه جزو سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم بوده و در این راستا، استان‌های مرزی از جمله خراسان جنوبی به افزایش صادرات و رونق بخشیدن به فعالیت بازارچه های مرزی توجه خاص کرده‌اند.
توسعه دیپلماسی اقتصادی و ایجاد بازار برای محصولات واحدهای تولیدی کشور و ایجاد اشتغال در یک سال گذشته از طریق صادرات از گمرکات و بازارچه های مرزی خراسان جنوبی به صورت مستمر توسط مسئولان متولی به خصوص نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی پیگیری شده به گونه‌ای که از ابتدای سال جاری تا ابتدای دی‌ماه ۳۶۰ میلیون دلار صادرات کالا از این استان انجام شده که ۲۰ درصد آن محصولات تولیدی استان بوده و مابقی مربوط به دیگر استان‌ها است.
همچنین به گفته استاندار خراسان جنوبی در حال حاضر ۳۰ تا ۳۵ درصد کل صادرات ایران به افغانستان از نظر ارزشی و ۴۰ تا ۵۰ درصد به لحاظ وزنی از طریق مرز ماهیرود خراسان جنوبی به کشور افغانستان انجام می‌شود و همچنین بیش از ۹۰ درصد صادرات خراسان جنوبی به افغانستان انجام می‌شود.
خراسان جنوبی به عنوان یکی از استان‌های مرزی شرق کشور دارای چهار بازارچه مرزی است که از این تعداد، سه بازارچه در سال‌های گذشته از طرف کشور افغانستان تعطیل شد و در این مدت مراودات تجاری فقط از طریق مرز رسمی ماهیرود در شهرستان سربیشه انجام شده است.
از دهه ۷۰ بازارچه‌های مرزی ماهیرود (میل ۷۸) در شهرستان سربیشه، دوکوهانه در شهرستان نهبندان، گلورده (میل ۷۳) در شهرستان درمیان و بازارچه مرزی یزدان در شهرستان زیرکوه راه‌اندازی شد و در این دهه و دهه ۸۰ تاثیر خود را بر اشتغال و تامین معیشت ساکنان مناطق مرزی، کنترل قاچاق کالا، افزایش امنیت مرزها و شکوفایی اقتصاد محلی در محدوده‌های مرزی خراسان جنوبی گذاشت.
بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی به‌ویژه بازارچه گلورده درمیان و بازارچه یزدان زیرکوه در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ نقش مهمی در شکوفایی اقتصاد مرزنشینان داشتند به گونه‌ای که رتبه‌های اول تا سوم را در زمینه صادرات کشور به افغانستان داشته‌اند.
اواخر سال ۱۳۹۳ بود که افغانستان به‌صورت یک طرفه مبادلات مرزی از بازارچه‌های دوکوهانه نهبندان، گلورده درمیان و یزدان زیرکوه را به حالت تعلیق درآورد و این معبرهای اقتصادی که معیشت مرزنشینان به واسطه داد و ستد بین تجار دو سوی مرز تامین می‌شد، بسته شد.
یکی از بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی که سال ۱۳۷۲ در شهرستان زیرکوه تاسیس و از سال ۱۳۹۳ تعطیل شد، یزدان است؛ که با پیگیری‌های در دولت سیزدهم بازگشایی این بازارچه با هدف توسعه روابط اقتصادی و تجاری با افغانستان بعد از هفت سال در شهریور پارسال انجام شد و اکنون نیز خرده فروشی کالا به صورت مقطعی در این بازارچه در حال انجام است.
حاکمیت طالبان در کشور افغانستان و رویکردهای جدید آن در روابط تجاری با ایران، شرایط خراسان جنوبی در حوزه صادرات را تغییر داد، افغانستان شریک نخست تجاری این استان است که تغییر دولت مرکزی افغانستان در یک سال گذشته روند صادرات کالا از این استان به افغانستان را با کاهش همراه کرده است که در این شرایط، با روی کارآمدن دولت سیزدهم دیپلماسی برای افزایش مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان آغاز شد که ادامه این دیپلماسی‌ها می‌تواند بهبود دهنده شرایط در مراودات تجاری باشد.
اما دیپلماسی دولت سیزدهم در ارتباط با کشورهای همسایه در شهریورماه پارسال نخستین گشایش را در این حوزه برای استان ایجاد کرد که آن هم بازگشایی بازارچه مرزی یزدان بعد از هفت سال بود و پیگیری مسئولان برای آغاز تجارت رسمی در این بازارچه ادامه دارد.
فعال شدن بازارچه یزدان به دلیل موقعیت جغرافیایی می‌تواند به تقسیم بار ترافیکی در مرزهای ماهیرود در خراسان جنوبی و دوغارون در خراسان رضوی کمک کند و در نتیجه باعث کاهش زمان انتظار در این ۲ مرز شود.
این بازارچه، فرصت مناسبی برای صادرات اقلام مورد درخواست اهالی روستای پنج هزار نفره کلاته نظر و دیگر مناطق ولایت هرات - دومین شهر پرجمعیت افغانستان - در مجاورت شهرستان زیرکوه است.
بازدید از مرز یزدان و قول استقرار گمرک
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان روز شنبه هفته جاری از مرز دوغارون در خراسان رضوی وارد ایران شد و در ادامه بازدید از مرزهای شرقی به خراسان جنوبی آمد و بدو ورود به استان از مرز یزدان در شهرستان زیرکوه بازدید کرد.
نورالدین عزیزی پس از بازدید از زیرساخت‌های بازارچه یزدان، در جمع تجار و اهالی کلاته نظر مستقر در بازارچه مرزی یزدان حضور یافت و در خصوص استقرار گمرک در این نقطه قول مساعد داد.
در این بازدید که معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی، فرماندار زیرکوه و جمعی از مسوولان حضور داشتند، برای راه‌اندازی گمرک یزدان که از خواسته‌های تجار و اهالی منطقه است، رایزنی شد.
جواد اشرفی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی در این بازدید برای در اختیار گذاشتن امکانات به دولت اسلامی طالبان در خصوص استقرار گمرک، قول مساعد داد.
مسئول روابط خارجی وزارت امور خارجه افغانستان هم در این بازدید با اشاره به دیدار با مقامات ایرانی در مرز یردان گفت: یکی از خواسته‌های مسئولان در این منطقه این است که این مرز دوباره بازگشایی شود و ادارات گمرکی افغانستان در این نقطه فعال شود که این موضوع را در مرکز پیگیری خواهیم کرد.
شفیع اعظم افزود: برای رونق مجدد این مرز تلاش خواهیم کرد تا دوباره در رشد اقتصادی ایران و افغانستان نقش موثری داشته باشد.
بررسی وضعیت بنادر تجاری هدف از سفر به جمهوری اسلامی ایران
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان بعد از بازدید از مرز یزدان شهرستان زیرکوه راهی بیرجند مرکز خراسان جنوبی شد و در نشستی با استاندار خراسان جنوبی و نماینده مردم شهرستان‌های قاینات و زیرکوه و مسئولان متولی به بررسی موانع و ظرفیت‌های خراسان جنوبی و افغانستان در راستای افزایش مبادلات تجاری پرداخت.
عزیزی شنبه شب در نشست با استاندار خراسان جنوبی در بیرجند مهمترین هدف از سفر به جمهوری اسلامی ایران بررسی وضعیت بنادر تجاری بین ایران و افغانستان اعلام کرد و گفت: در ادامه سفر خود از بندر نیمروز بازدید و سفری هم به چابهار خواهیم داشت.
وی افزود: به دنبال توسعه و افزایش مبادلات تجاری با ایران هستیم و تلاش ما این است که فعالیت‌های اقتصادی مشترک داشته باشیم.
وی عنوان کرد: تلاش می‌کنیم اگر ترانزیت ایران و افغانستان ۱۰۰ میلیون تن است به چند برابر افزایش یابد همچنین در برنامه ما با جمهوری اسلامی ایران به دنبال ایجاد سهولت در روابط تجاری بین ۲ کشور هستیم.
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان به بازدید خود از بازارچه مرزی یزدان در خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: این بازارچه یک بندر تجاری تاریخی است که بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد که امیدواریم که بتوانیم به هر حالتی پیش و بعد از عید سعید فطر بندر یزدان را احیا کنیم که اگر احیا شود ابتدا فشار تجاری از روی بندر اسلام قلعه کاهش پیدا می‌کند.
عزیزی اضافه کرد: در حال حاضر سه هزار کامیون در انتظار بارگیری به افغانستان هستند که باید فشار از روی بندر اسلام قلعه (به سمت مرز دوغارون خراسان رضوی) را به هر طریقی کم کنیم و در این خصوص بهترین گزینه بازارچه یزدان است.
وی خاطرنشان کرد: تلاش ما این است که فعالیت‌های اقتصادی مشترک با ایران داشته باشیم تا فشار اقتصادی که بابت مهاجرت مهاجران افغانی به ایران تحمیل می‌شود، کم شود.
عزیزی گفت: در استان خراسان رضوی متعهد شدیم که مرز دوغارون ۲۴ ساعته شود و در قدم دوم قصد داریم که بندر فراه (مجاور خراسان جنوبی) و در قدم سوم بندر نیمروز (همسایگی سیستان و بلوچستان) را هم ۲۴ ساعته کنیم و این کار مرحله به مرحله دنبال خواهد شد.
آمادگی برای ۲۴ ساعته کردن مرز ماهیرود
استاندار خراسان جنوبی هم در این نشست از آمادگی این استان برای ۲۴ ساعته کردن مرز ماهیرود خبر داد و گفت: کشور افغانستان می‌تواند ۲۴ ساعته کردن مرزهای ماهیرود و دوغارون را به طور همزمان انجام دهد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
جواد قناعت در حال حاضر ۳۰ تا ۳۵ درصد کل صادرات ایران به افغانستان از نظر ارزشی و ۴۰ تا ۵۰ درصد به لحاظ وزنی از طریق مرز ماهیرود خراسان جنوبی به کشور افغانستان انجام می‌شود که بیانگر نقش ویژه این پایانه مرزی در مبادلات تجاری با کشور افغانستان است.
وی بیان کرد: همچنین بیش از ۹۰ درصد صادرات استان خراسان جنوبی به افغانستان انجام می‌شود و امیدواریم با این سفر شاهد تسهیل و توسعه در روابط تجاری بین خراسان جنوبی و کشور افغانستان باشیم.
قناعت با اشاره به اقدامات انجام شده درخصوص توسعه روابط اقتصادی و تجاری با کشور افغانستان گفت: اخذ مجوز ترانزیت عام و افزایش اقلام قابل ترانزیت به افغانستان، مجوز گمرکات تخصصی واردات ماشین‌آلات معدنی و راهسازی، مجوز ورود موقت خودرو برای تجار و سرمایه‌گذاران، راه‌اندازی ایکس‌ری کامیونی در مرز ماهیرود، ایجاد سایت خرده‌فروشی کالا در بازارچه مرزی ماهیرود و اجرای پروژه خط انتقال آب به سایت مرزی ماهیرود به طول ۲۶ کیلومتر از جمله این اقدامات است.
وی به راهکارها در جهت توسعه روابط اقتصادی و تجاری این استان با کشور افغانستان پرداخت و گفت: با توجه به ظرفیت‌های خراسان جنوبی در چند معبر مرزی با کشور افغانستان علاوه بر بازارچه مرزی ماهیرود، سه بازارچه مرزی دیگر شامل یزدان شهرستان زیرکوه، میل ۷۳ شهرستان درمیان و دوکوهانه شهرستان نهبندان آمادگی لازم را برای انجام مبادلات تجاری مناسب با ظرفیت‌های هر منطقه دارند.
استاندار خراسان جنوبی عنوان کرد: آمادگی برای همکاری و مشارکت در احداث ساختمان اداری و تاسیسات گمرک در طرف مقابل معابر مرزی استان خراسان جنوبی در کشور افغانستان و تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز با کمک بخش خصوصی نیز وجود دارد.
تاکید بر منافع مشترک تجارت ایران با افغانستان
نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی هم در این نشست بر منافع مشترک تجارت با افغانستان تاکید کرد و گفت: نگاه دولت سیزدهم و نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی توجه به منافع مشترک ایران و افغانستان در روابط تجاری و اقتصادی است.
سلمان اسحاقی افزود: استاندار در جلسات مختلف بر توجه به منافع مشترک ۲ کشور همسایه تاکید دارند و به همان اندازه که صادرات به افغانستان را در نظر داریم به واردات از این کشور هم باید توجه داشته باشیم تا ملت‌های ایران و افغانستان از مزایای آن بهره‌مند شوند.
وی با اشاره به تفرقه‌افکنی دشمنان بین ایران و افغانستان گفت: افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی با در نظر گرفتن منافع مشترک بین ۲ کشور باعث شکست دشمنان می‌شود.
بحث و تبادل نظر در خصوص راه‌اندازی گمرک گلورده
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان در دومین روز سفر به خراسان جنوبی از بازارچه مرزی گلورده و کارخانه سیمان باقران در شهرستان درمیان بازدید کرد و در این بازدید با حضور سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان در شهرستان درمیان، درخصوص راه‌اندازی گمرک گلورده، بحث و تبادل نظر شد.
نورالدین عزیزی همچنین ضمن حضور در کارخانه سیمان باقران از نزدیک امکانات و روند فعالیت این واحد صنعتی در مجاورت کشور افغانستان را بررسی کرد.
وی در این بازدید بر آمادگی کشورش برای افزایش مبادلات تجاری با ایران تاکید کرد و گفت: تلاش ما این است که فعالیت‌های اقتصادی مشترک داشته باشیم.
رهاورد سفر سرپرست صنعت و تجارت افغانستان به خراسان جنوبی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه جزو سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم است و یکی از پیشنهادات ۲ کشور راه‌اندازی کمرگ یزدان است و خود مسئولان افغانستان اذعان داشتند که با راه‌اندازی گمرک یزدان بار مبادلات تجاری از روی گمرک اسلام قلعه برداشته می‌شود.
جواد اشرفی با تاکید بر منافع مشترک تجاری بین خراسان جنوبی و افغانستان، افزود: در نشست با سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان ما نیز بر این موضوع تاکید کردیم که باید تجارت بین ایران و افغانستان براساس منافع مشترک باشد.
وی با اشاره به اینکه در بازدیدهای سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای خراسان جنوبی و برگزاری نشست‌های مختلف، ایشان تاکید بر افزایش مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان داشت، اضافه کرد: در این بازدیدها درخواست ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود را داشته‌ایم که سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان اعلام کرد در ابتدا ۲۴ ساعته کردن مرز اسلام قلعه در دستورکار است و در گام بعدی نسبت به ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود اقدام خواهیم کرد.
اشرفی به بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان از مرز ماهیرود، گلورده و یزدان خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: در بازدید از این مرزها طرف افغانستانی درخواست انرژی داشتند که ما اعلام آمادگی را برای تامین انرژی اعلام کردیم و در حال حاضر خط انتقال گاز به روستای کلاته نظر افغانستان در حال انجام است.
وی ادامه داد: سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان قول داد که نتایج و خروجی بازدیدها و رفع موانع و ارایه راهکارهای مبادلات تجاری را به حوزه مالیه خودشان منتقل کند تا نسبت به بازگشایی یکی از معابر استان به عنوان گمرک رسمی تصمیم‌گیری شود.
وی اظهار داشت: در این سفر بر راه‌اندازی پایانه‌های مشترک مرزی با کشور افغانستان و تخصصی کردن تاکید شد و تعیین بازارچه مرزی ماهیرود به عنوان پایانه تخصصی مواد غذایی، خوراکی و اقلام کشاورزی، تعیین بازارچه میل ۷۳ به عنوان پایانه تخصصی سیمان و مصالح ساختمانی و تعیین بازارچه مرزی دوکوهانه نهبندان به عنوان پایانه تخصصی سوخت و مشتقات نفتی پیشنهاد شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای استان سفر خوبی بود گفت: امیدواریم در آینده نزدیک شاهد راه‌اندازی گمرک رسمی دیگری در خراسان جنوبی باشیم.
ادامه پیگیری برای بازگشایی بازارچه‌های مرزی
وی عنوان کرد: پیگیرهای ما در راستای افزایش مبادلات تجاری و بازگشایی بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی ادامه می‌یابد و در این خصوص از همه ابزار و توان استفاده خواهیم کرد.
اشرفی افزود: همچنین ایجاد یک منطقه مشترک تجاری و صنعتی در این جریان سفر پیشنهاد شد که ما آمادگی خود را برای راه‌اندازی این منطقه اعلام کردیم.
وی با بیان اینکه کشت فرا سرزمینی و ورود در زمینه فرآوری مواد معدنی از دیگر موضوعات مورد بحث در این سفر بود، بیان کرد: براساس دستور استاندار خراسان جنوبی در خصوص اجرای موضوعات و مباحث این سفر گروه کاری تشکیل خواهد شد تا از طرف خراسان جنوبی و کشور افغانستان نماینده تام‌الاختیار انتخاب و پیگیری‌ها را انجام دهند و این نماینده معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار است.
در حال حاضر سیاست بازگشایی و فعال‌سازی تمامی بازارچه‌های خراسان جنوبی از سوی دولت سیزدهم و مدیریت استان دنبال می‌شود و بدون تردید سود حاصل از تحقق آن در ابعاد مختلف نصیب کشور خواهد شد.
رویکرد مسوولان این است که در اقدامات و برنامه‌ها باید جایگاه ویژه‌ای برای مرزنشینان قایل شویم و ساکنان مناطق اطراف از این مراودات اقتصادی بهره‌مند شوند که در تثبیت جمعیت و امنیت پایدار در مناطق مرزی نقش بسزایی دارد.